20. Yüzyılda Dünya Ekonomisi
— Açıklama >............................................................................................... 7
BÖLÜM — I: İktisat hayattı genel gelişimi ................................................. 9 — 65
AYIRIM — 1: İtici kuvvetler ........................................................................ 10 — 40
I.— Giriş ve sınıflama ................................................................................. 11
II.— Birinci derece itici güçler ............................. ....................................... 13
A.) Teknik Gelişme .................................................................. 13
B.) Nüfus ................................................................................. 27
C.) Fikir hareketleri ........................................................................ 32
III. — Hdnci derece İtici güçler ............................................................... 35
IV. — Genel ve sentetik bir bakı; ................................................................. 39
AYIRIM — 2:Zamanımıza toplu bakı» ...................................... ..................... 41 — 55
I. — XIX. ve XX- yüzyıllar arasındaki farklar ............................................. 43
||. — XX. yüzyılın üç dünyası ........................................................... 47
III.— Üç dünyanın ticari İlişkileri ........................................................... 50
IV.— Genel bllânço ..................................................................................... 52
Bibliyografya .................................................... 54
BOLÜM — II: Başhca İktisadi tahlil âletleri ...................................................... 57 — 185
AYIRIM — 1: Hâkim ekonomi tahlilleri ........................................... ............. 58 — 87
I. — G I r I ş ................................................................................................. 69
II. — Hakim İktisadi ünite ve hakimiyet etkisi ............................................. 60
A.) Tanım ...................................................................................... 61
B.) Unsurlar ................................................................................... 61
1.Pazarlık kudreti ..................................................................... 61
2.Büyüklük .................................................................. 61
3.Faaliyetin nitelifll ............................................................. 61
C.) ölçülmesi ............................................................................ 62
1.Gayri-iradî İlişkiler................................................................ 62
2.İradi ilişkiler ................................................................... 62
Ç.)özet ................................................. 63
III. — Hâkimiyet etkisinin kapsadığı alanlar ............................................ 64
A.)Millî ekonomiler arasındaki hâkimiyet etkisi ....................... 64
1.Nitelik ve sınıflama ................................................... 64
2.Farklı özellikler ............................................ . ...................... 67
B.)Diğer iktisadi üniteler arasındaki hâkimiyet etkisi..................... 68
1.Hâkimiyet etkisi ve iktisadî gruplar ....................................... 69
a — Mikro - üniteler ve hâkimiyet etkisi ............................. 70
b — Makro - üniteler ve hâkimiyet etkisi ............................. 71
2.Hâkimiyet etkisi ve Devlet iktisadî grup ilişkileri ... 71
a —Devlet........................................................................ 73
b — Çıkar ve baskı grupları ................................................. 73
c— Az gelişmiş ülkelerde durum ........................................ 77
C.) Bir uygulama denemesi: Makro - üniteler ve
enflâsyon ......................................... .................................. ' 79
IV. — Hâkimiyet araçları ....................................................................... . 81
V. — Sonuç ...................................................... 84
Bibliyografya ............................................................. 86
AYIRIM — 2: Strüktür tahlilleri ................................................................... 89 — 147
I.— Giriş ........................................................ 91
—Sorun'un doğuşu ......................................................................... 91
—Gelişmesi ve önemi ..................................................................... 93
A.)Nazari kol. ......................................................................... 94
1.Sistemler .................................................................. 94
2.Konjonktür .................................................................... 96
3.Dış ticaret. ................................................................ 97
B.) İktisat siyaseti ve «Hedef Strüktürlerl» ....................... 100
—Strüktür tahlillerinin gecikme nedenleri ................................ 102
II.— Strüktür Kavramı ........................................ . ............................... 104
A.) Statik tanımlar: ..................................................................... 106
1.F. Perroux'ln tanımı .......................................................... 106
2.J. Lhomme'un tanımı ......................................................... 110
3.Si Sakai'nln tanımı ...;..................................................... 114
B.)Dinamiktanımlar: .................................................................... 118
—F. Perroux ........................................................................ 119
—G. Gurvitch ................................................................... 119
—VVagemsrnn .................................................................... 119
—J. Akerman .................................................................... 120
III. _ Strüktür değişmeleri ...................................................................... 121
A.)Strüktür unsurlarının (değişkenlerin) gelişimi ...................... 123
1.Her değişkenin tek başına gösterdiği gelişim ..................... 123
2.Çeşitli değişkenlerin birbirlerine bağlı olarak gösterdiği gelişim 125
I.Strüktürlerde devamlılık kavramı: ..................... ............... 126
II.Çatışmalar ve uyuşmalar (intibaklar) ................................. 129
3.Strüktürlerin genel gelişiminin ortaya çıkardığı
etkiler ............................................................................... 133
a.Strüktür bunalımları .................................................... 134
b.Strüktür yenilenmesi ................................................... 134'
B.) Strüktürlerin gelişim Mekanizması 137
1.Strüktürlerin karşılıklı etkileri ......................... ................. 138
2.Strüktürlerin konjonktür karşısındaki durumu .................. 141
IV. — S o n u ç ....................................................................................... 143
Bibliyografya ............................................... 145
AYIRIM — 3: Zaman Tahlilleri ...................................................................... 149 — 167
I.)— Giriş ................................................................................ ... 151
II.)— Somut devreler .............................................................................. 153
III.)— Soyut devreler ........................................................................... 156
—A. Marshall ........................................................................ 156
—J. Marchal ................................................................................ 157
IV.) — Strüktürel analizde zaman unsuru ve
«uzun devre» lerln belirlenmesi ................................................ 159
—A. Marchal'ın devreleri ....................................................... 159
—Strüktür sınırları ................................................................... ...162
Bibliyografya ..................................................... 166
AYIRIM — 4: Input-Output Tahlilleri ........................................................... 169 — 185
I. — Giriş: Genel nitelikler.............................................................. 171
— Tabloların hazırlanışı: teknik katsayılar .............................................. 174
— Katsayıların eleştirisi ve sistemin çelişmesi ...................................... 179
A.)Teknik katsayıların kullanılması .............................................. 179
B.)Kapalı sistemden açık sisteme geçiş ........................................... 180
II. Uygulama alanlan ............................................................................. 181
— Sonuç .......................... ...................................................................... 181
Bibliyografya ............................ .................. 184
BOLÜM — lII: Günömfotön İktisadi Sorunları ................. ........................... 187452
AYIRIM — IXX. Yüzyılda hâkim ekonomiler .......................................... 189 —214
I.— Giriş ............................................................................................... 191
—Hâkim ekonomi nitelikleri .......................................................... 191
—XIX. yüzyılın nâklm ekonomisi: İngiltere .............................. 191
II._ Amerika Birleşik Devletleri ................................................................. 194
—Büyüklük ................................................................................... 194
—Pazarlık gücü ............................................................................. 196
—Faaliyetlerin ıpltellfll 7............................................................. 197
III.— Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ....................................... 200
—Büyüklük ............................................................................... 200
—Pazarlık gücü ............................................................................. 202
—Faaliyetlerin niteliği .................................................................... 203
IV.— İki Hakim Ekonominin Karşılaştırması ......................................... 203
Bibliyografya ......................................... 213
AYIRIM — 2: Sistem sorunu ....................................................................... 215 — 299
I.—Giriş ................................................................................................ 217
II.— Sistem kavramı .................................................................................. 218
III.— Soyut Sistemler: Bsşlıca Sistem Tipleri ........................................ 220
A.)Kapalı Sistemler' ................................................................ 221
B.)Mübadele Sistemleri ........................................................... 222
1.Kapitalist Ekonomi Sistemi ................................................ 223
2.Kollektlvist Ekonomi Sistemi ............................................. 225
IV.— Somut sistemler: Strüfctürel Açıdan Sistem Tipleri: ... 228
A.)Alman Tarihçi Okulu .............................................................. 228
B.)Kapitalizmin çeşitli şekilleri ................................................ 228
C.)Wagemann .......................................................................... 230
Ç.)Boggs ....................................................... -...................... . 232
D.)Kollektivizmin çeşitli şekilleri .................................................. 234
E.) C. Clark-J. Fourastl* ...... 234
F.)W. Eücken .......................................................................... 235
V. — Sistem deflemeleri .......................................................... .................. 239
A.)Tek yönlü nazariyeler............................. ............................ 239
1. 0. Loronz ............................................................................ 239
2. J. Chevailer ............................................................... 240
3.J. Fourastle .................................................................. 241
4.J. Schumpeter ................................................................. 242
5. K. Marx ........................................................................... 244
a — Zorunlu galibimin aşamaları ............................................ 246
b — Zorunlu gelişimin aletleri ......................................... 247
B.)Çok yönlü nazariyeler: Strüktüral açıdan sistemlerin gelişimi 254
1.Uygunluk kavramı ..................................................... 256
a — Kapitalist sistem ................................................ 257
—Siyasi ve hukui strüktür ...................................... 257
—Sosyal strüktür .................................................... 257
—Psikolojik strüktür ............................................... 258
—Teknik strüktür ................................. .............. 258
—Kapitalizm tipleri .............................................. 259
b — Koliektivist sistem ................................................... 260
_ İlk koliektivist aşama .............................................. 260
—NEP aşaması ....................................................... 260
—Beş yıllı* planlar aşamaaı .................................... 260
—Yeni koliektivist ekonomj tipleri ..................... 261
2.Sistemlerin Gelişimi .......................................................... 262
VI —Sonuç: Sistemler yakınlaşması ................................................. 267
A.)Sorun'un ortaya konuşu ..................................................... 267
B.)Kişisel çıkar ........................................................................ 268
1.Koliektivist bir ekonomide ferdin faaliyet alanı ... 269
2.Fert davraışları ve an az direnme kanunu .......................... 269
3.Tarım kesimi ..................................................... ............... 273
C.)Mülkiyet sorunu ................................................................. 274
Ç.)Temerküz ve finansman sorunu ......................................... 274
D.) Planlama 270
E.) Tam İstihdam ve sosyal güvenlik 276
H.) İktidar prenalbi ...................................................................... 279
I) Toplu sonuç ..................................................................... 279
—Sistemlerin dinamik karakteri .................................. 279
—Sermaye birikimi. .................................................... 280
—Zihniyet ortamı ................................................... 281
—Schumpeter modeli ................................................. 281
—Az gelişmiş ülkeler ................................................. 282
VII. — Sistem Yakınlaşması ve az gelinmiş ülkeler 283
—Kapitalist ve kollektivist sistemler ........................... 283
—İktisadi sistemlerin dinamiği ..................... .............. 284
—Uygulama alanında iki sistemin yakınlaşması 284
—Yugoslavya ve Çekoslovakya ................................. 285
—Az gelişmiş ülkeler ve sistemler ............................. 290
VIII. —Günümüzde sen çelişmeler 297
Bibliyografya 298
AYIRIM — 3: Kalkınma Problemi ................. 301 — 422
I. —Giriş ...... '..................................... 303
A.)Gertel durum .......................................................................... 303
B.)Gelişme ve kalkınma ayırımı .............................................. 304
C.)Tanım'lar ................................................................................. 306
1. Az gelişme ölçüleri .......................................................................... 307
1.Düşük milli gelir seviyesi ........................................ 307
2.Noksan beslenme ..................................................... 308
3.İlkel ve geleneksel tarım .......................................... 309
4.Zayıf bir alt-yapı (Infrastructure) ............................. 310
5.Zayıf bir sanayileşme ............................................... 310
6.Düşük okuma-yazma oranı ..................................... 310
7.Ticaret sektörünün anormal gelişmesi ...................... 311
8.Tarımsal sektör ve tarımssl nüfusun yüksek oranı; önemli gizli İşsizlik 312
9.Nüfusun hızlı artışı ............................................. 312
1. Yapısal görünüş ..................................................... 312
1.Dengesizlik .............................................................. 313
2.Bağımlılık ................................................................ 314
3.Engebeli durum ....................................................... 315
4.Fakirliğin kapalı çemberleri .................................. 315
II. — Fakirliğin «Kapalı Çemberleri» ............................................. 316
A.) Nüfus çemberi ...................................................................... 317
1.Sermaye/hasıla oranı ........................................................... 323
2.Sermaye ars ve talebi .......................................................... 328
C.) Gelir paylaşımı çemberi .............................................................. 330
1.Gelir paylaşımındaki eşitsizlik durumu .......................... 330
—Genel durum ............................................................ 330
—Türkiye'de durum ..................................................... 331
2.Gelir eşitsizliğinin nedenleri ............................................... 334
A.) Az gelişmiş ekonomilerde üretim faktörleri 334
a)Ücretler .......................................................... 334
b)Rani ve faizler ................................................. 335
c)Kârlar .................................................................. 336
B.) Az gelişmiş ekonomilerde strüktürler ve paylaşıma etkileri ............................................................................... 337
a)İktisadi strüktür ............................................... 338
b)Sosyal strüktür ................................................ 338
c)Psikolojik strüktür ....................... ....................... 339
ç)Teknik strüktür ............................................... 339
d)Politik strüktür ................................................ 340
e)Coğrafi strüktür ................................................... 341
3.Kalkınma - paylaşım ilişkileri ......................................... 342
A.)Paylaşmn'dan kalkınmaya geçiş ............................ 343
a)Olumsuz durum .............................................. 343
b)Yeniden dağıtım (redistribution) .......................... 344
—Vergileme .................................................. 344
—Sosyal harcamalar ...................................... 344
c)Teorik görüşler ................................................ 345
B.) Kalkınma'dan paylaşıma geçiş 348
a)Paylaşım eşitsizliğinin artışı ................................. 348
b)Artan eşitsizliğin Lorenz eğrisi İle izahı ......... 350
C.) Olumsuz sonuçlar; ç&mber kapanıyor 352
Ç.)Dış ticaret çemberi ................................................ 355
—İthalâtın artışı ................................................... 355
—İhracatın azalışı ............................................... 356
—Ticaret hadlerinin bozulan seyri ........................... 356
—Kısa devre ....................................................... 356
—Uzun devre ...................................................... 357
IIL — Çambarlerl Kıracak «Umut»lar ........................................................... JW
A.) «iç» Umut'lar ....................................................................... 360
1.Nüfus artışıron sınıflandırılması .......................... ..:.... 36°
2.«Gizli işsiz» potansiyeli .................................................. 365
3.Plânlama ......................................................................... 368
A.)Planlama niçin zorunludur? .................................. 368
1.Marksist vs Liberal metodlarla kalkınma ........................... 370
a)Marksist Model ........................................... 370
b)Liberal Model ............................................ 373
2.Batı ülkeleri örneğinde kalkınma 374
B.)Planlama nedir? ........................... '........................ 37B
C.)Planlama çeşitleri ................................................... 378
Ç.)Plânın hazırlanışı ....................................................... 333
a)Üretken kaynakların tesbiti .............................. 383
b)Hedeflerin Myini ................................................. 384
c)Plan Siyaseti f................................................... 384
ç)PIBnın uygulanışı ................................................ 336
D.)Sonuç ................................................................. 386
— EK: TÜRKİYE'DE PLANLAMA ............................................................... 388
A.)1950 öncesi .............................. ......................... .............................. 388
B.)1950-1960 arası .................................................................................. 389
C.)1960 sonrası ....................................................................................... 384
1.Türkiye hakkında bezi gerçekler .................................................. 394
2.Devlet Plânlama Teşkilâtı .................................... ........... ......... 395 -
3.Plân hedefleri ve stratejisi ............................................................ 396
4.Onbeş yılda ulaşılacak hedefler ................................ 396
5.Birinci Baş yıllık plân hakkında bezi düşünceler ......................... 397
6.İkinci Beş yıllık plân hakkında bazı düşünceler .......................... 401
— 3-4-5. Beş yıllık plânlar ............................................................... 406
B.) «Dış» Umut'lar ..................................................................... 406
4. Dış yardımlar .................................................................. 406
1.Giriş ......................................... 406
2.Genel durum ............................................................. 407
3.Dış yardım nedenleri ................................................ 408
4.Az gelişmiş ülkelerdeki etkileri ................................. 409
5.Dış yardımların yeniden ayarlanması ............................ 410
6.Dış yardımın fayda ve sakıncaları ................................. 411
7.S on u ç ......................................................................... 412
IV. — Kalkınmanın yapısal mekanizması: «Uygun ortam»
sorunu .............................................................................................. 413
Bibliyografya ................................................... 420
AYIRIM — 4: Entegrasyon Eğilimleri ............................................................. 423 — 452
I.— T a r i h ç e .................................................................................... 425
A.)Savaşın sonuçları ................................................................ 425
B.)Yapılan çabalar ........................................................................ 427
II.— «Başharfler» Ekonomisi ............................................................... 428
—Birleşmiş Milletler örgütü (O.N.U.) ....................................... 428
—Miiletlersrası Çalışma örgütü (B.I.T.) .................................... 429
—Tarım ve Beslenme Örgütü (F.A.O.) ...................................... 429
—Milletlerarası Para Fonu (I.M.F.) ........................................... 429
—Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası (B.I.R.D.) ... 429
—Havana Anlaşması ve G.A.T.T. ............................................. ... 430
—Marshall Plânı, «Dördüncü Nokta» Programı
ve O.E.C.E. ................................................................................ 430
—Avrupa ödeme Birliği (E,P.U.) ve (E.M.A.) .............................. 431
—İktisadî İşbirliği ve Kalkınma örgütü (O.E.C.D.) ....................... 432
—Kuzey Atlantik Paktı (N.A.T.O.) ............................................. 432
—Karşılıklı İktisadi Yardım Kurulu (C.O.M.E.C.O.N.)
veya (C.M.E.A.) ........................................................................ 432
—Avrupa Kömür ve Çelik Birliği (C.E.C.A.) ................................ 432
—Bene!ux .................................................................................. 433
—Roma Antlaşması: Ortak Pazar ve EURATOM ..................... 433
—Avrupa Serbest Ticaret Birliği (E.F.T.A.) .................................. 433
III.— Teorik Tahliller ............................................................................. 434
A.) Klâsik görüşler ........................................................................... 434
1. J. Viner ............................................................................. 434
2. J. E. Meade
B.) Klâsik kadronun dışına çıkan görüşler ....................................... 438
1.M. By6 ............................................................................. 438
2.Perroux ............................................................................ 439
SORUNLAR .............................................................................. 441
A) Bölgesel farklar ...................................................................... 441
B.)Avrupa ve dış dünya ............................................................... 444
C.)Az gelişmiş ülkeler ............................................................. M5
Sonuç ....................................................................................... 443
Bibliyografya ...................................................... 451
- Açıklama
— Açıklama >............................................................................................... 7
BÖLÜM — I: İktisat hayattı genel gelişimi ................................................. 9 — 65
AYIRIM — 1: İtici kuvvetler ........................................................................ 10 — 40
I.— Giriş ve sınıflama ................................................................................. 11
II.— Birinci derece itici güçler ............................. ....................................... 13
A.) Teknik Gelişme .................................................................. 13
B.) Nüfus ................................................................................. 27
C.) Fikir hareketleri ........................................................................ 32
III. — Hdnci derece İtici güçler ............................................................... 35
IV. — Genel ve sentetik bir bakı; ................................................................. 39
AYIRIM — 2:Zamanımıza toplu bakı» ...................................... ..................... 41 — 55
I. — XIX. ve XX- yüzyıllar arasındaki farklar ............................................. 43
||. — XX. yüzyılın üç dünyası ........................................................... 47
III.— Üç dünyanın ticari İlişkileri ........................................................... 50
IV.— Genel bllânço ..................................................................................... 52
Bibliyografya .................................................... 54
BOLÜM — II: Başhca İktisadi tahlil âletleri ...................................................... 57 — 185
AYIRIM — 1: Hâkim ekonomi tahlilleri ........................................... ............. 58 — 87
I. — G I r I ş ................................................................................................. 69
II. — Hakim İktisadi ünite ve hakimiyet etkisi ............................................. 60
A.) Tanım ...................................................................................... 61
B.) Unsurlar ................................................................................... 61
1.Pazarlık kudreti ..................................................................... 61
2.Büyüklük .................................................................. 61
3.Faaliyetin nitelifll ............................................................. 61
C.) ölçülmesi ............................................................................ 62
1.Gayri-iradî İlişkiler................................................................ 62
2.İradi ilişkiler ................................................................... 62
Ç.)özet ................................................. 63
III. — Hâkimiyet etkisinin kapsadığı alanlar ............................................ 64
A.)Millî ekonomiler arasındaki hâkimiyet etkisi ....................... 64
1.Nitelik ve sınıflama ................................................... 64
2.Farklı özellikler ............................................ . ...................... 67
B.)Diğer iktisadi üniteler arasındaki hâkimiyet etkisi..................... 68
1.Hâkimiyet etkisi ve iktisadî gruplar ....................................... 69
a — Mikro - üniteler ve hâkimiyet etkisi ............................. 70
b — Makro - üniteler ve hâkimiyet etkisi ............................. 71
2.Hâkimiyet etkisi ve Devlet iktisadî grup ilişkileri ... 71
a —Devlet........................................................................ 73
b — Çıkar ve baskı grupları ................................................. 73
c— Az gelişmiş ülkelerde durum ........................................ 77
C.) Bir uygulama denemesi: Makro - üniteler ve
enflâsyon ......................................... .................................. ' 79
IV. — Hâkimiyet araçları ....................................................................... . 81
V. — Sonuç ...................................................... 84
Bibliyografya ............................................................. 86
AYIRIM — 2: Strüktür tahlilleri ................................................................... 89 — 147
I.— Giriş ........................................................ 91
—Sorun'un doğuşu ......................................................................... 91
—Gelişmesi ve önemi ..................................................................... 93
A.)Nazari kol. ......................................................................... 94
1.Sistemler .................................................................. 94
2.Konjonktür .................................................................... 96
3.Dış ticaret. ................................................................ 97
B.) İktisat siyaseti ve «Hedef Strüktürlerl» ....................... 100
—Strüktür tahlillerinin gecikme nedenleri ................................ 102
II.— Strüktür Kavramı ........................................ . ............................... 104
A.) Statik tanımlar: ..................................................................... 106
1.F. Perroux'ln tanımı .......................................................... 106
2.J. Lhomme'un tanımı ......................................................... 110
3.Si Sakai'nln tanımı ...;..................................................... 114
B.)Dinamiktanımlar: .................................................................... 118
—F. Perroux ........................................................................ 119
—G. Gurvitch ................................................................... 119
—VVagemsrnn .................................................................... 119
—J. Akerman .................................................................... 120
III. _ Strüktür değişmeleri ...................................................................... 121
A.)Strüktür unsurlarının (değişkenlerin) gelişimi ...................... 123
1.Her değişkenin tek başına gösterdiği gelişim ..................... 123
2.Çeşitli değişkenlerin birbirlerine bağlı olarak gösterdiği gelişim 125
I.Strüktürlerde devamlılık kavramı: ..................... ............... 126
II.Çatışmalar ve uyuşmalar (intibaklar) ................................. 129
3.Strüktürlerin genel gelişiminin ortaya çıkardığı
etkiler ............................................................................... 133
a.Strüktür bunalımları .................................................... 134
b.Strüktür yenilenmesi ................................................... 134'
B.) Strüktürlerin gelişim Mekanizması 137
1.Strüktürlerin karşılıklı etkileri ......................... ................. 138
2.Strüktürlerin konjonktür karşısındaki durumu .................. 141
IV. — S o n u ç ....................................................................................... 143
Bibliyografya ............................................... 145
AYIRIM — 3: Zaman Tahlilleri ...................................................................... 149 — 167
I.)— Giriş ................................................................................ ... 151
II.)— Somut devreler .............................................................................. 153
III.)— Soyut devreler ........................................................................... 156
—A. Marshall ........................................................................ 156
—J. Marchal ................................................................................ 157
IV.) — Strüktürel analizde zaman unsuru ve
«uzun devre» lerln belirlenmesi ................................................ 159
—A. Marchal'ın devreleri ....................................................... 159
—Strüktür sınırları ................................................................... ...162
Bibliyografya ..................................................... 166
AYIRIM — 4: Input-Output Tahlilleri ........................................................... 169 — 185
I. — Giriş: Genel nitelikler.............................................................. 171
— Tabloların hazırlanışı: teknik katsayılar .............................................. 174
— Katsayıların eleştirisi ve sistemin çelişmesi ...................................... 179
A.)Teknik katsayıların kullanılması .............................................. 179
B.)Kapalı sistemden açık sisteme geçiş ........................................... 180
II. Uygulama alanlan ............................................................................. 181
— Sonuç .......................... ...................................................................... 181
Bibliyografya ............................ .................. 184
BOLÜM — lII: Günömfotön İktisadi Sorunları ................. ........................... 187452
AYIRIM — IXX. Yüzyılda hâkim ekonomiler .......................................... 189 —214
I.— Giriş ............................................................................................... 191
—Hâkim ekonomi nitelikleri .......................................................... 191
—XIX. yüzyılın nâklm ekonomisi: İngiltere .............................. 191
II._ Amerika Birleşik Devletleri ................................................................. 194
—Büyüklük ................................................................................... 194
—Pazarlık gücü ............................................................................. 196
—Faaliyetlerin ıpltellfll 7............................................................. 197
III.— Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ....................................... 200
—Büyüklük ............................................................................... 200
—Pazarlık gücü ............................................................................. 202
—Faaliyetlerin niteliği .................................................................... 203
IV.— İki Hakim Ekonominin Karşılaştırması ......................................... 203
Bibliyografya ......................................... 213
AYIRIM — 2: Sistem sorunu ....................................................................... 215 — 299
I.—Giriş ................................................................................................ 217
II.— Sistem kavramı .................................................................................. 218
III.— Soyut Sistemler: Bsşlıca Sistem Tipleri ........................................ 220
A.)Kapalı Sistemler' ................................................................ 221
B.)Mübadele Sistemleri ........................................................... 222
1.Kapitalist Ekonomi Sistemi ................................................ 223
2.Kollektlvist Ekonomi Sistemi ............................................. 225
IV.— Somut sistemler: Strüfctürel Açıdan Sistem Tipleri: ... 228
A.)Alman Tarihçi Okulu .............................................................. 228
B.)Kapitalizmin çeşitli şekilleri ................................................ 228
C.)Wagemann .......................................................................... 230
Ç.)Boggs ....................................................... -...................... . 232
D.)Kollektivizmin çeşitli şekilleri .................................................. 234
E.) C. Clark-J. Fourastl* ...... 234
F.)W. Eücken .......................................................................... 235
V. — Sistem deflemeleri .......................................................... .................. 239
A.)Tek yönlü nazariyeler............................. ............................ 239
1. 0. Loronz ............................................................................ 239
2. J. Chevailer ............................................................... 240
3.J. Fourastle .................................................................. 241
4.J. Schumpeter ................................................................. 242
5. K. Marx ........................................................................... 244
a — Zorunlu galibimin aşamaları ............................................ 246
b — Zorunlu gelişimin aletleri ......................................... 247
B.)Çok yönlü nazariyeler: Strüktüral açıdan sistemlerin gelişimi 254
1.Uygunluk kavramı ..................................................... 256
a — Kapitalist sistem ................................................ 257
—Siyasi ve hukui strüktür ...................................... 257
—Sosyal strüktür .................................................... 257
—Psikolojik strüktür ............................................... 258
—Teknik strüktür ................................. .............. 258
—Kapitalizm tipleri .............................................. 259
b — Koliektivist sistem ................................................... 260
_ İlk koliektivist aşama .............................................. 260
—NEP aşaması ....................................................... 260
—Beş yıllı* planlar aşamaaı .................................... 260
—Yeni koliektivist ekonomj tipleri ..................... 261
2.Sistemlerin Gelişimi .......................................................... 262
VI —Sonuç: Sistemler yakınlaşması ................................................. 267
A.)Sorun'un ortaya konuşu ..................................................... 267
B.)Kişisel çıkar ........................................................................ 268
1.Koliektivist bir ekonomide ferdin faaliyet alanı ... 269
2.Fert davraışları ve an az direnme kanunu .......................... 269
3.Tarım kesimi ..................................................... ............... 273
C.)Mülkiyet sorunu ................................................................. 274
Ç.)Temerküz ve finansman sorunu ......................................... 274
D.) Planlama 270
E.) Tam İstihdam ve sosyal güvenlik 276
H.) İktidar prenalbi ...................................................................... 279
I) Toplu sonuç ..................................................................... 279
—Sistemlerin dinamik karakteri .................................. 279
—Sermaye birikimi. .................................................... 280
—Zihniyet ortamı ................................................... 281
—Schumpeter modeli ................................................. 281
—Az gelişmiş ülkeler ................................................. 282
VII. — Sistem Yakınlaşması ve az gelinmiş ülkeler 283
—Kapitalist ve kollektivist sistemler ........................... 283
—İktisadi sistemlerin dinamiği ..................... .............. 284
—Uygulama alanında iki sistemin yakınlaşması 284
—Yugoslavya ve Çekoslovakya ................................. 285
—Az gelişmiş ülkeler ve sistemler ............................. 290
VIII. —Günümüzde sen çelişmeler 297
Bibliyografya 298
AYIRIM — 3: Kalkınma Problemi ................. 301 — 422
I. —Giriş ...... '..................................... 303
A.)Gertel durum .......................................................................... 303
B.)Gelişme ve kalkınma ayırımı .............................................. 304
C.)Tanım'lar ................................................................................. 306
1. Az gelişme ölçüleri .......................................................................... 307
1.Düşük milli gelir seviyesi ........................................ 307
2.Noksan beslenme ..................................................... 308
3.İlkel ve geleneksel tarım .......................................... 309
4.Zayıf bir alt-yapı (Infrastructure) ............................. 310
5.Zayıf bir sanayileşme ............................................... 310
6.Düşük okuma-yazma oranı ..................................... 310
7.Ticaret sektörünün anormal gelişmesi ...................... 311
8.Tarımsal sektör ve tarımssl nüfusun yüksek oranı; önemli gizli İşsizlik 312
9.Nüfusun hızlı artışı ............................................. 312
1. Yapısal görünüş ..................................................... 312
1.Dengesizlik .............................................................. 313
2.Bağımlılık ................................................................ 314
3.Engebeli durum ....................................................... 315
4.Fakirliğin kapalı çemberleri .................................. 315
II. — Fakirliğin «Kapalı Çemberleri» ............................................. 316
A.) Nüfus çemberi ...................................................................... 317
1.Sermaye/hasıla oranı ........................................................... 323
2.Sermaye ars ve talebi .......................................................... 328
C.) Gelir paylaşımı çemberi .............................................................. 330
1.Gelir paylaşımındaki eşitsizlik durumu .......................... 330
—Genel durum ............................................................ 330
—Türkiye'de durum ..................................................... 331
2.Gelir eşitsizliğinin nedenleri ............................................... 334
A.) Az gelişmiş ekonomilerde üretim faktörleri 334
a)Ücretler .......................................................... 334
b)Rani ve faizler ................................................. 335
c)Kârlar .................................................................. 336
B.) Az gelişmiş ekonomilerde strüktürler ve paylaşıma etkileri ............................................................................... 337
a)İktisadi strüktür ............................................... 338
b)Sosyal strüktür ................................................ 338
c)Psikolojik strüktür ....................... ....................... 339
ç)Teknik strüktür ............................................... 339
d)Politik strüktür ................................................ 340
e)Coğrafi strüktür ................................................... 341
3.Kalkınma - paylaşım ilişkileri ......................................... 342
A.)Paylaşmn'dan kalkınmaya geçiş ............................ 343
a)Olumsuz durum .............................................. 343
b)Yeniden dağıtım (redistribution) .......................... 344
—Vergileme .................................................. 344
—Sosyal harcamalar ...................................... 344
c)Teorik görüşler ................................................ 345
B.) Kalkınma'dan paylaşıma geçiş 348
a)Paylaşım eşitsizliğinin artışı ................................. 348
b)Artan eşitsizliğin Lorenz eğrisi İle izahı ......... 350
C.) Olumsuz sonuçlar; ç&mber kapanıyor 352
Ç.)Dış ticaret çemberi ................................................ 355
—İthalâtın artışı ................................................... 355
—İhracatın azalışı ............................................... 356
—Ticaret hadlerinin bozulan seyri ........................... 356
—Kısa devre ....................................................... 356
—Uzun devre ...................................................... 357
IIL — Çambarlerl Kıracak «Umut»lar ........................................................... JW
A.) «iç» Umut'lar ....................................................................... 360
1.Nüfus artışıron sınıflandırılması .......................... ..:.... 36°
2.«Gizli işsiz» potansiyeli .................................................. 365
3.Plânlama ......................................................................... 368
A.)Planlama niçin zorunludur? .................................. 368
1.Marksist vs Liberal metodlarla kalkınma ........................... 370
a)Marksist Model ........................................... 370
b)Liberal Model ............................................ 373
2.Batı ülkeleri örneğinde kalkınma 374
B.)Planlama nedir? ........................... '........................ 37B
C.)Planlama çeşitleri ................................................... 378
Ç.)Plânın hazırlanışı ....................................................... 333
a)Üretken kaynakların tesbiti .............................. 383
b)Hedeflerin Myini ................................................. 384
c)Plan Siyaseti f................................................... 384
ç)PIBnın uygulanışı ................................................ 336
D.)Sonuç ................................................................. 386
— EK: TÜRKİYE'DE PLANLAMA ............................................................... 388
A.)1950 öncesi .............................. ......................... .............................. 388
B.)1950-1960 arası .................................................................................. 389
C.)1960 sonrası ....................................................................................... 384
1.Türkiye hakkında bezi gerçekler .................................................. 394
2.Devlet Plânlama Teşkilâtı .................................... ........... ......... 395 -
3.Plân hedefleri ve stratejisi ............................................................ 396
4.Onbeş yılda ulaşılacak hedefler ................................ 396
5.Birinci Baş yıllık plân hakkında bezi düşünceler ......................... 397
6.İkinci Beş yıllık plân hakkında bazı düşünceler .......................... 401
— 3-4-5. Beş yıllık plânlar ............................................................... 406
B.) «Dış» Umut'lar ..................................................................... 406
4. Dış yardımlar .................................................................. 406
1.Giriş ......................................... 406
2.Genel durum ............................................................. 407
3.Dış yardım nedenleri ................................................ 408
4.Az gelişmiş ülkelerdeki etkileri ................................. 409
5.Dış yardımların yeniden ayarlanması ............................ 410
6.Dış yardımın fayda ve sakıncaları ................................. 411
7.S on u ç ......................................................................... 412
IV. — Kalkınmanın yapısal mekanizması: «Uygun ortam»
sorunu .............................................................................................. 413
Bibliyografya ................................................... 420
AYIRIM — 4: Entegrasyon Eğilimleri ............................................................. 423 — 452
I.— T a r i h ç e .................................................................................... 425
A.)Savaşın sonuçları ................................................................ 425
B.)Yapılan çabalar ........................................................................ 427
II.— «Başharfler» Ekonomisi ............................................................... 428
—Birleşmiş Milletler örgütü (O.N.U.) ....................................... 428
—Miiletlersrası Çalışma örgütü (B.I.T.) .................................... 429
—Tarım ve Beslenme Örgütü (F.A.O.) ...................................... 429
—Milletlerarası Para Fonu (I.M.F.) ........................................... 429
—Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası (B.I.R.D.) ... 429
—Havana Anlaşması ve G.A.T.T. ............................................. ... 430
—Marshall Plânı, «Dördüncü Nokta» Programı
ve O.E.C.E. ................................................................................ 430
—Avrupa ödeme Birliği (E,P.U.) ve (E.M.A.) .............................. 431
—İktisadî İşbirliği ve Kalkınma örgütü (O.E.C.D.) ....................... 432
—Kuzey Atlantik Paktı (N.A.T.O.) ............................................. 432
—Karşılıklı İktisadi Yardım Kurulu (C.O.M.E.C.O.N.)
veya (C.M.E.A.) ........................................................................ 432
—Avrupa Kömür ve Çelik Birliği (C.E.C.A.) ................................ 432
—Bene!ux .................................................................................. 433
—Roma Antlaşması: Ortak Pazar ve EURATOM ..................... 433
—Avrupa Serbest Ticaret Birliği (E.F.T.A.) .................................. 433
III.— Teorik Tahliller ............................................................................. 434
A.) Klâsik görüşler ........................................................................... 434
1. J. Viner ............................................................................. 434
2. J. E. Meade
B.) Klâsik kadronun dışına çıkan görüşler ....................................... 438
1.M. By6 ............................................................................. 438
2.Perroux ............................................................................ 439
SORUNLAR .............................................................................. 441
A) Bölgesel farklar ...................................................................... 441
B.)Avrupa ve dış dünya ............................................................... 444
C.)Az gelişmiş ülkeler ............................................................. M5
Sonuç ....................................................................................... 443
Bibliyografya ...................................................... 451
Stok Kodu:9753680368Boyut:16.5x23.5Sayfa Sayısı:464Basım Yeri:İstanbulBasım Tarihi:1992Kapak Türü:Karton KapakDili:Türkçe
- Taksit Seçenekleri
- Diğer KartlarTaksit SayısıTaksit tutarıGenel ToplamTek Çekim237,50237,50
- Yorumlar
- Yorum yazBu kitabı henüz kimse eleştirmemiş.
-
%5
-
%5
-
%5
-
%5
-
%5
-
%5
-
%5
