Türk Borçlar Hukukunda Sözleşme Yapma Zorunluluğu

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ III

KISALTMALARX

GİRİŞ1

BİRİNCİ BÖLÜM

SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞU KAVRAMLARI

I. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI 3

II. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN HUKUKİ TEMELLERİ .11

III. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI 17

A. Genel Olarak .17

B.Liberal Ekonomiden Kaynaklanan Olumsuzlukların Giderilmesi Amacıyla

Getirilen Sınırlamalar 19

C. Sözleşme Özgürlüğüne Getirilen Sınırlamaların Anayasal Dayanağı .23

IV.SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞU KAVRAMI VE KAVRAMIN

SINIRLANDIRILMASI.26

A. Kavram26

B. Kavramın Sınırları .32

1. Genel Olarak32

2. Önsözleşme32

3. Sözleşmesel İlişki Doğuran Yenilik Doğuran Haklar 35

4. Önerinin Kabul Edildiği Haller38

a. Genel Olarak 38

b. Güven Kuramı Uyarınca Önerinin Bulunması.42

5. Kanun Gereği Sözleşme Devri Gerçekleşen Haller .43

6.Sözleşme Görüşmelerinin Kesilmesinden Doğan Culpa in Contrahendo Sorumluluğu .44

7. Kamu Hukukuna Tâbi Olarak Görülen Kamu Hizmeti .51

8. Sözleşmesel İlişkinin Kanun Gereği Doğduğunun Kabul Edildiği Haller .54

İKİNCİ BÖLÜM

SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞUNUN

NORMATİF DAYANAKLARI

I. GENEL OLARAK.58

II. SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞUNUN GENEL DAYANAĞI60

A. İleri Sürülen Kuramsal Dayanaklar .60

1.Genel Davranış Kuralına Aykırılık Olarak Sözleşme Yapma Zorunluluğu.60

a. Genel Olarak 60

b. Kişilik Hakkına Aykırı Fiil Olarak Sözleşme Yapmaktan Kaçınma .62

(i) Kişilik Hakkı İhlali Olarak Sözleşme Yapmaktan Kaçınma .62

(ii)Sözleşme Yapmaktan Kaçınma Tarzının Kişilik Hakkı İhlali Oluşturması 64

c. Ahlaka Aykırı Fiil Olarak Sözleşme Yapmaktan Kaçınma .65

d. Başvurulabilecek Yaptırımlar 69

(i) Genel olarak 69

(ii) Tazminat Olarak Sözleşmenin Kurulması69

(iii) Kaçınma veya Son Verme İstemleri .76

2.Genel Ahlaka Aykırılık Yasağından Hareketle Sözleşme Yapma

Zorunluluğunun Temellendirilmesi .81

3. Sözleşme Yapma Zorunluluğunun Güven Kuramıyla Temellendirilmesi .83

a. Genel Olarak 83

b. Değerlendirme .85

4.Sözleşme Yapma Zorunluluğunun Dürüstlük Kuralıyla Temellendirilmesi 89

B. Değerlendirme ve Görüş90

1.Sözleşme Yapma Zorunluluğunun Genel Dayanağının Dürüstlük Kuralı

Olması90

a. Diğer Dayanakların Öngörülen Sonuçlar Bakımından Yetersizliği .

b.Dürüstlük Kuralının Olgular ve Sonuçlar İtibarıyla Sözleşme Yapma

Zorunluluğunu Doğurmaya Elverişliliği 93

C.Dürüstlük Kuralı Çerçevesinde Sözleşme Yapma Zorunluluğu DoğurabilecekOlgular .95

1. Genel Olarak95

2.Sözleşme Yapmaktan Kaçınanın Menfaati ile Önerenin Kaybı ArasındakiAşırı Dengesizlik .102

3. Sözleşme Yapmaktan Kaçınmakta Meşru Menfaatin Bulunmaması .110

III. SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞUNUN ÖZEL DAYANAKLARI 112

A. Genel Olarak .112

B. Tüketicinin Korunmasına İlişkin Mevzuat 112

1. Genel Olarak112

2. Kapsamı .114

a. Konu Bakımından 114

b. Taraflar Bakımından 115

3. Koşulları 119

a. Genel Olarak 119

b. Tüketicilere Edim Arzı 119

c. Önerinin Kabul Edilmemesi için Haklı Nedenin Bulunmaması 121

C. Rekabetin Korunmasına İlişkin Mevzuat 124

1. Rekabet Hukuku ve Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlanmasıyla İlişkisi 124

2.Sözleşme Yapmaktan Kaçınmanın Rekabetin Korunması Hakkında

Kanun’a Aykırılık Oluşturabilmesi126

3.Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un Sözleşme Yapma ZorunluluğuDoğurmaya Normatif Elverişliliğinin Değerlendirilmesi 130

D. Ayrımcılığa Karşı Mevzuat .135

1. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu 135

a. Genel Olarak 135

b. Kapsamı .135

(i) Kişiler Bakımından .135

(ii) Konu Bakımından 136

c. Sonuçları 139

2. Nefret ve Ayırımcılık Suçu Karşısında Sözleşme Yapmaktan Kaçınma .141

a. Nefret ve Ayırımcılık Suçu ile Sözleşme Özgürlüğü İlişkisi .141

b.Nefret ve Ayırımcılık Suçunun Sözleşme Yapma Zorunluluğuna

Dayanak Oluşturmaya Normatif Elverişliliği 143

3. Genel Ayrımcılık Yasağına İlişkin Kuramsal Değerlendirme .145

E. Enerji ve İletişim Mevzuatı147

F. Sigortacılık ve Taşımacılık Mevzuatı 151

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞUNUN SONUÇLARI

I. GENEL OLARAK .153

II. SÖZLEŞMENİN KURULMASINA YÖNELİK TALEP HAKKI .153

A. Öneriyi Kabul Borcunun Doğumu 153

B. Öneriyi Kabul Borcunun Muacceliyeti ve Zamanaşımı 156

C. Öneriyi Kabul Borcunun Hukuki Niteliği .158

D. Sözleşmenin Kurulması.161

1. İradi Olarak161

2. Yargısal Olarak 162

E. Sözleşmenin Geçerliliği .172

1. Genel Olarak172

2. Şekil Şartı Açısından .172

3. Ehliyet Açısından 173

4. İrade Bozuklukları ve Aşırı Yararlanma Açısından.174

5.Emredici Hükümlere, Kamu Düzenine, Ahlaka Aykırılık ve İmkansızlık

Açısından .177

F. Sözleşmenin Yorumlanması, Tamamlanması ve Uyarlanması 178

1. Yorumlanması .178

2. Tamamlanması.181

3. Uyarlanması.183

G. Öneriyi Kabul Borcunun Sona Ermesi 185

1. Genel Olarak185

2. İbra.185

3. Yenileme186

4. Sonraki İmkansızlık .187

5. Etkisizleşme.189

III.SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞUNDAN DOĞAN SORUMLULUK .189

A. Genel Olarak .189

B. Sözleşme Yapmaktan Kaçınmadan Doğan Sorumluluk 191

1. Öneriyi Kabul Borcunda Temerrütten Sorumluluk .191

a. Genel Olarak 191

b. İhtar Külfetinin Bulunmaması .192

c. Temerrüde Düşmede Kusur ve Sorumluluk .194

d. Gecikme (Temerrüt) Tazminatı .197

e. Beklenmedik Halden Sorumluluk 200

2. Öneriyi Kabul Borcunun İmkansızlaşmasından Sorumluluk.202

C. Sözleşmeden Doğan Talepler 204

1. Genel olarak.204

2. Aynen İfa .205

a. Hukuki Dayanak 205

b. Kararın Niteliği 211

3. Borçlu Temerrüdünden Doğan Haklar.212

a. Genel Olarak 212

b. Gecikme (Temerrüt) Tazminatı .214

c. İfa Yerine Olumlu Zararın Giderilmesini İsteme Hakkı 216

d. Sözleşmeden Dönme Hakkı ve Olumsuz Zararın Tazmini İstemi .218

SONUÇ221

KAYNAKÇA 229