Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Siyasi Özerklik

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ........................................................................................................................ III

İÇİNDEKİLER .............................................................................................................. V

KISALTMALAR .........................................................................................................IX

GİRİŞ ............................................................................................................................ 1

BİRİNCİ BÖLÜM

ÖZERKLİK KAVRAMI, TARİHSEL GELİŞİMİ, TÜRLERİ, İLGİLİ OLGULAR VE BENZER KAVRAMLAR İLE İLİŞKİSİ

I. Özerklik Kavramı ................................................................................................... 11

II. Tarihsel Gelişim...................................................................................................... 20

A. Uluslaşma Süreci Öncesi Özerklik Örnekleri ................................................... 21

1. Yeni Çağ Avrupası: Din ve Mezhep Temelli Özerklik ............................... 23

2. Osmanlı İmparatorluğu: Millet Sistemi ve Ayrıcalıklı Eyaletler ................ 27

B. Sosyalizm Uygulamasında Özerklik Örnekleri ................................................. 42

1. Eski Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ........................................................ 42

2. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ....................................................... 56

III. Özerklik Türleri ...................................................................................................... 64

A. Coğrafi Bölge Esasına Dayalı Özerklik Türleri ................................................ 65

1. Siyasi Özerklik ............................................................................................ 65

2. İdari Özerklik .............................................................................................. 66

B. Topluluk Esasına Dayalı Özerklik Türü: Kültürel Özerklik ............................. 68

IV. Siyasi Özerkliğin Kurulmasına Etki Eden Olgular ................................................. 72

A. Tarihsel, Coğrafi ve Ekonomik Olgular ............................................................ 74

B. Hukuki Olgular ................................................................................................. 77

1. Azınlık Hakları ............................................................................................ 78

a. Azınlık Kavramı ve Tarihsel Gelişimi ................................................ 79

b. Azınlık Türleri .................................................................................... 92

c. Azınlık Haklarının Niteliği ................................................................. 96

2. Kendi Kaderini Tayin Hakkı ....................................................................... 99

a. Kendi Kaderini Tayin Hakkı Kavramı ve Tarihsel Gelişimi ............... 99

b. Kendi Kaderini Tayin Hakkının Türleri ............................................ 109

c. Kendi Kaderini Tayin Hakkının Niteliği ........................................... 110

3. Yerli Halkların Hakları .............................................................................. 113

a. Yerli Halk Kavramı ve Tarihsel Gelişimi ......................................... 113

b. Yerli Halkların Haklarının Niteliği ................................................... 121

C. Siyasi Olgular .................................................................................................. 122

1. Ayrılıkçılık Hareketleri ............................................................................. 123

2. Savaşlar, Sınır Değişiklikleri ve Devletlerin Yapısal Değişimi ................. 130

V. Siyasi Özerkliğin Benzer Kavramlar ile İlişkisi.................................................... 131

A. Federalizm ....................................................................................................... 136

B. Bölgeli/Bölgesel Devlet .................................................................................. 141

C. Öz Yönetim ..................................................................................................... 144

VI. Değerlendirme ...................................................................................................... 146

İKİNCİ BÖLÜM

DEVLET BİÇİMLERİ BAĞLAMINDA SİYASİ ÖZERKLİK

I. Üniter Devletlerde Siyasi Özerklik Uygulamaları ................................................ 153

A. Özerk Yönetimlerin Kuruluşu ......................................................................... 153

1. Birleşik Krallık: İskoçya ............................................................................ 153

2. Finlandiya: Aland Adaları ......................................................................... 159

B. Özerk Yönetimlerin Kurumsal Yapısı ............................................................. 165

1. Birleşik Krallık: İskoçya ............................................................................ 165

2. Finlandiya: Aland Adaları ......................................................................... 170

C. Merkezi Yönetim ile Özerk Yönetim İlişkisi .................................................. 182

1. Birleşik Krallık: İskoçya ............................................................................ 182

2. Finlandiya: Aland Adaları ......................................................................... 184

II. Federal Devletlerde Siyasi Özerklik Uygulamaları .............................................. 190

A. Özerk Yönetimlerin Kuruluşu ......................................................................... 190

1. Amerika Birleşik Devletleri: Porto Riko ................................................... 190

2. Kanada: Nunavut ve Quebec ..................................................................... 197

3. Belçika: Flamanlar ve Valonlar ................................................................. 201

B. Özerk Yönetimlerin Kurumsal Yapısı ............................................................. 205

1. Amerika Birleşik Devletleri: Porto Riko ................................................... 205

2. Kanada: Nunavut ve Quebec ..................................................................... 209

3. Belçika: Flamanlar ve Valonlar ................................................................. 212

C. Merkezi Yönetim ile Özerk Yönetim İlişkisi .................................................. 216

1. Amerika Birleşik Devletleri: Porto Riko ................................................... 216

2. Kanada: Nunavut ve Quebec ..................................................................... 218

3. Belçika: Flamanlar ve Valonlar ................................................................. 219

III. Bölgeli Devletlerde Siyasi Özerklik Uygulamaları............................................... 220

A. Özerk Yönetimlerin Kuruluşu ......................................................................... 220

1. İspanya: Özerk Topluluklar Devleti .......................................................... 220

2. İtalya: Bölgeler Devleti ............................................................................. 231

B. Özerk Yönetimlerin Kurumsal Yapısı ............................................................. 236

1. İspanya: Özerk Topluluklar Devleti .......................................................... 236

2. İtalya: Bölgeler Devleti ............................................................................. 244

C. Merkezi Yönetim ile Özerk Yönetim İlişkisi .................................................. 248

1. İspanya: Özerk Topluluklar Devleti .......................................................... 248

2. İtalya: Bölgeler Devleti ............................................................................. 253

IV. Değerlendirme ...................................................................................................... 255

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SİYASİ ÖZERKLİĞİN TEMEL ÖLÇÜTLERİ

I. Asli Ölçütler ......................................................................................................... 264

A. Coğrafi Bölge Esasına Göre Örgütlenme ........................................................ 264

B. Egemenlik Yetkilerinin Paylaşımı .................................................................. 270

1. Siyasi Özerklik ve Egemenlik İlişkisi........................................................ 270

a. Egemenlik Kavramı ve Klasik Egemenlik Anlayışı .......................... 270

b. Klasik Egemenlik Anlayışının Dönüşümü, Egemenlik Yetkilerinin Paylaşılması ve Siyasi Özerklik ile İlişkisi ................... 275

2. Siyasi Özerklik ile Ulus, Milliyetçilik, Ulus Devlet ve Ayrılma Hakkı İlişkisi ........................................................................................................ 278

a. Ulus ve Etnisite/Etnik Topluluk Kavramları ..................................... 278

b. Ulus İnşası ve Milliyetçilik ............................................................... 289

c. Ulus Devlet ve Ayrılma Hakkı .......................................................... 297

3. Yetki Paylaşımı Düzenlemeleri ve Yöntemleri ......................................... 308

4. Yetki Paylaşımına İlişkin Temel Konular ................................................. 315

5. Yetki Uyuşmazlığının Çözüm Yöntemleri ................................................ 317

a. Siyasi Yöntemler ............................................................................... 317

b. Yargısal Yöntemler ........................................................................... 319

C. İçsel Kendi Kaderini Tayin Hakkı................................................................... 321

D. Mali Özerklik .................................................................................................. 323

II. Tali Ölçütler .......................................................................................................... 328

A. Yargı Yetkisi ve Yargıya İlişkin Düzenlemelerde Siyasi Özerk Yönetimlerin Rolü ........................................................................................... 331

B. Siyasi Özerk Yönetimlerin Uluslararası İlişkiler Bakımından Rolü ve Yetkileri .......................................................................................................... 335

C. Siyasi Özerk Yönetimin Merkezi Yönetim Organlarında Temsili .................. 341

III. Değerlendirme ...................................................................................................... 343

SONUÇ ...................................................................................................................... 345

KAYNAKÇA ............................................................................................................. 353

ÖZGEÇMİŞ ............................................................................................................... 392