Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku 21.baskı

İÇİNDEKİLER
§ 1. GİRİŞ....................................................................................................................................1
I. TANIM VE MİRAS HUKUKUNUN GEREKLİLİĞİ...................................................1
1. Tanım.........................................................................................................................1
2. Miras Hukukunun Gerekliliği....................................................................................1
3. Miras Hukukunun Anayasa Teminatı Altında Olması...............................................2
4. Miras Hukukunun, Medenî Kanunun İçindeki Yeri Ve Sistematiği...........................3
II. MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI........................................................5
1. Miras..........................................................................................................................5
2. Mirasbırakan..............................................................................................................5
3. Mirasçı.......................................................................................................................5
4. Tereke.........................................................................................................................8
a) Malvarlığında bulunan, fakat terekede yer almayan hukuki ilişkiler............8
b) Malvarlığında bulunmayan, fakat terekede yer alan hukukî ilişkiler..........10
c) Manevi değer taşıyan varlıklar ve özellikle dijital tereke unsuru sorunu....11
d) Ölüm sebebiyle doğduran doğruya mirasçıların şahsında doğan haklar.....15
5. Ölüme Bağlı Tasarruf...............................................................................................15
III. MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI OLARAK KÜLLÎ HALEFİYET VE SONUÇLARI...................................................................................16
1. Küllî Halefiyet Kavramı...........................................................................................16
2. Küllî Halefiyetin İstisnası: Cüzî Halefiyet Hali.......................................................19
BİRİNCİ KISIM
YASAL MİRASÇILIK
§ 2. KAN HISIMLARININ YASAL MİRASÇILIĞININ TEMELİ OLAN ZÜMRE SİSTEMİNİN ESASLARI................................................................................22
I. GENEL BİLGİLER.......................................................................................................22
1. Fert Sistemi..............................................................................................................22
2. Sınıf Sistemi.............................................................................................................22
3. Zümre (Parantel) Sistemi.........................................................................................22
a) Zümrenin tanımı................................................................................................23
b) Yasal mirasçılık açısından Medenî Kanundaki zümre düzeni...........................23
II. ZÜMRE SİSTEMİNİN ANA PRENSİPLERİ..............................................................25
1. Mirasçı Olabilmek İçin Bir Zümreye Dahil Olma...................................................25
2. Bir Önceki Zümrede Mirasçı Bulunması, Bir Sonraki Zümrenin Mirasçılığını Engeller..............................................................................................26
3. Zümre İçinde Ön Sıradaki (Derecedeki) Mirasçılar, Bir Alt Sıradaki Mirasçıların Mirasçılığını Engellerler......................................................................28
4. Zümre Başları ve Kök Başlarının Önceliği..............................................................28
5. Zümre Başı ya da Kök Başına Altsoyun Halef Olması............................................30
6. Mirasın, Birinci Zümrede, Kök Başlarına, İkinci ve Üçüncü Zümrelerde, Zümre Başlarına Göre Eşit Olarak Paylaşılması.....................................................31
7. İkinci ve Üçüncü Zümrelerde Mirasın Ana ve Baba Hattı Olarak İkiye Ayrılması.........................................................................................................32
III. MİRASBIRAKANA ÇİFT HISIMLIK BAĞI İLE BAĞLI OLANLARIN MİRASÇILIĞI...............................................................................................................35
IV. YARIM KAN HISIMLARININ MİRASÇILIĞI..........................................................36
V. EVLİLİK DIŞINDA DOĞAN HISIMLARIN MİRASÇILIĞI.....................................37
§ 3. EVLÂTLIĞIN (VE ALTSOYUNUN) MİRASÇILIĞI..................................................39
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................39
II. EVLÂTLIK VE ALTSOYUNUN MİRASÇILIĞININ ÖZELLİKLERİ......................39
§ 4. ZÜMRE SİSTEMİNİN GENEL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ........................40
§ 5. EŞİN MİRASÇILIĞI.........................................................................................................41
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................41
II. EŞİN DEĞİŞİK ZÜMRELERLE BİRLİKTE MİRASÇI OLMASI DURUMUNDA MİRAS PAYININ ORANLARI.........................................................41
III. EŞİN MİRASÇILIĞI İLE İLGİLİ BAZI ÖZEL DURUMLAR...................................46
1. Boşanma Davasının Eşin Mirasçılığına Etkisi..........................................................46
2. Evliliğin Butlanı Kararının Eşin Mirasçılığına Etkisi...............................................49
3. Birden Fazla Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı...................................................................51
§ 6. DEVLETİN MİRASÇILIĞI............................................................................................51
İKİNCİ KISIM
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
§ 7. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN ÖNBİLGİLER...................................54
I. KAVRAM .....................................................................................................................54
II. ÖLÜME BAĞLI BAĞIŞLAMALARIN, ÖLÜME BAĞLI TASARRUF HÜKÜMLERİNE TÂBİ OLMASI...............................................................................56
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF KAVRAMININ İKİ ANLAMI....................................56
1. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar..................................................................57
2. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar................................................................60
§ 8. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF YAPMA EHLİYETİ.......................................................60
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................60
II. VASİYETNAME YAPABİLME EHLİYETİ................................................................61
1. Ayırt Etme Gücü .....................................................................................................61
2. Yaş............................................................................................................................62
III. MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ................................................................63
§ 9. ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR...............................................66
I. ŞEKLÎ ANLAMDAKİ ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER.......................................................................................................66
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA ŞEKLE UYMANIN YARARLARI........................66
§ 10. RESMÎ VASİYETNAMELER.........................................................................................67
I. GENEL BİLGİLER.......................................................................................................67
II. RESMÎ VASİYETNAMENİN DÜZENLENİŞ ŞEKİLLERİ........................................72
III. OKUNARAK VE İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER (MK 533/534)...........................................................................73
1. Birinci Safha............................................................................................................73
2. İkinci Safha..............................................................................................................75
IV. OKUNMADAN VE İMZALANMADAN DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER...................................................................................................77
V. KARMA ŞEKİLDE DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAMELER.........................79
1. Okunmadan, Fakat İmzalanarak Düzenleme...........................................................79
2. Okuyarak, Fakat İmzalamadan Düzenleme.............................................................80
VI. BAZI ÖZEL DURUMLAR...........................................................................................81
1. Körlerin Durumu.......................................................................................................81
2. Sağır ve Dilsizlerin Durumu......................................................................................82
3. Türkçe Bilmeyenlerin Durumu .................................................................................83
§ 11. EL YAZILI VASİYETNAME..........................................................................................84
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................84
II. EL YAZILI VASİYETNAMENİN FAYDA VE MAHZURLARI.................................84
1. Faydaları..................................................................................................................84
2. Mahzurları................................................................................................................84
III. EL YAZILI VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI................................................86
1. Vasiyetnamenin Metni...............................................................................................86
a) Genel olarak........................................................................................................86
b) Metnin, kısmen üçüncü kişiler tarafından ya da mekanik bir araçla yazılmış olması........................................................................................88
2. Düzenleme tarihi......................................................................................................89
a) Düzenleme tarihinin gösteriliş şekli...................................................................89
b) Düzenleme tarihinin vasiyetnamede gösterilmesinin faydaları..........................90
c) Düzenleme tarihinin el yazısı ile olması şartı.....................................................91
d) Düzenleme tarihinin vasiyetname bulunmamasının müeyyidesi.......................91
3. İmza..........................................................................................................................93
a) Genel olarak........................................................................................................93
b) İmzanın, el yazılı vasiyetnamedeki fonksiyonları..............................................93
c) İmzanın atılış şekli..............................................................................................93
d) İmzanın vasiyetnamedeki yeri............................................................................94
IV. EL YAZILI VASİYETNAMENİN SAKLANMASI (TEVDİİ)....................................94
V. EL YAZILI VASİYETNAMEDE, VASİYETÇİ TARAFINDAN SONRADAN YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER................................................................95
a) Vasiyetname daha tamamlanmadan yapılan değişiklikler.......................................95
b) Vasiyetname tamamlandıktan sonra yapılan değişiklikler.......................................95
§ 12. SÖZLÜ VASİYETNAME.................................................................................................96
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................96
II. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI.....................................................98
a) Birinci safha...............................................................................................................98
b) İkinci safha................................................................................................................98
III. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ.........................................103
§ 13. MİRAS SÖZLEŞMELERİ............................................................................................104
I. TANIM VE GENEL BİLGİLER....................................................................................104
1. Miras Sözleşmesi İle Vasiyetname Arasındaki Benzerlik.......................................105
2. Miras Sözleşmesi İle Vasiyetname Arasındaki Farklar...........................................105
II. MİRAS SÖZLEŞMELERİNİN TÜRLERİ.................................................................105
1. Olumlu miras sözleşmeleri - olumsuz (mirastan feragat) miras sözleşmeleri.......105
a) Miras sözleşmesi...............................................................................................106
b) Mirastan feragat sözleşmesi..............................................................................106
2. Bir taraflı ve iki taraflı miras sözleşmeleri.............................................................106
a) Bir taraflı miras sözleşmesi...............................................................................106
b) İki taraflı miras sözleşmesi...............................................................................106
3. İvazlı ve ivazsız (karşılıklı ve karşılıksız) miras sözleşmeleri...............................107
a) İvazsız miras sözleşmesi...................................................................................107
b) İvazlı miras sözleşmesi.....................................................................................107
III. MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ..............................................................107
1. Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunan Tarafın Ehliyeti.................................................108
2. Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunmayan Tarafın Ehliyeti..........................................108
3. Taraflardan Birinin Ehliyetsizliğinin Sonuçları.....................................................110
a) Ölüme bağlı tasarrufta bulunmayan tarafın ehliyetsizliği................................110
b) Mirasbırakanın ehliyetsizliği............................................................................110
IV. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ.............................................................................111
1. Genel Olarak...........................................................................................................111
2. Miras Sözleşmesinin Şekil Yönünden Resmî Vasiyetnameden Farkları...............113
a) Tarafların aynı anda noter önünde bulunmaları................................................113
b) Noterin beyanları yazması ya da yazdırması ve metnin okunması..................113
c) Tarafların metni tanıklar önünde imzalamaları.................................................114
d) Mirasbırakanın, tanıklar önünde, belgeyi okuduğunu ve bunun son arzularına uygun olduğunu beyan etmesi...................................................114
e) Tanıkların şerh ve imzası..................................................................................114
f) Miras sözleşmesinin saklanması, tevdii ve açılması........................................114
§ 14. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI, YOK OLMASI VE MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ.............................................................................115
I. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI ..................................................................115
1. Genel Olarak..........................................................................................................115
2. Vasiyetnamenin Sonradan Yapılan Bir Ölüme Bağlı Tasarrufla Geri Alınması (MK 542)........................................................................................115
3. Vasiyetnamenin Yok Edilerek Geri Alınması.........................................................117
4. Vasiyetname İle Yapılan Tasarrufun, Sağlar Arası Bir Tasarrufla Geri Alınması (Ademptio Legati)..........................................................................119
II. VASİYETNAMENİN YOK OLMASI........................................................................120
III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ (ORTADAN KALDIRILMASI)........122
1. Miras Sözleşmesinin Tarafların Anlaşması İle Sona Ermesi (Miras Sözleşmelerine Son Verme Sözleşmesi)....................................................122
a) Genel olarak......................................................................................................122
b) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin şartları......................................123
aa) Tarafların hayatta olması.............................................................................123
bb) Ehliyet........................................................................................................123
cc) Şekil............................................................................................................123
c) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin sonuçları..................................124
2. Miras Sözleşmesinin Bir Taraflı İrade Beyanı İle Sona Ermesi (Miras Sözleşmesinden Dönme)............................................................................125
a) Genel olarak......................................................................................................125
b) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde miras sözleşmesinden dönme.....................................................................................125
aa) Genel bilgiler..............................................................................................125
bb) Mirasçılıktan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde dönmenin şartları........................................................................................126
aaa) Hak sahibi.........................................................................................126
bbb) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı................................126
ccc) Ehliyet...............................................................................................127
ddd) Şekil..................................................................................................128
cc) Mirastan çıkarma sebeplerinden birine dayanılarak dönmenin sonuçları...................................................................................128
c) Miras sözleşmesinden, sağlar arası ivaz (karşılık) borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle dönülmesi (sona ermesi)............................................129
aa) Genel olarak...............................................................................................129
bb) Sağlar arası ivaz borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle miras sözleşmesinden dönmenin şartları...................................................130
aaa) Dönme hakkı kime aittir?.................................................................130
bbb) Sağlar arası ivaz borçlusunun temerrüde düşmüş olması.................130
ccc) Sağlar arası ivaz borçlusunun yeterli güvence (teminat) göstermemiş olması..........................................................................131
cc) Miras sözleşmesinden, sağlar arası ivaz borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle dönmenin sonuçları............................................131
3. Mirasbırakanın, Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Tasarrufları.............................132
a) Genel olarak......................................................................................................132
b) Kanunda düzenlenen hâller..............................................................................133
aa) Mirasbırakanın, miras sözleşmesi ile bağdaşmayan ölüme bağlı tasarrufları.........................................................................................133
bb) Miras sözleşmesi ile bağdaşmayan sağlar arası ivazsız (karşılıksız) tasarruflar...............................................................................134
cc) Müeyyide...................................................................................................136
c) Mirasbırakanın, kanunda düzenlenmemiş olan miras sözleşmesine aykırı tasarrufları........................................................................137
aa) Sağlar arası ivazlı tasarruflar....................................................................137
bb) Miras sözleşmesi ile yapılan tasarrufun, mirasbırakanın sonradan oluşan aile hukuku ilişkilerinden etkilenmesi...........................138
cc) Mirasbırakanın sağlığında malvarlığını israf etmesi ya da fiilî tasarruflar yoluyla miras sözleşmesiyle lehine tasarruf yapılan kimseye zarar vermesi.................................................................138
IV. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN KENDİLİĞİNDEN (KANUN GEREĞİ) SONA ERMESİ.........................................................................139
1. Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi...........................................................................................................139
2. Boşanma.................................................................................................................141
3. Evliliğin Butlanına Karar Verilmesi.......................................................................142
4. Mirastan Yoksunluk Sebeplerinden Birinin Varlığı...............................................142
5. Bozucu Şartın Gerçekleşmesi Ya Da Geciktirici Şartın Gerçekleşmemesi...........142
6. Sözlü Vasiyetname.................................................................................................142
§ 15. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR...........................................143
I. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER......................................................................................143
II. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUF ARASINDAKİ İLİŞKİ.........................144
1. Sadece Miras Sözleşmesi İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar.......................144
2. Hem Miras Sözleşmesi Hem De Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar.....................................................................................................146
3. Sadece Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar...............................146
§ 16. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN TÜRLERİ...................147
I. MİRASÇI ATAMA......................................................................................................147
II. VASİYET (BELİRLİ MAL BIRAKMA)....................................................................148
1. Genel Olarak..........................................................................................................148
2. Vasiyetin Bazı Türleri............................................................................................151
a) Belirli mal vasiyeti (bırakma)...........................................................................151
b) Alt vasiyet.........................................................................................................152
c) Ön vasiyet.........................................................................................................153
d) Alacak vasiyeti.................................................................................................153
e) İbra vasiyeti......................................................................................................153
f) İntifa vasiyeti....................................................................................................154
g) İrat vasiyeti.......................................................................................................154
3. Vasiyetin Hükümleri..............................................................................................154
a) Vasiyet borçlusu kimdir ?.................................................................................154
b) Vasiyet alacaklısı kimdir ?................................................................................156
c) Vasiyet borcunun doğumu ve muaccel hale gelmesi........................................157
d) Zamanaşımı......................................................................................................158
4. Vasiyet Borcunun Kapsamı....................................................................................159
5. Vasiyetin Tenkisi....................................................................................................160
III. KOŞUL (ŞART)..........................................................................................................161
1. Genel Olarak..........................................................................................................161
2. Hukuka ve Ahlâka Aykırı Koşullar........................................................................164
3. Anlamsız ve Yalnız Başkasını Rahatsız Edici (Faydasız ve Müziç) Şartlar..........168
4. İmkânsız Koşullar..................................................................................................168
IV. YÜKLEME (MÜKELLEFİYET)................................................................................168
1. Genel Olarak..........................................................................................................168
2. Yüklemenin Konusu..............................................................................................171
3. Yüklemenin Yerine Getirilmesi.............................................................................171
4. Hukuka ve Ahlâka Aykırı ya da Yalnız Başkasını Rahatsız Edici Yüklemeler......173
V. VAKIF KURMA..........................................................................................................173
VI. YEDEK VE ARTMİRASÇI ATAMA (İkameli Tasarruflar)........................................177
1. Yedek Mirasçı Atama.............................................................................................177
2. Artmirasçı Atama...................................................................................................179
a) Kavram ve genel bilgiler..................................................................................179
b) Artmirasçı atama...............................................................................................183
aa) Genel bilgiler............................................................................................183
bb) Hükümleri................................................................................................184
aaa) Mirasın artmirasçıya geçmesinden önceki safha..............................184
bbb) Mirasın artmirasçıya geçmesi safhası..............................................188
c) Art vasiyet alacaklısı atanmasındaki özellikler................................................190
VII. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATAMA............................................191
a) Genel bilgiler.........................................................................................................191
b) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin görevleri.......................................................195
c) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin denetimi.......................................................198
d) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin sorumluluğu.................................................199
e) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin görevinin sona ermesi..................................200
VIII. MİRASTAN FERAGAT...............................................................................................201
a) Tanım ve genel bilgiler..........................................................................................201
b) Mirastan feragat sözleşmesinin türleri...................................................................203
c) Feragatin hükümleri...............................................................................................204
aa) Feragat eden yönünden....................................................................................204
bb) Feragatin altsoya etkisi....................................................................................205
cc) Feragatin tasarruf edilebilir kısma (tasarruf nisabına) etkisi...........................207
dd) Feragatin mirasbırakanın alacakları yönünden etkisi......................................207
d) Feragatin hükümsüzlüğü........................................................................................208
aa) Feragatin belirli bir ya da bir kaç kişi lehine yapılmış olması........................209
bb) Feragatin en yakın ortak kökün altsoyu (tüm ortak yasal mirasçılar) lehine yapılmış olması.....................................................................................209
IX. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (MİRASTAN ISKAT)..............................................211
1. Cezai Mirasçılıktan Çıkarma.................................................................................211
a) Genel olarak......................................................................................................211
b) Mirasçılıktan çıkarmanın şartları......................................................................212
aa) Şekil.........................................................................................................212
bb) Mirasçılıktan çıkarmanın MK 510’da sayılan sebeplerden birine dayanması......................................................................................213
cc) Mirasçılıktan çıkarma sebebinin, ölüme bağlı tasarrufta gösterilmesi.....216
c) Mirasçılıktan çıkarmanın hükümleri................................................................218
d) Mirasçılıktan çıkarmanın hükümsüzlüğü.........................................................220
aa) İptal davası açılabilecek hâller.................................................................220
bb) Tenkis davası açılabilecek hâller..............................................................222
e) Affın mirasçılıktan çıkarmaya etkisi................................................................223
2. Koruyucu mirasçılıktan çıkarma (borç ödemeden aciz sebebiyle mirasçılıktan çıkarma)...........................................................................................223
§ 17. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YORUMU.......................................................225
I. GENEL OLARAK.......................................................................................................225
II. VASİYETNAMELERİN YORUMU...........................................................................227
a) Genel olarak...........................................................................................................227
b) Vasiyetnamelere ilişkin özel yorum kuralları........................................................228
aa) Favor testamenti (vasiyetname lehine yorum).................................................228
bb) Kanunî mirasın geçişi (intikali) kurallarına bağlılık........................................230
cc) Mirasçı ataması mı, vasiyet mi?.......................................................................231
III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN YORUMU.....................................................................231
§ 18. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA HÜKÜMSÜZLÜK........................................232
I. GENEL OLARAK.......................................................................................................232
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN KANUN GEREĞİ (KENDİLİĞİNDEN) HÜKÜMSÜZ OLMASI...........................................................232
1. Evlilik Birliğinin Ölüm (Ve Gaiplik) Dışında Sona Ermesi..................................233
2. Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi...........................................................................................................233
3. Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirastan Yoksun Olması..........233
4. Bozucu Şartın Gerçekleşmesi ya da Geciktirici Şartın Gerçekleşmemesi.............233
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ (MK 557 vd.)....................................233
A. İptal Sebepleri........................................................................................................233
1. Ehliyetsizlik (MK 557 b.1)...............................................................................233
2. İrade Sakatlıkları (MK 557 b.2).......................................................................234
a) Hata (yanılma)............................................................................................234
b) Hile (aldatma) (MK 557 b.2)......................................................................235
c) Korkutma veya zorlama (tehdit yahut cebir) (MK 557 b. 2)......................236
d) Mirasbırakanın hata ve hileyi sağlığında öğrenmesi ya da korkutma ya da zorlamanın etkisinden kurtulmasının özelliği...................236
3. Ölüme Bağlı Tasarrufun İçeriğinin, Ona Eklenen Koşul ya da Yüklemenin Hukuka ya da Ahlâka Aykırı Olması (MK 557 b.3)....................237
4. Şekil Noksanı (MK 557 b.4).............................................................................238
B. İptal Davası..................................................................................................................238
1. Genel Olarak..........................................................................................................238
2. İptal Davasının Tarafları.........................................................................................240
a) Davacı...............................................................................................................240
b) Davalı................................................................................................................240
3. Süre........................................................................................................................240
a) Bir yıllık süre....................................................................................................240
b) On yıllık süre....................................................................................................241
c) Yirmi yıllık süre................................................................................................241
d) Sınırsız defî hakkı.............................................................................................241
ÜÇÜNCÜ KISIMSAKLI PAY, TASARRUF ORANI, TENKİS, DENKLEŞTİRME
§ 19. KAVRAMLAR................................................................................................................242
§ 20. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR......................................................................................246
I. KİMLER SAKLI PAYLI MİRASÇIDIR?...................................................................246
II. SAKLI PAYLAR.........................................................................................................247
1. Saklı Pay Oranları..................................................................................................247
2. Eski Medeni Kanundaki Azaltılmış Saklı Paylar...................................................252
3. Karı Koca Mal Rejimlerinin Saklı Paylara Etkisi..................................................254
§ 21. TASARRUF ORANININ TEREKEYE GÖRE HESAPLANMASI...........................257
I. GENEL OLARAK.......................................................................................................257
II. ÇIKARILACAK DEĞERLER....................................................................................258
1. Miras Bırakanın Borçları.......................................................................................259
2. Cenaze Giderleri....................................................................................................260
3. Terekeyi Mühürleme ve Defter Tutma (yazım) Masrafları....................................261
4. Mirasbırakan İle Bir Arada Yaşayan Kişilerin Üç Aylık Geçim Giderleri.............261
III. EKLENECEK DEĞERLER........................................................................................262
1. Denkleştirmeye (İadeye) Tabi Kazandırmalar.......................................................262
2. Tenkise Tâbi Sağlararası Kazandırmalar................................................................263
a) Denkleştirmeye tabi olması gerekirken bundan kurtulan kazandırmalar.........264
aa) Mirasbırakanın mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçısına miras payına mahsuben yapmış olduğu sağlararası kazandırmalar. ........264
bb) Mirasbırakan tarafından denkleştirmeden muaf tutulduğu için denkleştirilmesi istenemeyen kazandırmalar............................................265
b) Mirastan ivazlı feragat hâlinde mirasçıya miras bırakanın hayattayken ödediği karşılık.............................................................................266
c) Bağışlayanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve âdet üzere verilen hediyeler hariç ölümünden önceki bir yıl içinde yapmış olduğu bağışlamalar............................................267
aa) Genel olarak.............................................................................................267
bb) Muvazaalı bir satışla gizlenmek istenen bağışlamalar.............................269
d) Vakıf kurmak için yapılan kazandırmalar.........................................................275
e) Saklı payı etkisiz kılma kastıyla yapılan kazandırmalar...................................276
3. Üçüncü Kişi Yararına Hayat Sigortası Alım Bedeli...............................................279
§ 22. RED – ÇIKARILMA – FERAGAT VE YOKSUNLUĞUN ETKİSİ.........................280
1. Reddin Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi....................................................................280
2. Mirastan Çıkarılmanın Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi............................................281
3. Feragatin Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi ................................................................282
a) İvazlı feragatte.........................................................................................................282
b) İvazsız feragatte.......................................................................................................283
4. Mirastan Yoksunluğun Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi ...........................................283
§ 23. TENKİS............................................................................................................................284
I. KAVRAM ..................................................................................................................284
II. TENKİS DAVASI........................................................................................................284
1. Niteliği ..................................................................................................................284
2. Tarafları ..................................................................................................................286
a) Davacılar...........................................................................................................286
aa) Saklı paylı mirasçılar................................................................................286
bb) Saklı paylı mirasçıların alacaklıları ve iflas masası.................................288
b) Davalılar...........................................................................................................290
3. Süresi ve Yetkili Mahkeme....................................................................................293
III. TENKİS DEFİ.............................................................................................................295
IV. TENKİSTE SIRA (TERTİP).......................................................................................297
1. Tenkiste Sıra Sorunu ve Ölüme Bağlı Kazandırmalar İle Sağlararası Kazandırmalar Arasında Sıra.................................................................................297
2. Sağlararası İşlem Yoluyla Ölüme Bağlı Kazandırmaların Özellikle Ölümden Sonraya Etkili Vekalet ve Temsil Yetkisinin Durumu ...........................298
3. Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisi..................................................................302
a) Genel olarak......................................................................................................302
b) Saklı paylı mirasçılara yapılan kazandırmalar bakımından..............................304
4. Sağlararası Kazandırmaların Tenkisi.....................................................................307
5. Kamu Yararına Kazandırmaların Tenkisi...............................................................308
V. TENKİSİ ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI KAZANDIRMALAR...................................313
1. Değerinde Azalma Olmaksızın Bölünemeyecek Şeyin Vasiyetinde Tenkis..........313
2. İntifa ve İrat Kazandırmalarında Tenkis................................................................317
3. İvazlı Miras Sözleşmesinde Tenkis. ......................................................................319
4. İvazlı Feragat Hâlinde Feragat Edene Ödenen Karşılığın Tenkisi.........................320
5. Ölüme Bağlı Kazandırma Lehdarının Bir Vasiyet Borcu veya Yükleme (Mükellefiyet) İle Yükümlü Tutulması Durumunda Tenkis...................320
6. Ön Mirasçının Saklı Paylı Olduğu Durumlarda Artmirasçı Atama (Fevkalâde İkame).................................................................................................321
VI. TENKİS DAVASINDA ÖNCEDEN ALDIĞI KAZANDIRMAYI İADE YÜKÜMÜ ALTINA GİREN DAVALININ SORUMLULUĞU.................................322
VII. TENKİS HESAPLAMASINDA BİLİRKİŞİLERİN ROLÜ.......................................326
VIII. ÖRNEKLER................................................................................................................326
§ 24. MİRASTA DENKLEŞTİRME (İADE).........................................................................330
I. DENKLEŞTİRME KURUMUNUN ANLAMI VE MİRAS HUKUKUNDA YERİ.................................................................................................330
II. DENKLEŞTİRMENİN TARAFLARI........................................................................332
1. Denkleştirme Borçlusu...........................................................................................332
a) Kanunî mirasçı olma şartı.................................................................................332
b) Çeşitli kanunî mirasçıların durumları...............................................................334
aa) Altsoy dışındaki kanuni mirasçılar...........................................................334
bb) Altsoy.......................................................................................................335
cc) Doğrudan kendisine kazandırma yapılmadığı hâlde denkleştirme ile yükümlü olanlar.............................................................336
2. Denkleştirme Alacaklısı.........................................................................................338
III. MİRASBIRAKANIN DENKLEŞTİRMEYE YÖNELİK OLUMLU VE OLUMSUZ İRADE BEYANININ NİTELİĞİ VE YAPILMASI...............................340
IV. DENKLEŞTİRMEYE TABİ KAZANDIRMALAR...................................................343
1. Genel Olarak Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar...............................................343
2. Kanunen Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar......................................................344
a) Kuruluş sermayesi..............................................................................................344
b) Çeyiz ..................................................................................................................346
c) Borçtan kurtarmak.............................................................................................348
d) Malvarlığı devri.................................................................................................350
e) Diğer benzeri kazandırmalar..............................................................................350
3. Denkleştirmeden Kanunen Muaf Tutulan Kazandırmalar.....................................351
a) Eğitim ve öğrenim masrafları...........................................................................351
b) Olağan hediyeler ve evlenme giderleri.............................................................352
c) Miras payını aşan kazandırmalarda bazı durumlarda aşan kısım.....................353
V. DENKLEŞTİRMENİN TALEP EDİLMESİ, GERÇEKLEŞMESİ VE DENKLEŞTİRMEDEN SORUMLULUK..................................................................354
1. Denkleştirme Davası..............................................................................................354
2. Denkleştirmenin Gerçekleşmesi ve Bu Sıradaki Sorumluluk............
- Açıklama
İÇİNDEKİLER
§ 1. GİRİŞ....................................................................................................................................1
I. TANIM VE MİRAS HUKUKUNUN GEREKLİLİĞİ...................................................1
1. Tanım.........................................................................................................................1
2. Miras Hukukunun Gerekliliği....................................................................................1
3. Miras Hukukunun Anayasa Teminatı Altında Olması...............................................2
4. Miras Hukukunun, Medenî Kanunun İçindeki Yeri Ve Sistematiği...........................3
II. MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI........................................................5
1. Miras..........................................................................................................................5
2. Mirasbırakan..............................................................................................................5
3. Mirasçı.......................................................................................................................5
4. Tereke.........................................................................................................................8
a) Malvarlığında bulunan, fakat terekede yer almayan hukuki ilişkiler............8
b) Malvarlığında bulunmayan, fakat terekede yer alan hukukî ilişkiler..........10
c) Manevi değer taşıyan varlıklar ve özellikle dijital tereke unsuru sorunu....11
d) Ölüm sebebiyle doğduran doğruya mirasçıların şahsında doğan haklar.....15
5. Ölüme Bağlı Tasarruf...............................................................................................15
III. MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI OLARAK KÜLLÎ HALEFİYET VE SONUÇLARI...................................................................................16
1. Küllî Halefiyet Kavramı...........................................................................................16
2. Küllî Halefiyetin İstisnası: Cüzî Halefiyet Hali.......................................................19
BİRİNCİ KISIM
YASAL MİRASÇILIK
§ 2. KAN HISIMLARININ YASAL MİRASÇILIĞININ TEMELİ OLAN ZÜMRE SİSTEMİNİN ESASLARI................................................................................22
I. GENEL BİLGİLER.......................................................................................................22
1. Fert Sistemi..............................................................................................................22
2. Sınıf Sistemi.............................................................................................................22
3. Zümre (Parantel) Sistemi.........................................................................................22
a) Zümrenin tanımı................................................................................................23
b) Yasal mirasçılık açısından Medenî Kanundaki zümre düzeni...........................23
II. ZÜMRE SİSTEMİNİN ANA PRENSİPLERİ..............................................................25
1. Mirasçı Olabilmek İçin Bir Zümreye Dahil Olma...................................................25
2. Bir Önceki Zümrede Mirasçı Bulunması, Bir Sonraki Zümrenin Mirasçılığını Engeller..............................................................................................26
3. Zümre İçinde Ön Sıradaki (Derecedeki) Mirasçılar, Bir Alt Sıradaki Mirasçıların Mirasçılığını Engellerler......................................................................28
4. Zümre Başları ve Kök Başlarının Önceliği..............................................................28
5. Zümre Başı ya da Kök Başına Altsoyun Halef Olması............................................30
6. Mirasın, Birinci Zümrede, Kök Başlarına, İkinci ve Üçüncü Zümrelerde, Zümre Başlarına Göre Eşit Olarak Paylaşılması.....................................................31
7. İkinci ve Üçüncü Zümrelerde Mirasın Ana ve Baba Hattı Olarak İkiye Ayrılması.........................................................................................................32
III. MİRASBIRAKANA ÇİFT HISIMLIK BAĞI İLE BAĞLI OLANLARIN MİRASÇILIĞI...............................................................................................................35
IV. YARIM KAN HISIMLARININ MİRASÇILIĞI..........................................................36
V. EVLİLİK DIŞINDA DOĞAN HISIMLARIN MİRASÇILIĞI.....................................37
§ 3. EVLÂTLIĞIN (VE ALTSOYUNUN) MİRASÇILIĞI..................................................39
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................39
II. EVLÂTLIK VE ALTSOYUNUN MİRASÇILIĞININ ÖZELLİKLERİ......................39
§ 4. ZÜMRE SİSTEMİNİN GENEL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ........................40
§ 5. EŞİN MİRASÇILIĞI.........................................................................................................41
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................41
II. EŞİN DEĞİŞİK ZÜMRELERLE BİRLİKTE MİRASÇI OLMASI DURUMUNDA MİRAS PAYININ ORANLARI.........................................................41
III. EŞİN MİRASÇILIĞI İLE İLGİLİ BAZI ÖZEL DURUMLAR...................................46
1. Boşanma Davasının Eşin Mirasçılığına Etkisi..........................................................46
2. Evliliğin Butlanı Kararının Eşin Mirasçılığına Etkisi...............................................49
3. Birden Fazla Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı...................................................................51
§ 6. DEVLETİN MİRASÇILIĞI............................................................................................51
İKİNCİ KISIM
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
§ 7. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN ÖNBİLGİLER...................................54
I. KAVRAM .....................................................................................................................54
II. ÖLÜME BAĞLI BAĞIŞLAMALARIN, ÖLÜME BAĞLI TASARRUF HÜKÜMLERİNE TÂBİ OLMASI...............................................................................56
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF KAVRAMININ İKİ ANLAMI....................................56
1. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar..................................................................57
2. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar................................................................60
§ 8. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF YAPMA EHLİYETİ.......................................................60
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................60
II. VASİYETNAME YAPABİLME EHLİYETİ................................................................61
1. Ayırt Etme Gücü .....................................................................................................61
2. Yaş............................................................................................................................62
III. MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ................................................................63
§ 9. ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR...............................................66
I. ŞEKLÎ ANLAMDAKİ ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER.......................................................................................................66
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA ŞEKLE UYMANIN YARARLARI........................66
§ 10. RESMÎ VASİYETNAMELER.........................................................................................67
I. GENEL BİLGİLER.......................................................................................................67
II. RESMÎ VASİYETNAMENİN DÜZENLENİŞ ŞEKİLLERİ........................................72
III. OKUNARAK VE İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER (MK 533/534)...........................................................................73
1. Birinci Safha............................................................................................................73
2. İkinci Safha..............................................................................................................75
IV. OKUNMADAN VE İMZALANMADAN DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER...................................................................................................77
V. KARMA ŞEKİLDE DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAMELER.........................79
1. Okunmadan, Fakat İmzalanarak Düzenleme...........................................................79
2. Okuyarak, Fakat İmzalamadan Düzenleme.............................................................80
VI. BAZI ÖZEL DURUMLAR...........................................................................................81
1. Körlerin Durumu.......................................................................................................81
2. Sağır ve Dilsizlerin Durumu......................................................................................82
3. Türkçe Bilmeyenlerin Durumu .................................................................................83
§ 11. EL YAZILI VASİYETNAME..........................................................................................84
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................84
II. EL YAZILI VASİYETNAMENİN FAYDA VE MAHZURLARI.................................84
1. Faydaları..................................................................................................................84
2. Mahzurları................................................................................................................84
III. EL YAZILI VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI................................................86
1. Vasiyetnamenin Metni...............................................................................................86
a) Genel olarak........................................................................................................86
b) Metnin, kısmen üçüncü kişiler tarafından ya da mekanik bir araçla yazılmış olması........................................................................................88
2. Düzenleme tarihi......................................................................................................89
a) Düzenleme tarihinin gösteriliş şekli...................................................................89
b) Düzenleme tarihinin vasiyetnamede gösterilmesinin faydaları..........................90
c) Düzenleme tarihinin el yazısı ile olması şartı.....................................................91
d) Düzenleme tarihinin vasiyetname bulunmamasının müeyyidesi.......................91
3. İmza..........................................................................................................................93
a) Genel olarak........................................................................................................93
b) İmzanın, el yazılı vasiyetnamedeki fonksiyonları..............................................93
c) İmzanın atılış şekli..............................................................................................93
d) İmzanın vasiyetnamedeki yeri............................................................................94
IV. EL YAZILI VASİYETNAMENİN SAKLANMASI (TEVDİİ)....................................94
V. EL YAZILI VASİYETNAMEDE, VASİYETÇİ TARAFINDAN SONRADAN YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER................................................................95
a) Vasiyetname daha tamamlanmadan yapılan değişiklikler.......................................95
b) Vasiyetname tamamlandıktan sonra yapılan değişiklikler.......................................95
§ 12. SÖZLÜ VASİYETNAME.................................................................................................96
I. GENEL OLARAK.........................................................................................................96
II. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI.....................................................98
a) Birinci safha...............................................................................................................98
b) İkinci safha................................................................................................................98
III. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ.........................................103
§ 13. MİRAS SÖZLEŞMELERİ............................................................................................104
I. TANIM VE GENEL BİLGİLER....................................................................................104
1. Miras Sözleşmesi İle Vasiyetname Arasındaki Benzerlik.......................................105
2. Miras Sözleşmesi İle Vasiyetname Arasındaki Farklar...........................................105
II. MİRAS SÖZLEŞMELERİNİN TÜRLERİ.................................................................105
1. Olumlu miras sözleşmeleri - olumsuz (mirastan feragat) miras sözleşmeleri.......105
a) Miras sözleşmesi...............................................................................................106
b) Mirastan feragat sözleşmesi..............................................................................106
2. Bir taraflı ve iki taraflı miras sözleşmeleri.............................................................106
a) Bir taraflı miras sözleşmesi...............................................................................106
b) İki taraflı miras sözleşmesi...............................................................................106
3. İvazlı ve ivazsız (karşılıklı ve karşılıksız) miras sözleşmeleri...............................107
a) İvazsız miras sözleşmesi...................................................................................107
b) İvazlı miras sözleşmesi.....................................................................................107
III. MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ..............................................................107
1. Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunan Tarafın Ehliyeti.................................................108
2. Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunmayan Tarafın Ehliyeti..........................................108
3. Taraflardan Birinin Ehliyetsizliğinin Sonuçları.....................................................110
a) Ölüme bağlı tasarrufta bulunmayan tarafın ehliyetsizliği................................110
b) Mirasbırakanın ehliyetsizliği............................................................................110
IV. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ.............................................................................111
1. Genel Olarak...........................................................................................................111
2. Miras Sözleşmesinin Şekil Yönünden Resmî Vasiyetnameden Farkları...............113
a) Tarafların aynı anda noter önünde bulunmaları................................................113
b) Noterin beyanları yazması ya da yazdırması ve metnin okunması..................113
c) Tarafların metni tanıklar önünde imzalamaları.................................................114
d) Mirasbırakanın, tanıklar önünde, belgeyi okuduğunu ve bunun son arzularına uygun olduğunu beyan etmesi...................................................114
e) Tanıkların şerh ve imzası..................................................................................114
f) Miras sözleşmesinin saklanması, tevdii ve açılması........................................114
§ 14. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI, YOK OLMASI VE MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ.............................................................................115
I. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI ..................................................................115
1. Genel Olarak..........................................................................................................115
2. Vasiyetnamenin Sonradan Yapılan Bir Ölüme Bağlı Tasarrufla Geri Alınması (MK 542)........................................................................................115
3. Vasiyetnamenin Yok Edilerek Geri Alınması.........................................................117
4. Vasiyetname İle Yapılan Tasarrufun, Sağlar Arası Bir Tasarrufla Geri Alınması (Ademptio Legati)..........................................................................119
II. VASİYETNAMENİN YOK OLMASI........................................................................120
III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ (ORTADAN KALDIRILMASI)........122
1. Miras Sözleşmesinin Tarafların Anlaşması İle Sona Ermesi (Miras Sözleşmelerine Son Verme Sözleşmesi)....................................................122
a) Genel olarak......................................................................................................122
b) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin şartları......................................123
aa) Tarafların hayatta olması.............................................................................123
bb) Ehliyet........................................................................................................123
cc) Şekil............................................................................................................123
c) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin sonuçları..................................124
2. Miras Sözleşmesinin Bir Taraflı İrade Beyanı İle Sona Ermesi (Miras Sözleşmesinden Dönme)............................................................................125
a) Genel olarak......................................................................................................125
b) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde miras sözleşmesinden dönme.....................................................................................125
aa) Genel bilgiler..............................................................................................125
bb) Mirasçılıktan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde dönmenin şartları........................................................................................126
aaa) Hak sahibi.........................................................................................126
bbb) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı................................126
ccc) Ehliyet...............................................................................................127
ddd) Şekil..................................................................................................128
cc) Mirastan çıkarma sebeplerinden birine dayanılarak dönmenin sonuçları...................................................................................128
c) Miras sözleşmesinden, sağlar arası ivaz (karşılık) borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle dönülmesi (sona ermesi)............................................129
aa) Genel olarak...............................................................................................129
bb) Sağlar arası ivaz borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle miras sözleşmesinden dönmenin şartları...................................................130
aaa) Dönme hakkı kime aittir?.................................................................130
bbb) Sağlar arası ivaz borçlusunun temerrüde düşmüş olması.................130
ccc) Sağlar arası ivaz borçlusunun yeterli güvence (teminat) göstermemiş olması..........................................................................131
cc) Miras sözleşmesinden, sağlar arası ivaz borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle dönmenin sonuçları............................................131
3. Mirasbırakanın, Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Tasarrufları.............................132
a) Genel olarak......................................................................................................132
b) Kanunda düzenlenen hâller..............................................................................133
aa) Mirasbırakanın, miras sözleşmesi ile bağdaşmayan ölüme bağlı tasarrufları.........................................................................................133
bb) Miras sözleşmesi ile bağdaşmayan sağlar arası ivazsız (karşılıksız) tasarruflar...............................................................................134
cc) Müeyyide...................................................................................................136
c) Mirasbırakanın, kanunda düzenlenmemiş olan miras sözleşmesine aykırı tasarrufları........................................................................137
aa) Sağlar arası ivazlı tasarruflar....................................................................137
bb) Miras sözleşmesi ile yapılan tasarrufun, mirasbırakanın sonradan oluşan aile hukuku ilişkilerinden etkilenmesi...........................138
cc) Mirasbırakanın sağlığında malvarlığını israf etmesi ya da fiilî tasarruflar yoluyla miras sözleşmesiyle lehine tasarruf yapılan kimseye zarar vermesi.................................................................138
IV. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN KENDİLİĞİNDEN (KANUN GEREĞİ) SONA ERMESİ.........................................................................139
1. Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi...........................................................................................................139
2. Boşanma.................................................................................................................141
3. Evliliğin Butlanına Karar Verilmesi.......................................................................142
4. Mirastan Yoksunluk Sebeplerinden Birinin Varlığı...............................................142
5. Bozucu Şartın Gerçekleşmesi Ya Da Geciktirici Şartın Gerçekleşmemesi...........142
6. Sözlü Vasiyetname.................................................................................................142
§ 15. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR...........................................143
I. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER......................................................................................143
II. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUF ARASINDAKİ İLİŞKİ.........................144
1. Sadece Miras Sözleşmesi İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar.......................144
2. Hem Miras Sözleşmesi Hem De Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar.....................................................................................................146
3. Sadece Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar...............................146
§ 16. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN TÜRLERİ...................147
I. MİRASÇI ATAMA......................................................................................................147
II. VASİYET (BELİRLİ MAL BIRAKMA)....................................................................148
1. Genel Olarak..........................................................................................................148
2. Vasiyetin Bazı Türleri............................................................................................151
a) Belirli mal vasiyeti (bırakma)...........................................................................151
b) Alt vasiyet.........................................................................................................152
c) Ön vasiyet.........................................................................................................153
d) Alacak vasiyeti.................................................................................................153
e) İbra vasiyeti......................................................................................................153
f) İntifa vasiyeti....................................................................................................154
g) İrat vasiyeti.......................................................................................................154
3. Vasiyetin Hükümleri..............................................................................................154
a) Vasiyet borçlusu kimdir ?.................................................................................154
b) Vasiyet alacaklısı kimdir ?................................................................................156
c) Vasiyet borcunun doğumu ve muaccel hale gelmesi........................................157
d) Zamanaşımı......................................................................................................158
4. Vasiyet Borcunun Kapsamı....................................................................................159
5. Vasiyetin Tenkisi....................................................................................................160
III. KOŞUL (ŞART)..........................................................................................................161
1. Genel Olarak..........................................................................................................161
2. Hukuka ve Ahlâka Aykırı Koşullar........................................................................164
3. Anlamsız ve Yalnız Başkasını Rahatsız Edici (Faydasız ve Müziç) Şartlar..........168
4. İmkânsız Koşullar..................................................................................................168
IV. YÜKLEME (MÜKELLEFİYET)................................................................................168
1. Genel Olarak..........................................................................................................168
2. Yüklemenin Konusu..............................................................................................171
3. Yüklemenin Yerine Getirilmesi.............................................................................171
4. Hukuka ve Ahlâka Aykırı ya da Yalnız Başkasını Rahatsız Edici Yüklemeler......173
V. VAKIF KURMA..........................................................................................................173
VI. YEDEK VE ARTMİRASÇI ATAMA (İkameli Tasarruflar)........................................177
1. Yedek Mirasçı Atama.............................................................................................177
2. Artmirasçı Atama...................................................................................................179
a) Kavram ve genel bilgiler..................................................................................179
b) Artmirasçı atama...............................................................................................183
aa) Genel bilgiler............................................................................................183
bb) Hükümleri................................................................................................184
aaa) Mirasın artmirasçıya geçmesinden önceki safha..............................184
bbb) Mirasın artmirasçıya geçmesi safhası..............................................188
c) Art vasiyet alacaklısı atanmasındaki özellikler................................................190
VII. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATAMA............................................191
a) Genel bilgiler.........................................................................................................191
b) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin görevleri.......................................................195
c) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin denetimi.......................................................198
d) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin sorumluluğu.................................................199
e) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin görevinin sona ermesi..................................200
VIII. MİRASTAN FERAGAT...............................................................................................201
a) Tanım ve genel bilgiler..........................................................................................201
b) Mirastan feragat sözleşmesinin türleri...................................................................203
c) Feragatin hükümleri...............................................................................................204
aa) Feragat eden yönünden....................................................................................204
bb) Feragatin altsoya etkisi....................................................................................205
cc) Feragatin tasarruf edilebilir kısma (tasarruf nisabına) etkisi...........................207
dd) Feragatin mirasbırakanın alacakları yönünden etkisi......................................207
d) Feragatin hükümsüzlüğü........................................................................................208
aa) Feragatin belirli bir ya da bir kaç kişi lehine yapılmış olması........................209
bb) Feragatin en yakın ortak kökün altsoyu (tüm ortak yasal mirasçılar) lehine yapılmış olması.....................................................................................209
IX. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (MİRASTAN ISKAT)..............................................211
1. Cezai Mirasçılıktan Çıkarma.................................................................................211
a) Genel olarak......................................................................................................211
b) Mirasçılıktan çıkarmanın şartları......................................................................212
aa) Şekil.........................................................................................................212
bb) Mirasçılıktan çıkarmanın MK 510’da sayılan sebeplerden birine dayanması......................................................................................213
cc) Mirasçılıktan çıkarma sebebinin, ölüme bağlı tasarrufta gösterilmesi.....216
c) Mirasçılıktan çıkarmanın hükümleri................................................................218
d) Mirasçılıktan çıkarmanın hükümsüzlüğü.........................................................220
aa) İptal davası açılabilecek hâller.................................................................220
bb) Tenkis davası açılabilecek hâller..............................................................222
e) Affın mirasçılıktan çıkarmaya etkisi................................................................223
2. Koruyucu mirasçılıktan çıkarma (borç ödemeden aciz sebebiyle mirasçılıktan çıkarma)...........................................................................................223
§ 17. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YORUMU.......................................................225
I. GENEL OLARAK.......................................................................................................225
II. VASİYETNAMELERİN YORUMU...........................................................................227
a) Genel olarak...........................................................................................................227
b) Vasiyetnamelere ilişkin özel yorum kuralları........................................................228
aa) Favor testamenti (vasiyetname lehine yorum).................................................228
bb) Kanunî mirasın geçişi (intikali) kurallarına bağlılık........................................230
cc) Mirasçı ataması mı, vasiyet mi?.......................................................................231
III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN YORUMU.....................................................................231
§ 18. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA HÜKÜMSÜZLÜK........................................232
I. GENEL OLARAK.......................................................................................................232
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN KANUN GEREĞİ (KENDİLİĞİNDEN) HÜKÜMSÜZ OLMASI...........................................................232
1. Evlilik Birliğinin Ölüm (Ve Gaiplik) Dışında Sona Ermesi..................................233
2. Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi...........................................................................................................233
3. Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirastan Yoksun Olması..........233
4. Bozucu Şartın Gerçekleşmesi ya da Geciktirici Şartın Gerçekleşmemesi.............233
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ (MK 557 vd.)....................................233
A. İptal Sebepleri........................................................................................................233
1. Ehliyetsizlik (MK 557 b.1)...............................................................................233
2. İrade Sakatlıkları (MK 557 b.2).......................................................................234
a) Hata (yanılma)............................................................................................234
b) Hile (aldatma) (MK 557 b.2)......................................................................235
c) Korkutma veya zorlama (tehdit yahut cebir) (MK 557 b. 2)......................236
d) Mirasbırakanın hata ve hileyi sağlığında öğrenmesi ya da korkutma ya da zorlamanın etkisinden kurtulmasının özelliği...................236
3. Ölüme Bağlı Tasarrufun İçeriğinin, Ona Eklenen Koşul ya da Yüklemenin Hukuka ya da Ahlâka Aykırı Olması (MK 557 b.3)....................237
4. Şekil Noksanı (MK 557 b.4).............................................................................238
B. İptal Davası..................................................................................................................238
1. Genel Olarak..........................................................................................................238
2. İptal Davasının Tarafları.........................................................................................240
a) Davacı...............................................................................................................240
b) Davalı................................................................................................................240
3. Süre........................................................................................................................240
a) Bir yıllık süre....................................................................................................240
b) On yıllık süre....................................................................................................241
c) Yirmi yıllık süre................................................................................................241
d) Sınırsız defî hakkı.............................................................................................241
ÜÇÜNCÜ KISIMSAKLI PAY, TASARRUF ORANI, TENKİS, DENKLEŞTİRME
§ 19. KAVRAMLAR................................................................................................................242
§ 20. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR......................................................................................246
I. KİMLER SAKLI PAYLI MİRASÇIDIR?...................................................................246
II. SAKLI PAYLAR.........................................................................................................247
1. Saklı Pay Oranları..................................................................................................247
2. Eski Medeni Kanundaki Azaltılmış Saklı Paylar...................................................252
3. Karı Koca Mal Rejimlerinin Saklı Paylara Etkisi..................................................254
§ 21. TASARRUF ORANININ TEREKEYE GÖRE HESAPLANMASI...........................257
I. GENEL OLARAK.......................................................................................................257
II. ÇIKARILACAK DEĞERLER....................................................................................258
1. Miras Bırakanın Borçları.......................................................................................259
2. Cenaze Giderleri....................................................................................................260
3. Terekeyi Mühürleme ve Defter Tutma (yazım) Masrafları....................................261
4. Mirasbırakan İle Bir Arada Yaşayan Kişilerin Üç Aylık Geçim Giderleri.............261
III. EKLENECEK DEĞERLER........................................................................................262
1. Denkleştirmeye (İadeye) Tabi Kazandırmalar.......................................................262
2. Tenkise Tâbi Sağlararası Kazandırmalar................................................................263
a) Denkleştirmeye tabi olması gerekirken bundan kurtulan kazandırmalar.........264
aa) Mirasbırakanın mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçısına miras payına mahsuben yapmış olduğu sağlararası kazandırmalar. ........264
bb) Mirasbırakan tarafından denkleştirmeden muaf tutulduğu için denkleştirilmesi istenemeyen kazandırmalar............................................265
b) Mirastan ivazlı feragat hâlinde mirasçıya miras bırakanın hayattayken ödediği karşılık.............................................................................266
c) Bağışlayanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve âdet üzere verilen hediyeler hariç ölümünden önceki bir yıl içinde yapmış olduğu bağışlamalar............................................267
aa) Genel olarak.............................................................................................267
bb) Muvazaalı bir satışla gizlenmek istenen bağışlamalar.............................269
d) Vakıf kurmak için yapılan kazandırmalar.........................................................275
e) Saklı payı etkisiz kılma kastıyla yapılan kazandırmalar...................................276
3. Üçüncü Kişi Yararına Hayat Sigortası Alım Bedeli...............................................279
§ 22. RED – ÇIKARILMA – FERAGAT VE YOKSUNLUĞUN ETKİSİ.........................280
1. Reddin Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi....................................................................280
2. Mirastan Çıkarılmanın Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi............................................281
3. Feragatin Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi ................................................................282
a) İvazlı feragatte.........................................................................................................282
b) İvazsız feragatte.......................................................................................................283
4. Mirastan Yoksunluğun Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi ...........................................283
§ 23. TENKİS............................................................................................................................284
I. KAVRAM ..................................................................................................................284
II. TENKİS DAVASI........................................................................................................284
1. Niteliği ..................................................................................................................284
2. Tarafları ..................................................................................................................286
a) Davacılar...........................................................................................................286
aa) Saklı paylı mirasçılar................................................................................286
bb) Saklı paylı mirasçıların alacaklıları ve iflas masası.................................288
b) Davalılar...........................................................................................................290
3. Süresi ve Yetkili Mahkeme....................................................................................293
III. TENKİS DEFİ.............................................................................................................295
IV. TENKİSTE SIRA (TERTİP).......................................................................................297
1. Tenkiste Sıra Sorunu ve Ölüme Bağlı Kazandırmalar İle Sağlararası Kazandırmalar Arasında Sıra.................................................................................297
2. Sağlararası İşlem Yoluyla Ölüme Bağlı Kazandırmaların Özellikle Ölümden Sonraya Etkili Vekalet ve Temsil Yetkisinin Durumu ...........................298
3. Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisi..................................................................302
a) Genel olarak......................................................................................................302
b) Saklı paylı mirasçılara yapılan kazandırmalar bakımından..............................304
4. Sağlararası Kazandırmaların Tenkisi.....................................................................307
5. Kamu Yararına Kazandırmaların Tenkisi...............................................................308
V. TENKİSİ ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI KAZANDIRMALAR...................................313
1. Değerinde Azalma Olmaksızın Bölünemeyecek Şeyin Vasiyetinde Tenkis..........313
2. İntifa ve İrat Kazandırmalarında Tenkis................................................................317
3. İvazlı Miras Sözleşmesinde Tenkis. ......................................................................319
4. İvazlı Feragat Hâlinde Feragat Edene Ödenen Karşılığın Tenkisi.........................320
5. Ölüme Bağlı Kazandırma Lehdarının Bir Vasiyet Borcu veya Yükleme (Mükellefiyet) İle Yükümlü Tutulması Durumunda Tenkis...................320
6. Ön Mirasçının Saklı Paylı Olduğu Durumlarda Artmirasçı Atama (Fevkalâde İkame).................................................................................................321
VI. TENKİS DAVASINDA ÖNCEDEN ALDIĞI KAZANDIRMAYI İADE YÜKÜMÜ ALTINA GİREN DAVALININ SORUMLULUĞU.................................322
VII. TENKİS HESAPLAMASINDA BİLİRKİŞİLERİN ROLÜ.......................................326
VIII. ÖRNEKLER................................................................................................................326
§ 24. MİRASTA DENKLEŞTİRME (İADE).........................................................................330
I. DENKLEŞTİRME KURUMUNUN ANLAMI VE MİRAS HUKUKUNDA YERİ.................................................................................................330
II. DENKLEŞTİRMENİN TARAFLARI........................................................................332
1. Denkleştirme Borçlusu...........................................................................................332
a) Kanunî mirasçı olma şartı.................................................................................332
b) Çeşitli kanunî mirasçıların durumları...............................................................334
aa) Altsoy dışındaki kanuni mirasçılar...........................................................334
bb) Altsoy.......................................................................................................335
cc) Doğrudan kendisine kazandırma yapılmadığı hâlde denkleştirme ile yükümlü olanlar.............................................................336
2. Denkleştirme Alacaklısı.........................................................................................338
III. MİRASBIRAKANIN DENKLEŞTİRMEYE YÖNELİK OLUMLU VE OLUMSUZ İRADE BEYANININ NİTELİĞİ VE YAPILMASI...............................340
IV. DENKLEŞTİRMEYE TABİ KAZANDIRMALAR...................................................343
1. Genel Olarak Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar...............................................343
2. Kanunen Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar......................................................344
a) Kuruluş sermayesi..............................................................................................344
b) Çeyiz ..................................................................................................................346
c) Borçtan kurtarmak.............................................................................................348
d) Malvarlığı devri.................................................................................................350
e) Diğer benzeri kazandırmalar..............................................................................350
3. Denkleştirmeden Kanunen Muaf Tutulan Kazandırmalar.....................................351
a) Eğitim ve öğrenim masrafları...........................................................................351
b) Olağan hediyeler ve evlenme giderleri.............................................................352
c) Miras payını aşan kazandırmalarda bazı durumlarda aşan kısım.....................353
V. DENKLEŞTİRMENİN TALEP EDİLMESİ, GERÇEKLEŞMESİ VE DENKLEŞTİRMEDEN SORUMLULUK..................................................................354
1. Denkleştirme Davası..............................................................................................354
2. Denkleştirmenin Gerçekleşmesi ve Bu Sıradaki Sorumluluk............
Stok Kodu:9786255697226Boyut:16X23Sayfa Sayısı:608Baskı:21Basım Tarihi:EKİM 2025Kapak Türü:CiltliKağıt Türü:1. HamurDili:Türkçe
- Yorumlar
- Yorum yazBu kitabı henüz kimse eleştirmemiş.