Türk Medeni Hukukunda Saklı Paylı Mirasçılık

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ/ TEŞEKKÜR ...................................................................................................V

İÇİNDEKİLER ...........................................................................................................VII

KISALTMALAR .......................................................................................................XIII

GİRİŞ .............................................................................................................................1

BİRİNCİ BÖLÜM

SAKLI PAY VE SAKLI PAYLI MİRASÇI KAVRAMI İLE MEHAZ KANUNUMUZ İSVİÇRE MEDENİ KANUNU’NDA SAKLI PAYLI MİRASÇILIK

I. SAKLI PAY VE SAKLI PAYLI MİRASÇI KAVRAMI ...........................................5

A. Terim ...................................................................................................................5

B. Tanım ..................................................................................................................7

II. MEHAZ KANUNUMUZ İSVİÇRE MEDENİ KANUNU’NDA SAKLI PAYLI MİRASÇILIK .........................................................................................................15

A. Genel Olarak .....................................................................................................15

B. İsviçre Medeni Kanunu’nda Saklı Paylı Mirasçılık ..........................................15

C. İsviçre Medeni Kanunu’ndaki Saklı Paylı Mirasçılığa İlişkin Düzenlemelerin Türk Hukukuna Olası Etkileri ve Değerlendirmelerimiz .................................26

İKİNCİ BÖLÜM

SAKLI PAYLI MİRASÇI OLMANIN ŞARTLARI İLE SAKLI PAYLI MİRASÇILARIN SAKLI PAY ORANLARI

I. SAKLI PAYLI MİRASÇILIĞIN ŞARTLARI ........................................................33

A. Genel Olarak .....................................................................................................33

B. Kanun Koyucunun Kendisine Saklı Pay Tanıdığı Kanuni Mirasçılardan Biri Olma ..................................................................................................................34

1. Genel Olarak................................................................................................34

2. Kanun Koyucunun Kendisine Saklı Pay Tanıdığı Kanuni Mirasçılar.........36

a. Genel Olarak ..........................................................................................36

b. Mirasbırakanın Altsoyu ..........................................................................37

aa. Genel Olarak ....................................................................................37

bb. Evlatlık ve Altsoyu ...........................................................................41

cc. Altsoyun Saklı Paylı Mirasçılığında Özel Durumlar ........................45

aaa. Taşıyıcı Anneliğin Altsoyun Saklı Paylı Mirasçılığına Etkisi ..45

bbb. Ölüm Sonrası (Postmortal) Dönemde Yapay Döllenme Sonucu Doğan Çocuğun Saklı Paylı Mirasçılığı ......................49

c. Mirasbırakanın Ana ve Babası ...............................................................56

d. Mirasbırakanın Kardeşleri .....................................................................57

e. Mirasbırakanın Sağ Kalan Eşi................................................................59

aa. Genel Olarak ....................................................................................59

bb. Sağ Kalan Eşin Saklı Paylı Mirasçılığında Özel Durumlar ..............61

aaa. Evlenmenin Yokluğunun Kendisini Eş Olarak Adlandıran Kişinin Saklı Paylı Mirasçılığına Etkisi ...................................61

bbb. Boşanma Davasının Sağ Kalan Eşin Saklı Paylı Mirasçılığına Etkisi ..................................................................63

ccc. Ayrılık Kararının Sağ Kalan Eşin Saklı Paylı Mirasçılığına Etkisi ........................................................................................75

ddd. Evlenmenin Butlanının Sağ Kalan Eşin Saklı Paylı Mirasçılığına Etkisi ..................................................................76

eee. Gaiplik Kararının Sağ Kalan Eşin Saklı Paylı Mirasçılığına Etkisi ........................................................................................81

fff. Birden Fazla Sağ Kalan Eşin Saklı Paylı Mirasçılığı ...............82

C. Saklı Paylı Mirasçılık Sıfatını Kaybetmemiş Olma ..........................................83

1. Genel Olarak................................................................................................83

2. Kişinin Kendi İradesi İle Kanuni Mirasçılık Sıfatını Kaybetmesi ...............84

a. Mirasın Reddi ........................................................................................84

aa. Genel Olarak ....................................................................................84

bb. Mirasın Gerçek Reddi ......................................................................85

cc. Mirasın Hükmen Reddi ....................................................................88

b. Mirastan Feragat ....................................................................................90

3. Kişinin Kendi İradesi Dışında Kanuni Mirasçılık Sıfatını Kaybetmesi ......93

a. Mirasçılıktan Çıkarma ...........................................................................93

aa. Genel Olarak ....................................................................................93

bb. Cezalandırıcı Mirasçılıktan Çıkarma ................................................94

cc. Koruyucu Mirasçılıktan Çıkarma ...................................................102

b. Mirastan Yoksunluk .............................................................................104

II. SAKLI PAYLI MİRASÇILARIN SAKLI PAY ORANLARI...............................108

A. Genel Olarak ...................................................................................................108

B. Altsoyun Saklı Pay Oranı ................................................................................110

1. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranı ..........................................................................................................110

2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranı ..........................................................................................................111

C. Ana ve Baba ....................................................................................................111

1. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranı ..........................................................................................................111

2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranı ..........................................................................................................112

D. Kardeşler .........................................................................................................113

1. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranı ..........................................................................................................113

2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranı ..........................................................................................................114

a. 5650 sayılı Kanun’dan Önce Saklı Pay Oranı ......................................114

b. 5650 sayılı Kanun’dan Sonra Saklı Pay Oranı .....................................114

E. Sağ Kalan Eş ...................................................................................................115

1. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranları ......................................................................................................115

a. 3678 sayılı Kanun’dan Önce Saklı Pay Oranları .................................115

b. 3678 sayılı Kanun’dan Sonra Saklı Pay Oranları.................................116

2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Yürürlüğü Döneminde Saklı Pay Oranları ......................................................................................................117

F. İstisnai Bir Saklı Pay Türü Olarak 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi Yürürlüğü Dönemindeki Azaltılmış (İndirilmiş) Saklı Paylar ........................119

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAKLI PAYLI MİRASÇILIĞIN MİRASBIRANIN TASARRUF SERBESTİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ, SAKLI PAYLI MİRASÇILARIN TENKİS TALEBİNDE BULUNMASI VE EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMİNİN SAKLI PAYLARA ETKİSİ

I. SAKLI PAYLI MİRASÇILIĞIN MİRASBIRAKANIN TASARRUF SERBESTİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ..................................................................123

A. Genel Olarak ...................................................................................................123

B. Mirasbırakanın Terekesinin Belirlenmesi .........................................................125

C. Saklı Paylı Mirasçıların Saklı Paylı Mirasçılık Sıfatını Kaybetmelerinin Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi ....................................127

1. Genel Olarak..............................................................................................127

2. Mirasın Reddinin Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi .127

a. Mirasın Gerçek Reddi ..........................................................................127

aa. Genel Olarak ..................................................................................127

bb. Kanuni Mirasçılardan Birinin Mirası Reddetmesi..........................128

aaa. Zümre Mirasçısı Olan Kanuni Mirasçılardan Birinin Mirası Reddetmesi ............................................................................128

bbb. Sağ Kalan Eşin Mirası Reddetmesi ........................................131

cc. Mirasbırakanın Altsoyunun Tamamının Mirası Reddetmesi Durumunda Sağ Kalan Eşin Saklı Paylı Mirasçılığı ......................132

aaa. 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi Yürürlüğü Dönemi ..........132

aaaa. 3678 sayılı Kanun’dan Önceki Dönem .........................132

bbbb. 3678 sayılı Kanun’dan Sonraki Dönem .......................133

bbb. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Yürürlüğü Dönemi ...........133

dd. En Yakın Kanuni Mirasçıların Tamamının Mirası Reddetmesi ......135

ee. En Yakın Kanuni Mirasçıların Tamamının Mirası Sonra Gelen Mirasçılar Yararına Reddetmesi .....................................................137

b. Mirasın Hükmen Reddi ........................................................................138

3. Mirastan Feragatin Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi ..........................................................................................................139

a. Genel Olarak ........................................................................................139

b. İvazlı Feragatin Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi ....................................................................................................139

aa. Zümre Mirasçısı Olan Kanuni Mirasçıların Mirastan İvazlı Feragat Etmesi ................................................................................139

bb. Sağ Kalan Eşin Mirastan İvazlı Feragat Etmesi .............................141

c. İvazsız Feragatin Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi ....................................................................................................142

aa. Zümre Mirasçısı Olan Kanuni Mirasçının Mirastan İvazsız Feragat Etmesi ................................................................................142

bb. Sağ Kalan Eşin Mirastan İvazsız Feragat Etmesi ...........................144

4. Mirasçılıktan Çıkarmanın Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi .......................................................................................144

a. Cezalandırıcı Mirasçılıktan Çıkarmanın Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi .................................................................144

aa. Zümre Mirasçısı Olan Saklı Paylı Mirasçının Mirasçılıktan Çıkarılması .....................................................................................144

bb. Sağ Kalan Eşin Mirasçılıktan Çıkarılması .....................................148

b. Koruyucu Mirasçılıktan Çıkarmanın Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi .................................................................150

5. Mirastan Yoksunluğun Mirasbırakanın Tasarruf Serbestisi Üzerindeki Etkisi ..........................................................................................................150

a. Zümre Mirasçısı Olan Kanuni Mirasçının Mirastan Yoksun Olması ..150

b. Sağ Kalan Eşin Mirastan Yoksun Olması ............................................153

II. SAKLI PAYLI MİRASÇILARIN TENKİS TALEBİNDE BULUNMASI ..........154

A. Genel Olarak ...................................................................................................154

B. Tenkis Davasının Hukuki Niteliği ...................................................................155

C. Tenkis Davası Açabilmesi İçin Gerekli Olan Şartlar .......................................157

1. Mirasbırakanın Tasarruflarıyla Tereke Üzerinde Serbest Bir Şekilde Tasarruf Edebileceği Kısmı Aşmış Olması ................................................157

2. Saklı Paylı Mirasçıların Saklı Paylarını Alamamış Olması .......................159

D. Tenkis Davasının Tarafları ..............................................................................159

1. Davacı Taraf ..............................................................................................159

2. Davalı Taraf ...............................................................................................162

E. Tenkiste Takip Edilecek Sıra ...........................................................................164

F. Tenkis Davasının Açılabileceği Süre ...............................................................166

G. Tenkis Davasının Açılabileceği Görevli ve Yetkili Mahkeme .........................167

H. Tenkis Def’i ....................................................................................................168

III. EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMİNİN SAKLI PAYLARA ETKİSİ .............169

A. Genel Olarak ...................................................................................................169

B. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Artık Değere Katılma Alacağına İlişkin Yapılan Anlaşmaların Etkisi .................................................................169

C. Mal Ortaklığı Rejiminde Ortalık Mallarına İlişkin Yapılan Anlaşmaların Etkisi ...............................................................................................................176

SONUÇ ......................................................................................................................179

YARARLANILAN KAYNAKLAR ...........................................................................201