Kurak ve Yarıkurak Bölgeler Jeomorfolojisi

Şekil Listesi ................................................................................................................... V
Tablo Listesi ................................................................................................................ IX
Önsöz ........................................................................................................................... XI
1.KURAK VE YARIKURAK BÖLGELER JEOMORFOLOJİSİNİN TEMEL
BİLGİLERİ .............................................................................................................. 1
1.1. KURAK BÖLGELERİN TANIMI .................................................................. 3
1.1.1. Çöl ortamı.................................................................................................. 7
1.2. KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERİN GÜNÜMÜZDEKİ
COĞRAFÎ DAĞILIŞI....................................................................................... 9
1.3. KURAKLIK NEDENLERİ ............................................................................ 12
1.3.1. Geç Senozoik Devirde Soğuma ve Kuraklık ........................................... 14
1.3.2. Pleistosen'de Çöl Çevrelerinden Glasiyal ve Plüviyal Devre İzleri ........ 17
2.KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERİ SINIRLAYICI FİZİKÎ
KARAKTERLER.................................................................................................. 31
2.1. KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERİN TOPOGRAFİK
KARAKTERLERİ ......................................................................................... 33
2.2. KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERDE İKLİM-BİTKİ ÖRTÜSÜ
İLİŞKİLERİ.................................................................................................... 34
2.2.1. Kurak Bölgelerin Bitki Örtüsü................................................................ 44
2.2.2. Yarıkurak Bölgelerin Bitki Örtüsü.......................................................... 45
2.2.2.1. Savanlar ..................................................................................... 45
2.2.2.2. Step veya Preri Formasyonu ...................................................... 47
2.3. KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERDE DRENAJ KARAKTERİ .... 48
2.4. KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERDE TOPRAK TİPLERİ VE
PEDOJENEZ.................................................................................................. 51
3.KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERDE ŞEKİLLENDİRİCİ
ETKENLER-SÜREÇLER İLE BUNLARA BAĞLI OLARAK OLUŞAN
TOPOGRAFYA ŞEKİLLERİ .............................................................................. 55
3.1. AKARSULARIN ROLÜ VE OUED'LER.................................................... 57
3.1.1. Kanyonlar ............................................................................................... 59
3.1.2. Oued'ler.................................................................................................. 61
3.2. SELLENMENİN ROLÜ ................................................................................ 62
3.2.1. Badlands Topografyası ........................................................................... 66
3.2.2. Pediment'ler ........................................................................................... 68
3.2.3. Glasi'ler .................................................................................................. 73
3.2.4. İnselberg'ler............................................................................................ 82
3.2.5. Bahada'lar............................................................................................... 86
3.3. MEKANİK PARÇALANMA VE KİMYASAL AYRIŞMA ....................... 88
3.3.1. Tafoni'ler ................................................................................................ 92
3.3.2. Kalkerli ve Çeşitli Tuzlu Kabuklar ......................................................... 93
3.3.3. Playa'lar.................................................................................................. 97
3.4. ÇAMUR SELLERİ ........................................................................................ 99
3.5. RÜZGÂRIN ROLÜ ........................................................................................ 99
3.5.1. Rüzgâr Aşındırması ..............................................................................100
3.5.1.1. Deflasyon .................................................................................101
3.5.1.1.1. Çöl Kaldırımları .......................................................113
3.5.1.2. Korrazyon ................................................................................114
3.5.1.2.1. Yardang'lar ..............................................................118
3.5.1.2.2. Façetalı Çakıllar .......................................................119
3.5.1.2.3. Şahitkayalar ve Mantarkayalar................................. 121
3.5.2. Rüzgâr Birikimi ....................................................................................123
3.5.2.1. Büyük Kum Birikimleri ...........................................................127
3.5.2.1.1. Kum Ovaları (kum örtüleri) .....................................127
3.5.2.1.2. Goze'ler ...................................................................129
3.5.2.1.3. Kumul Tarlaları (erg'ler) .........................................129
3.5.2.2. Lös Çökelleri ...........................................................................140
3.5.2.3. Lünet'ler ..................................................................................153
3.6. KURAK VE YARIKURAK BÖLGELERDE ZAMAN FAKTÖRÜ VE
MORFOLOJİK GELİŞİM ..........................................................................153
3.7. AKDENİZ İKLİMİ BÖLGELERİNDE YARIKURAK İZLER ..............159
4.ANA ÇİZGİLERİYLE YERYÜZÜNDEKİ ÇÖLLERİN GENEL COĞRAFÎ
ÖZELLİKLERİ...................................................................................................163
4.1. KALAHARİ-NAMİB ...................................................................................173
4.2. SAHRA ÇÖLÜ..............................................................................................175
4.3. SOMALİ-CHALBİ.......................................................................................177
4.4. ARABİSTAN ÇÖLÜ ....................................................................................179
4.5. İRAN ÇÖLÜ ................................................................................................. 181
4.6. TAR ÇÖLÜ ...................................................................................................182
4.7. ORTA ASYA: TÜRKİSTAN ÇÖLÜ ..........................................................183
4.8. ORTA ASYA: TAKLAMAKAN VE GOBİ GRUBU ................................185
4.8.1. Taklamakan Çölü..................................................................................186
4.8.2. Gobi Çölü .............................................................................................187
4.9. AVUSTRALYA ÇÖLLERİ .........................................................................188
4.10. MONTE-PATAGONYA ÇÖLLERİ ...........................................................193
4.10.1. Monte Çölü .........................................................................................193
4.10.2. Patagonya Çölü ...................................................................................194
4.11. ATAKAMA-PERU ÇÖLÜ ..........................................................................196
4.12. KUZEY AMERİKA ÇÖLLERİ ..................................................................198
BİBLİYOGRAFYA ................................................................................................. 203