İktisat (Alkin)

İÇİNDEKİLER
GiRiŞ    19

BiRiNCi BÖLÜM
FİYAT TEORİSİ
TEMEL KAVRAMLAR    25
Azalan marjinal fayda    27
Azalan marjinal ürün    31
Anlatımda kullanılacak kavramlar ve izlenecek yöntem    31
MAL PİYASASI
1. TALEP    34
Bireysel talep fonksiyonu    35
2. ARZ    36
Piyasa arz fonksiyonu    36
3. TAM REKABET PİYASASINDA FİYATIN BELİRLENMESİ    37
Talep doğrusu ve eğrisi
Arz tablosu ve eğrisi
Tam rekabet piyasasmda fiyat
Tüketici ve üretici rantı    41
Karaborsa teorisi    41
Cebirsel yorum    42
4. TALEP VE ARZ EĞRİLERİNDE KAYMALAR    45
Kaymaların nedenleri ve sonuçları
Vergiler ve primler    49
Teşhis sorunu    49
Cebirsel yorum    51
5. ELÂSTİKLİK    52
Talep elâstikliği    52
Yay elâstikliği    53
Nokta elâstikliği    53
Talep elâstikliği şıkları    54
Elâstiklik ve eğim    56
Çapraz elâstiklik    57
Gelir elâstikliği    58
Arz elâstikliği    58
Arz elâstikliği şıkları    59
Arz fonksiyonunda zaman faktörü    60
Tarım kesiminde fiyatların belirlenmesi    60
Örümcek ağı teoremi    61
Elâstikliğin cebirsel yorumu    63
6. MALİYETLER    65
Azalan verim kanunu    65
Maliyet fonksiyonları    67
Değişmez maliyetler    68
Cebirsel yorum    68
7. FİRMA GELİRLERİ    69
Tam rekabet piyasasmda firma gelirleri    70
Gelir fonksiyonları    71
8.TAM REKABET PİYASASINDA FİRMA DENGESİ    72
Kısa dönem    72
Arz-talep kaymaları ve firma dengesi    76
Firma ve endüstri (piyasa) arz eğrisi    77
Değişik maliyetli firmalar    77
Toplam gelir-toplam maliyet ve firma dengesi    77
Uzun dönem    78
Uzun dönemde maliyetler    79
İçsel-dışsal ekonomiler ve eksi ekonomiler    79
Uzun dönem dengesi    80
Cebirsel yorum    81
9. MONOPOL (TEKEL)    83
Monopolcü firmanın gelirleri    83
Monopolde firma ve piyasa dengesi    85
Değişmez ve sıfır maliyetli monopol dengesi    86
Monopolde fiyat farklılaştırılması    87
Tam rekabet ve monopol piyasalannın karşılaştırılması    88
Kamu monopolü    89
Talep elâstikliği, marjinal gelir ve monopol gücü    89
Cebirsel yorumlar    91
10. DUOPOL VE OLİGOPOL    94
Coumot çözümü    94
Dirsekli talep analizi    96
Firmalar arası anlaşmalar    97
Uzun dönemde oligopol dengesi    98
Cebirsel yorum    98
11. MONOPSON, DUOPSON, OLİGOPSON    99
Monopson dengesi    100
Zincirleme monopol    100
Duopson ve oligopson    101
12. BİLATERAL (İKİ YANLI) MONOPOL    101
Bilateral monopolde anlaşma sınırları    101
VII

Tek satıcının eş-kâr eğrileri    103
Tek alıcının eş-kâr eğrileri    104
Edgeworth doğrusu    104
13. MONOPOLLÜ REKABET    105
Kısa dönem    106
Reklâm    107
Toplam gelir-toplam maliyet ve monopollü rekabet dengesi    108
14. BAĞLI ÜRETİM    108
Değişmez oranlı üretim    110
15. TAM MALİYET ANALİZİ    110
EK 1 - EŞ FAYDA ANALİZİ VE KAYITSIZLIK EĞRİLERİ    111
Kayıtsızlık eğrileri    111
Marjinal ikame oranı    112
Bütçe doğrusu    113
Tüketici dengesi    114
Tüketici gelirinin değişmesi    115
Gelir-tüketim eğrisi    116
Fiyatiarın değişmesi    116
Talep eğrisinin çıkarılışı    117
Fiyat-tüketim eğrisi    117
Gelir etkisi-ikame etkisi    117
Beğeni değişimi    117
Tam ikame ve tam tamamlama durumu    118
Atipik kayıtsızlık eğrileri    119
Bağlı maksimum ve minimum hali-tüketici dengesi    119
EK 2 - EŞ-ÜRÜN ANALİZİ    121
Eş-ürün eğrileri    121
Marjinal ikame oranı    122
Eş-maliyet doğrusu    122
İktisadî etkinlik    124
Genişleme yolu    124
Fiyat-faktör eğrisi    125
FAKTÖR PİYASASI
1. FAKTÖR PİYASASI    126
Faktör talebi    126
Marjinal ürün geliri    126
Faktör talebi ve firma dengesi    128
Piyasa faktör talep fonksiyonu    129
Firmanın faktör talep elâstikliği    129
Çeşitli faktör kullanımında faktör talebi    130
Atıf teorisi    131
Toplama sorunu    132




 
Faktör arzı    135
Tam rekabet faktör piyasasında fiyat oluşumu    136
Faktör piyasasında monopson koşulları    137
Faktör piyasasında monopol koşullan    139
Faktör piyasasında bilateral monopol    140
Faktör piyasasında tam rekabet-mal piyasasında eksik rekabet    141
Faktör ve mal piyasasında eksik rekabet    142
2. EMEK PİYASASI VE ÜCRET    142
Emek arzı    142
Tek işçinin dengesi    143
Toplam emek arzı    143
Tersine dönen emek arz eğrisi    144
Tam rekabet emek piyasasında ücretin belirlenmesi    145
Kararlı denge    145
Tersine elâstiklik ve kararsız denge    146
Ücret farkları    146
Eksik rekabet piyasalannda ücretin belirlenmesi    147
Monopson    147
Bilateral monopol    147
Hicks analizi    148
3. SERMAYE VE FAlZ    148
Sermaye mallan talebi    149
Yatırım harcamalannın finansmanı ve faiz haddinin belirlenmesi    151
Ödünç verilebilir fonlar analizi    152
4. RANT    154
Klâsik rant analizi    154
Toprak piyasasında rant belirlenmesi    155
Tam rekabet    156
Monopol    157
Quasi rant    157
 

 
Muhasebe kârı ve ekonomik kâr    158
Ekonomik kânn doğmasına yol açan yenilik, risk ve belirsizlikler    158
Monopol kân    160
EK - KiŞiSEL GELiR DAĞILIMI    160
Pareto dağılım fonksiyonu    161
Lorenz eğrisi    161

İKİNCİ BÖLÜM
MİLLİ GELİR VE İSTİHDAM
1. MAKRO EKONOMİK ANALİZ VE DEĞİŞKENLER    165
Gayrisafi millî hasıla    165
 
IX

Amortisman    165
Safi millî hasıla    166
Dolaylı vergiler    166
Millî gelir    166
Transfer ödemeleri    166
Kişisel gelir    166
Dolaysız vergiler    166
Kullanılabilir gelir    166
Tüketim    166
Tasarruf    167
Yatırım    167
Fiyatlar genel düzeyi    167
istihdam düzeyi    167
işsizlik ve türleri    167
2. MlLLÎ GELiR HESAPLARI    168
Millî geliri hesaplama yolları    168
Mükerrer hesaplamadan kaçınma    169
Nominal millî gelir-reel millî gelir    169
Kişi başına millî gelir    170
3. MlLLÎ GELiRiN BELİRLENMESİ    171
Efektif talep-toplam arz eşitliği    172
Yatırım-tasarruf eşitliği    172
Tüketim harcamalan ve tüketim fonksiyonu    172
Ortalama ve marjinal tüketim eğilimi    173
Doğrusal tüketim fonksiyonu    174
Gecikmeli tüketim fonksiyonu    174
Tasarruf fonksiyonu    175
Ortalama ve marjinal tasarruf eğilimi    176
Tasarruf fonksiyonu    176
Yatırım harcamaları    178
Bağımsız yatınmlar    178
Sermayenin marjinal etkinliği    178
Uyanlmış yatırımlar ve yatınm fonksiyonu    178
Efektif talep    181
Bağımsız yatınmlar ve efektif talep    181
Uyanlmış yatırımlar ve efektif talep    181
Millî gelirin belirlenmesi    183
Yatırım-tasarruf eşitliği ve millî gelirin belirlenmesi    186
4. ÇARPAN VE HIZLANDIRAN    188
Çarpan    188
Çarpanın ekonomik yorumu    192
Çarpanın cebirsel yorumu    192
Çarpanın geometrik yorumu    193
Hızlandıran    197
Çarpan ve hızlandıranın birlikte çalışması    199
Enflâsyonist ve deflâsyonist açık    202
Tasarruf paradoksu    204
EK 1 - devletin harcama VE VERGi POLİtIKASI    205
Kamu harcamalannm etkisi    206
Kamu harcamalan, vergiler ve gelir denklemi    206
Denk bütçe çarpan teorisi    207
EK 2 - KLÂSiK sistemde TAM ISTIHDAM VE YATIRIM-TASARRUF
dengesi    209

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PARA
1. PARANIN TANIMI, FONKSİYONLARI, DOĞUŞU, ÇEŞİTLERΠ   215
Paranın fonksiyonları
Para türleri ve para arzı    216
2. BANKALARIN KAYDi PARA YARATMALARI    217
3. BANKACILIK    220
Kredinin tanımı ve türleri
Banka türleri    221
Banka işlemleri    221
4. MERKEZ BANKACILIĞI    222
Merkez bankalannm işlemleri    223
Türkiye'de merkez bankacılığı    224
5. PARA sistemleri TARIHÇESİ    224
Gümüş sistemi    225
Altın sikke sistemi    225
Otomatik altın standardı teoremi    225
Altın noktaları    226
Çift metal sistemi    226
Gresham kanunu    226
Topal mikyas    226
Banknot    227
Altın külçe sistemi    227
Altın kambiyo sistemi    227
Tedavül ve banka prensibi    228
Altın ankes sistemi    228
Kâğıt para    228
6. PARANIN değeri VE MIKTAR TEORIsI    228
XI

Mübadele denklemi    229
Marshall ve Cambrigde denklemi    230
Gelir dolanım hızı    231
Geometrik yorum    231
Para arz ve talebi ile denge nakdî gelir seviyesi    231
Para arzı ve paranın değeri    232
Kaydî para    233
Eleştiriler    233
7. PARA, FAlZ VE MÎLLÎ GELIR    233
Likidite fonksiyonu ve işlem, ihtiyat, spekülasyon saikleri    234
Faiz haddi ve gehr düzeyi    237
IS-LM eğrileri    237
EK 1 - KLÂSiK sistemde GENEL DENGE    239
EK 2 - KEYNESGlL SiSTEMDE GENEL DENGE    241
Pigou etkisi    241

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER
ULUSLARARASI EKONOMIK IlIŞKİLER    247
ÖDEMELER DENGESİ    250
1. ÖDEMELER DENGESÎnIN TANIMI VE ANLAMI    250
Ödemeler dengesi genel tablosu    250
2. ÖDEMELERDE DENGENÎN SAĞLANMASI    257
Otomatik denge    257
Klâsik denge teorisi    257
Ohlin'in teorisi    258
Keynesgil görüş    259
Otomatik olmayan denge    260
3. Döviz PİYASASI    260
Değişken (flekbl) döviz kuru ve dış denge    260
Altın giriş ve çıkış noktalan    261
Satınalma gücü paritesi    262
Uluslararası ödeme şekilleri    263
Arbitraj ve spekülasyon    264
Para alanlan    264
DIŞ TlCARET TEORiSl    266
1. KOŞULLAR, VARSAYIMLAR VE YÖNTEM    266
Varsayımlar    266
Yöntem    268
2. MUTLAK ÜSTÜNLÜK VE MUKAYESELİ MALİYETLER    268
Mutlak üstünlük görüşü    268
Mukayeseli üstünlük görüşü    269
Heckscher-Ohlin teoremi ve Leontief paradoksu    270
3. DIŞ TİCARETTE FİYAT OLUŞUMU VE DIŞ TİCARET HADLERİ    272
Dış ticarette oluşacak fiyatın sınırlan-dönüşüm analizi    272
Karşılıklı talep ve teklif eğrileri    274
Dış ticaret hadleri    276
4. ÜRETİM VE DIŞ TİCARET    278
Fırsat maliyeti    279
Üretim olanakları    279
Değişmez maliyet (getiri) hali    280
Dış ticaretten sağlanan yarar    281
Artan maliyetler ve dış ticaretten sağlanan yarar    282
Azalan maliyetler ve dış ticaretten sağlanan yarar    284
5. TÜKETİM VE DIŞ TİCARET    285
Toplum kayıtsızlık eğrileri    286
Optimal mal bileşimi    287
Dış ticaretin sağlayacağı yarar    287
Dış ticaret hadlerinin belirlenmesi    288
Refah artışında mal değişimi-uzmanlaşma etkisi ayınmı    289
Stolper-Samuelson teoremi    290
6. DIŞ TİCARETTE GENEL DENGE    291
7. BÜYÜME VE DIŞ TİCARET    293
Tüketim ve dış ticarete yönelik-karşıt büyüme    293
Üretim ve dış ticarete yönelik-karşıt büyüme    294
Tüketim, üretim ve ticarete yönelik-karşıt büyüme    295
8. DIŞ TİCARETİN KISITLANMASI    296
Aynı malın arzedildiği iki ayrı piyasa    296
Dış ticareti kısıtlayıcı engeller    297
9. ULUSLARARASI EKONOMİK ENTEGRASYON    299
Ticaret yaratıcı etki    300
Ticaretin yönünü değiştirici etki    300
Baş harfler ekonomisi    301
10. KORUMACILIK AKIMLARI    304
Liberalizm karşısında korumacılık    305
Klâsiklerin bihmsel yöntemlerine karşı tarihçi okul    306
Dış rekabete karşı koruma analizi    307
11. ULUSLARARASI PARA SİSTEMİ VE SORUNLARI    308
Savaş sonrası uluslararası para sistemi    309
Az gelişmişler    310
XIII

DIŞ TlCARET POLİtIKASI    313
1. tarifeler ve kotalar    313
Tarifeler    313
Özel gümriik rejimleri    315
ithalat kota sistemi    316
2. KAMBlYO KONTROLÜ    317
Kambiyo istikrar fonu    318
Takas sistemi    320
Kliring rejimi    321
3. DEVALÜASYON    322
Prim sistemi    324
ihracatta vergi iadesi    324
ULUSLARARASI IlIŞKİLER VE MAKROEKONOMIK DENGE    325
1. ULUSLARARASI EKONOMIK IlIŞKİLERÎN MAKRO DENGE IçINDEKÎ YERÎ 325
Açık bir ekonomide millî gelirin öğeleri    325
Denge gelir düzeyinin belirlenmesi    326
Geometrik yorum    327
ithal fonksiyonu ve marjinal ithal eğilimi    329
ithal fonksiyonu ve açık ekonomide denge    330
2. AÇIK ekonomide ÇARPAN ETKiSl    333
Açık ekonomide çarpan etkisi    333
Açık ekonomide çarpanın geometrik yorumu    335
EK 1 - YANSIMA ETKIlI DIŞ TlCARET ÇARPANI    336
EK 2 - MASSETME YAKLAŞIMI    338
ULUSLARARASI FAKTÖR HAREKETLERİ    341
1. ULUSLARARASI SERMAYE HAREKETLERİ    341
Portföy yatınmlan    341
Dolaysız yatırımlar    342
Kalkınma kredileri    342
Teknoloji transferi    344
Uluslararası sermaye hareketleri teorisi    345
Türkiye'de yönelik sermaye hareketleri
2. ULUSLARARASI EMEK HAREKETLERİ    348
işgücü ihracının sakınca ve yararlan    348
Emek ithal analizi    350

BEŞlNCl BÖLÜM
İKTİSADİ BÜYÜME
1. iKTlsADl Büyümenin anlaml tanimi ve ölçülmesi    353
2. KLÂSiK BÜYÜME TEORiSl VE RlCARDO MODELİ    354
Modelin ana kavramları ve varsayımlan    355
Modelin işleyişi    356
Modelin cebirsel analizi    358
Modelin eleştirisi    360
3. MARX MODELİ    360
Modelin ana kavramları ve varsayımları    360
Modelin işlemesi    362
Modelin eleştirisi    363
4. KURUMSAL MODELLER    364
Schumpeter'in "yenilik" teorisi    364
Rostow ve büyümenin aşamaları    365
5. HARROD-DOMAR BÜYÜME MODELİ    366
Keynes'yen devrim    366
Domar modeli    369
Sayısal örnek    371
Geometrik yorum    372
Harrod modeli    374
Harrod-Domar modelinin tanımı    375
6. NEO-KLÂSİK BÜYÜME MODELİ    378
Modelin ana kavramları ve varsayımları    378
Modelin işleyişi    379
Modelin geometrik tanımı    380
Modelin eleştirisi    381
7. KALKINMANIN PLÂNLANMASI    382
Türk planlaması    383
EK 1 - MAKRO EKONOMİK GELİR DAĞILIMI    385
Klâsik gelir dağılım modeli    386
Marx dağılım modeli    386
Neo-klâsik gelir dağılımı teorisi    388
Keynes'yen gelir dağılımı teorisi    390
Sentezci gelir dağılımı modelleri    392
EK 2 - KONJONKTÜR TEORİLERİ    393
EK 3 - İKTİSADÎ SİSTEMLER    394

ALTINCI BÖLÜM
GENEL DENGE, OPTİMİZASYON VE REFAH TEORİSİ
1. GENEL DENGE    401
Genel dengenin tanımı ve anlamı    401
Genel denge varsayımları ve kavramlar    402
Talep denklemleri    403
XV

Arz denklemleri    404
Sistemin çözümü    405
2. GiRDl-ÇIKTI ANALIZLERΠ   405
Girdi-çıktı analizinin tanımı, anlamı ve varsayımlan    405
Sayısal örnek    407
Girdi katsayıları ve kullanılışı    408
Sistemin genel ifadesi    410
Girdi-çıktı analizi hakkında tamamlayıcı bilgiler    412
3. DOĞRUSAL PROGRAMLAMA    413
Sayısal örnek    413
Geometrik yorum    416
Kesimlerarası programlama    416
4. REFAH TEORiSl    418
Pareto optimumu    418
Geometrik yorumlar: Etkinlik ve Pareto optimumu    420
Üretimde etkinlik    420
Malların dağıtımında etkinlik    421
Dönüşüm eğrisi    422
Üretim-tüketim etkinliği    422
Toplumsal kayıtsızlık eğrisi ve optimum çözüm    423

YEDlNCl BÖLÜM
İKTİSADİ DÜŞÜNCENİN EVRİMİ
1. İLK GÖRÜŞLER    427
Eski Yunan'da iktisadî düşünce    428
Eski Roma'da iktisadî düşünce    429
Orta Çağ    429
2. KLÂsiK İktisadin doğuşu ve gelIşImI    430
Merkantilist doktrin    430
Fizyokratlar    431
Klâsik iktisadî düşünce    432
Kötümser klâsik iktisatçılar    433
iyimser klâsik iktisatçılar    435
Klâsik görüşlerin sentezi    435
3. KLÂSiK OKULA KARŞI AKIMLAR    437
Liberalizm karşısında korumacılık    437
Tarihçi okul    438
Liberal doktrine karşı sosyalizm    439
4. NEO-KLÂSiK OKUL    442
5. KLÂSiK otomatik TAM ISTIHDAM DENGESÎNE KARŞI KEYNESGİL
TEORl    444
Keynesgil devrim    445
Dinamik Keynesgil yaklaşım    446
Bıçak sırtı denge karşısında aynı karar büyüme    447
6. NlCEL iKTlSAT    448

EK - İKTİSAT POLİTİKALARI
1. İKTİSAT POLİTİKASININ ANLAMI    451
2. KEYNESGİL-PARACI YAKLAŞIMLAR VEYA MALİYE-PARA
POLİTİKASI TARTIŞMASI    452
3. ARZ YANLI POLİTİKALAR    454
4. RASYONEL BEKLEYİŞLER (TAHMİNLER) YAKLAŞIMI    455
5. PHILIPS EĞRİSİ: ENFLASYON-İŞSİZLİK KARŞITLIĞI    457
İNDEKS    459