Türk Vatandaşlık Hukuku 33.baskı

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ KISIM

VATANDAŞLIK HUKUKUNUN GENEL DOKTRİNİ

I. Vatandaşlık ...................................................................................................... 3

1. Genel olarak .................................................................................................. 3

2. Vatandaşlık kavramının devletler hukuku ve iç hukuk karakteri .................. 17

3. Kavram, nitelik ve içerik ............................................................................. 19

II. Vatandaşlık Kavramının Kamu Hukuku Karakteri .................................. 27

III. Vatandaşlığı Tâyinde Uygulanacak Hukuk

(Vatandaşlığın Tâyininde Kanunlar İhtilâfı) ............................................... 29

1. Prensip ......................................................................................................... 29

2. Prensibin kanunlar ihtilâfı karakteri ............................................................. 32

3. Zaman bakımından uygulanabilirlik ............................................................ 32

IV. Vatandaşlık Hukukunun Ön meseleleri ...................................................... 33

V. Vatandaşlık Hukukunun Müsbet ve Menfi Çatışmaları

(Çok Vatandaşlık ve Vatansızlık) ................................................................. 34

1. Çifte veya çok vatandaşlık ......................................................................... 35

a) Vatandaşlıklardan birinin lex fori’nin vatandaşlığı olması .................... 37

b) Birden fazla yabancı vatandaşlık ........................................................... 40

2. Vatansızlık (Tâbiiyetsizlik / Devletsizlik) .................................................. 42

VI. Tüzel Kişiler, Gemiler ve Hava Araçları ..................................................... 45

1. Tüzel kişiler ................................................................................................. 46

2. Gemiler ve hava araçları .............................................................................. 47

İKİNCİ KISIM

TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKU

Birinci Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKUNA HÂKİM GENEL PRENSİPLER

I. Vatandaşlığın “Doğum” ile Kazanılması ..................................................... 51

II. Türk Vatandaşlık Hukukunda Kan ve Toprak Esası ................................. 55

1. Tarihçe ....................................................................................................... 55

a) 8 Nisan 1284/23 Ocak 1869 tarihli Tabiiyet-i Osmaniye’ye

dair Nizamname (Tabiiyet-i Osmaniye Kanunnamesi) ........................ 55

b) 23 Mayıs 1928 tarih ve 1312 sayılı Türk Vatandaşlığı

Kanunu ................................................................................................ 55

c) 11 Şubat 1964 tarih ve 403 sayılı Türk Vatandaşlığı

Kanunu ................................................................................................ 56

2. 29 Mayıs 2009 tarih ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ................. 57

III. Anayasa ve Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlığı .......................................... 58

1. Vatandaşlık anlayışı ................................................................................... 58

2. Vatandaşlığın kazanılması .......................................................................... 62

3. Vatandaşlığın kaybedilmesi ........................................................................ 63

4. Vatandaşlığın teminatı ............................................................................... 64

İkinci Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI

I. Genel Olarak ................................................................................................. 65

1. Türk Vatandaşlığının Kanunî Düzeni ......................................................... 65

2. Türk Vatandaşlığı Kanununun Sistemi ....................................................... 66

3. Türk Vatandaşlığının Kazanılma Halleri .................................................... 66

II. Türk Vatandaşlığının “Doğum” ile Kazanılması ........................................ 67

1. Soybağı (Nesep) ......................................................................................... 68

a) Evlilik Birliği içinde doğan çocuk ........................................................ 68

b) Evlilik Birliği dışında doğan çocuk ...................................................... 69

c) Saklı Nüfus ........................................................................................... 71

2. Doğum yeri (Toprak esası) ......................................................................... 72

III. Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılması ............................................. 75

A. Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığın Kazanılması ................................. 75

1. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma (“Telsik”) ...................................... 75

a) Genel olarak .................................................................................... 75

b) Yetkili Makamın Takdir Hakkı ........................................................ 76

c) Vatandaşlığa Alınmanın Başvuru Şartları ........................................ 80

d) Vatandaşlığın Kazanılmasında Takdir Hakkı ................................... 87

2. İstisnaî Yolla Vatandaşlığa Alınma ....................................................... 88

a) Genel olarak .................................................................................... 88

b) İstisnaî yolla vatandaşlığa alınmadan istifade edecek

kişiler ............................................................................................... 89

3. Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması .......................................... 94

4. Evlenme ile Vatandaşlığın Kazanılması ................................................ 96

a) Genel olarak .................................................................................... 96

b) Prensip ............................................................................................. 98

c) İnceleme ve araştırma.................................................................... 100

d) Evlenme akdi ................................................................................. 101

e) Evlenme yoluyla kazanılan Türk Vatandaşlığının

özellikleri....................................................................................... 105

5. Evlâd Edinilme ................................................................................... 108

6. Haklarında “Kaybettirme” Kararı Verilenlerin Türk

Vatandaşlığı ........................................................................................ 110

7. Vatandaşlığın Kazanılmasında “Usul”, “Esas” ve “Sonuçlar” ............ 112

1) Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığa Alınmada “Usûl” ve “Esaslar” ........................................................................................ 112

2) Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığa Alınmanın “Sonuçları” ..... 115

a) Eş bakımından ........................................................................... 115

b) Çocuklar bakımından ................................................................ 116

c) Ad ve Soyad .............................................................................. 117

d) Askerlik Yükümlülüğü .............................................................. 119

B. Türk Vatandaşlığını Seçme Hakkı ............................................................ 120

1) Genel olarak ........................................................................................ 120

2) Seçme hakkına sahip yabancılar ......................................................... 120

3) Sonuçları ............................................................................................. 120

4) Seçme hakkının kullanılma şekli ........................................................ 121

C. (Özel Hüküm:) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti [KKTC]

vatandaşları ............................................................................................... 121

Üçüncü Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI

I. Genel Olarak ............................................................................................... 122

1. Türk Vatandaşlığı Kanununun sistemi ...................................................... 122

a) Genel Olarak ....................................................................................... 122

b) Kişinin İradesi Dışında Türk Vatandaşlığının Kaybı .......................... 123

2. Türk vatandaşlığını kaybetmenin “Genel Sonucu” ................................... 125

a) Prensip ................................................................................................ 125

b) İstisnalar .............................................................................................. 127

II. Türk Vatandaşlığının Kayıp Halleri .......................................................... 133

1. Çıkma ....................................................................................................... 133

a) Şartları ................................................................................................ 135

2. Kaybettirme .............................................................................................. 139

a) Kaybettirme sebepleri ......................................................................... 139

b) Sonuçları ............................................................................................. 143

3. Vatandaşlığa alınma kararının iptali ......................................................... 145

a) İptal sebepleri...................................................................................... 146

b) İptalin hükmü ...................................................................................... 148

c) Sonuçları ............................................................................................. 150

4. Türk vatandaşlığının “seçme” hakkının kullanılması ile kaybı ................ 152

a) Seçme hakkı ile Türk vatandaşlığının kaybı ....................................... 152

b) Sonuçları ............................................................................................. 153

5. Vatandaşlığın kaybında usul ve esaslar .................................................... 153

6. Yabancı devlet vatandaşlığını kazanma (Çifte Vatandaşlık)..................... 154

7. 431 sayılı ve 1340 tarihli Kanun .............................................................. 156

Dördüncü Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ İSBATI VE VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI

I. Türk Vatandaşlığının İsbatı ....................................................................... 157

1. Genel olarak ............................................................................................. 157

2. Tatbik edilecek hukuk .............................................................................. 158

3. Doğrudan doğruya isbat ........................................................................... 159

a) Vatandaşlığın kazanılması ................................................................... 159

b) Vatandaşlığın kaybı ............................................................................. 161

4. Resmî kayıt ve belgelerle isbat ................................................................. 161

a) Türkiye Cumhuriyeti nüfus kayıtları .................................................. 163

b) Nüfus cüzdanları ................................................................................. 163

c) Pasaport veya pasaport yerine geçen belgeler ..................................... 164

ç) Vatandaşlık ilmühaberleri ................................................................... 165

5. Ahvâli şahsiye belgelerinin milletlerarası dolaşımı .................................. 166

6. Milletlerarası alanda vatandaşlık belgeleri ............................................... 166

II. Yargı Yolu ..................................................................................................... 166

1. Vatandaşlık işlerinde mahkeme kararları .................................................. 166

a) Genel olarak ........................................................................................ 166

b) Türk hukuk sistemi ............................................................................. 167

2. Yargı kontrolü (Danıştay) ......................................................................... 170

3. Danıştay dışı yargı organları ..................................................................... 177

4. Vatandaşlıkla ilgili mahkeme kararlarının milletlerarası etkisi ................ 178

Beşinci Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMA VE KAYBEDİLME ANI

a) Türk vatandaşlığının kazanılma anı ................................................................... 180

b) Türk vatandaşlığının kayıp anı ........................................................................... 181

Altıncı Bölüm

ANDLAŞMALARA GÖRE VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ

I. Genel Olarak ............................................................................................... 183

II. Türk Andlaşmalar Hukukunda Vatandaşlık ............................................ 186

1. Arazi terk ve ilhakı .................................................................................... 186

2. Ahali mübadelesi ....................................................................................... 188

Bibliyografya ........................................................................................................ 193

Mevzuat ................................................................................................................. 199

* Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ........................................................................ 201

* Milletlerarası Sözleşmeler ................................................................................. 202

* 13 Eylül 1973 tarihli Vatansızlık Hallerinin Sayısının Azaltılmasına

Dair “Bern-CIEC” Sözleşmesi .......................................................................... 202

* 14 Eylül 1999 tarihli Vatandaşlık Belgesi Verilmesine İlişkin

“Lizbon-CIEC” Sözleşmesi [m. 1-6] ................................................................ 205

* Türk Vatandaşlığı Kanunu................................................................................. 207

* 11.2.2010 tarihli ve 2010/139 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ................................................................... 220

* İskan Kanunu .................................................................................................... 258

* Vatandaşlıkla İlgili Kanun Hükümleri ............................................................... 261

* Hilâfetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmani’nin Türkiye Cumhuriyeti

Memaliki Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun ............................................. 261

* Cumhuriyetin 50 nci Yılı Nedeniyle Bazı suç ve Cezaların Affı

Hakkında Kanun ........................................................................................... 263

* 403 Sayılı ve 11.2.1964 Tarihli Mülga Türk Vatandaşlığı Kanunu ................... 264

* Terörle Mücadele Kanunu ................................................................................. 285

Madde İndeksi ...................................................................................................... 287

Kavram İndeksi .................................................................................................... 291