Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler)

Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler)

Filiz Kitabevi

50.00

<div> <div> <div>KİŞİLER HUKUKU</div> <div>GİRİŞ</div> <div>1 – Kişiler Hukukunun Anlamı ve Yeri ...................................................... 1</div> <div>2 – Kişi ve Kişilik Kavramı ........................................................................ 2</div> <div>3 – Kişiler Hukukuna İlişkin Mevzuat ........................................................ 3</div> <div>4 – Kişiler Hukukuna İlişkin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları ......... 4</div> <div>5 – Kişiler Hukukuna Hâkim Olan Genel İlkeler ........................................ 5</div> <div>BÖLÜM I</div> <div>GERÇEK KİŞİLER</div> <div>§ 1. KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ</div> <div>I – KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI ................................................................................ 10</div> <div>1 – Genel Olarak ......................................................................................... 10</div> <div>2 – Ceninin Durumu ................................................................................... 13</div> <div>3 – Henüz Ana Rahmine Düşmemiş Olanların Hukuki Durumu ................ 19</div> <div>II– KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ .............................................................................. 19</div> <div>1 – Ölüm ..................................................................................................... 19</div> <div>a)Biyolojik ölüm .................................................................................. 20</div> <div>b)Beyinsel ölüm ................................................................................... 20</div> <div>c)İsteğe bağlı olarak ölümün sağlanması mümkün müdür?................... 22</div> <div>2 – Ölüme Bağlanan Hukuki Sonuçlar ........................................................ 24</div> <div>3 – Cesedin Durumu ................................................................................... 26</div> <div>4 – Ölüm Karinesi ....................................................................................... 28</div> <div>5 – Gaiplik Kararı ....................................................................................... 30</div> <div>a)Genel olarak ...................................................................................... 30</div> <div>aa) Gaiplik kararı isteyebilmek için gerekli şartlar ........................... 31</div> <div>aaa) Ortadan kaybolma .............................................................. 31</div> <div>bbb) Kaybolan kimsenin ölümü kuvvetli şekilde olası</div> <div>görünmelidir ....................................................................... 31</div> <div>ccc) Belirli süreler geçmiş olmalıdır .......................................... 32</div> <div>bb) Gaiplik kararı istemeye yetkili olanlar ........................................ 33</div> <div>cc) Gaiplik kararı vermeye yetkili ve görevli mahkeme ................... 33</div> <div>dd) Mahkemece uygulanacak usul .................................................... 34</div> <div>ee) Gaiplik kararı ve sonuçları .......................................................... 35</div> <div>aaa) Miras Hukukuna ilişkin sonuçlar ........................................ 35</div> <div>bbb) Aile Hukukuna ilişkin sonuçlar .......................................... 37</div> <div>ff) Gaiplik kararının hükümsüzleşmesi ............................................. 38</div> <div>b)Özel olarak ........................................................................................ 38</div> <div>III – SAĞLIĞIN VE ÖLÜMÜN İSPATI ................................................................... 39</div> <div>1 – Genel Kural ........................................................................................... 39</div> <div>2 – İspat Kuralları ....................................................................................... 39</div> <div>§ 2. HAK EHLİYETİ</div> <div>I – ANLAMI ............................................................................................................ 42</div> <div>II – HAK EHLİYETİNİN TEMEL İLKELERİ ........................................................ 42</div> <div>III – HAK EHLİYETİNİN SINIRLANDIĞI HALLER ............................................ 44</div> <div>1 – Yaş ........................................................................................................ 44</div> <div>2 – Cinsiyet ................................................................................................. 45</div> <div>3 – Evlilik ................................................................................................... 45</div> <div>4 – Yabancılık ............................................................................................. 46</div> <div>5 – Ayırt Etme Gücüne (Temyiz Kudretine) Sahip Bulunmayanların</div> <div>Durumu ................................................................................................. 47</div> <div>6 – Akıl Hastalığı ........................................................................................ 48</div> <div>7 – Haysiyetsiz Hayat ve Mahkûmiyet ....................................................... 48</div> <div>8 – Yabancı Hukukun Uygulanması ........................................................... 48</div> <div>§ 3. FİİL EHLİYETİ</div> <div>I – KAVRAM .......................................................................................................... 49</div> <div>II – FİİL EHLİYETİNİN ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜMLERİ ............................................ 51</div> <div>1 – Hukuka Uygun Fiillerde Fiil Ehliyeti .................................................... 51</div> <div>a)Hukuki işlemlerde .............................................................................. 51</div> <div>b)Hukuki işlem benzerlerinde ve yöneltilmesi gerekli irade beyanlarına</div> <div>muhatap olma ..................................................................................... 51</div> <div>c)Maddi fiiller ....................................................................................... 52</div> <div>d)Usuli işlem ehliyeti ........................................................................... 52</div> <div>2 – Hukuka Aykırı Fiiller Açısından Fiil Ehliyeti ....................................... 53</div> <div>III – TAM FİİL EHLİYETİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR ......................................... 53</div> <div>A – AYIRT ETME GÜCÜ (Temyiz Kudreti) ................................................... 54</div> <div>1 – Kavram ................................................................................................. 54</div> <div>2 – Akla Uygun Biçimde Davranabilme Yeteneği ...................................... 55</div> <div>3 – Akla Uygun Biçimde Davranmayı Engelleyen Sebepler ...................... 57</div> <div>a)Yaş küçüklüğü ................................................................................... 57</div> <div>b)Akıl hastalığı ...................................................................................... 58</div> <div>c)Akıl zayıflığı ..................................................................................... 58</div> <div>d)Sarhoşluk .......................................................................................... 59</div> <div>e)Benzer sebepler ................................................................................. 59</div> <div>4 - Ayırt Etme Gücünün Göreceliği ............................................................ 60</div> <div>5 - İspat Yükü ............................................................................................. 63</div> <div>B – ERGİN OLMAK ........................................................................................ 66</div> <div>1 – Normal Erginlik .................................................................................... 66</div> <div>2 – Evlenme Sonucu Ergin Olma ................................................................ 67</div> <div>3 – Mahkeme Kararı ile Ergin Kılınma (Kazaî Rüşt) .................................. 68</div> <div>a)Aranan şartlar .................................................................................... 69</div> <div>aa – 15 yaşın tamamlanmış olması .................................................... 69</div> <div>bb – Küçüğün isteğinin bulunması..................................................... 69</div> <div>cc – Küçük velâyet altında ise, velisinin rızasının alınmış olması .... 69</div> <div>dd – Çocuk vesayet altında ise, vesayet ve denetim makamının</div> <div>izninin alınmış olması .............................................................. 70</div> <div>ee – Erginlik kararının küçüğün menfaatine uygun olması ............... 70</div> <div>b)Karar ve etkisi ................................................................................... 71</div> <div>C – KISITLI OLMAMAK ................................................................................ 71</div> <div>1 – Kısıtlama Sebepleri ............................................................................... 72</div> <div>a)Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı ........................................................ 73</div> <div>b)Savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı, kötü yaşama tarzı,</div> <div>kötü yönetim ..................................................................................... 74</div> <div>c)Bir yıl veya daha uzun süreli hapis cezasına mahkûmiyet ................ 74</div> <div>d)İlgilinin talebi .................................................................................... 75</div> <div>2 – Kısıtlamanın Etkisi ............................................................................... 76</div> <div>3 – Danışman Atanması .............................................................................. 76</div> <div>IV – TAM EHLİYET ŞARTLARINDAKİ EKSİKLİKLERİN ETKİSİ ................... 77</div> <div>1 – Ayırt Etme Gücünün Bulunmaması ...................................................... 77</div> <div>2 – Ergin Olmayanlar .................................................................................. 77</div> <div>3 – Kısıtlılar ................................................................................................ 78</div> <div>4 – Kendisine Danışman Atananlar ............................................................. 78</div> <div>V – EHLİYET AÇISINDAN KİŞİLERİN SINIFLANDIRILMASI ........................ 79</div> <div>A – TAM EHLİYETLİLER .............................................................................. 79</div> <div>B – TAM EHLİYETSİZLER ............................................................................ 79</div> <div>1 – Genel Olarak ........................................................................................ 79</div> <div>2 – İşlem Ehliyeti Açısından Tam Ehliyetsizlerin Durumu ........................ 80</div> <div>a)Tam ehliyetsizin işlemlerinin hükümsüzlüğü kuralı .......................... 80</div> <div>b)Kesin hükümsüzlük kuralının istisnaları ........................................... 84</div> <div>aa) İradeden bağımsız doğan hukuki sonuçlar .................................. 84</div> <div>bb) Ayırt etme gücünden yoksun olan kimsenin yaptığı evlilik ........ 84</div> <div>cc) Ayırt etme gücüne sahip olmayan kimsenin ölüme bağlı</div> <div>tasarrufları ................................................................................... 85</div> <div>dd) Hükümsüzlüğü ileri sürmenin hakkın kötüye kullanılmasını</div> <div>oluşturması.................................................................................. 85</div> <div>ee) Geçersiz hizmet sözleşmesinin tarafı olması................................ 86</div> <div>c)Tam ehliyetsizin temsil edilmesi ...................................................... 86</div> <div>aa) Genel olarak ................................................................................ 86</div> <div>bb) Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar ..................................................... 86</div> <div>3 – Sorumluluk Ehliyeti Açısından Tam Ehliyetsizlerin Hukuki Durumu .. 89</div> <div>a)Genel olarak ...................................................................................... 89</div> <div>b)Hakkaniyet sorumluluğu ................................................................... 89</div> <div>c)Geçici olarak ayırt etme gücünü kaybedenlerin durumu ................... 90</div> <div>d)Borca aykırı davranışlar .................................................................... 91</div> <div>C – SINIRLI EHLİYETSİZLER ....................................................................... 91</div> <div>1 – Hukuki İşlem Ehliyeti Açısından Sınırlı Ehliyetsizlerin Durumu ......... 93</div> <div>a)Yasal temsilcinin rızasına bağlı işlemler ........................................... 93</div> <div>aa) Genel Olarak ................................................................................ 93</div> <div>bb) Rızanın kim tarafından verileceği ............................................... 95</div> <div>cc) Rızanın verilme zamanı, şekli ve kapsamı .................................. 95</div> <div>dd) Rızanın hükmü ............................................................................ 98</div> <div>ee) Sınırlı ehliyetsizin kendisini tam ehliyetli gibi göstermesi ......... 100</div> <div>b)Sınırlı ehliyetsizlerin, yasal temsilcinin rızasına bağlı olmadan</div> <div>yapabileceği işlemler ........................................................................ 100</div> <div>aa) Şahsen kullanılacak haklar ......................................................... 100</div> <div>bb) Karşılıksız kazanmalar ............................................................... 103</div> <div>cc) Sınırlı ehliyetsizin temsilci olabilmesi ....................................... 104</div> <div>dd) Ehliyetin genişlediği durumlar ................................................... 105</div> <div>c)Sınırlı ehliyetsizlerin hiç yapamayacakları işlemler ......................... 105</div> <div>d)Sınırlı ehliyetsizlerin temsil edilmesi ............................................... 106</div> <div>2 - Sınırlı Ehliyetsizlerin Hukuka Aykırı Fiillerinden Sorumluluğu .......... 106</div> <div>D – SINIRLI EHLİYETLİLER ........................................................................ 107</div> <div>§ 4. KİŞİSEL DURUM</div> <div>I – GENEL BAKIŞ ................................................................................................. 109</div> <div>1 – Bireysel Durumu Meydana Getiren Unsurlar ....................................... 109</div> <div>2 – Ailevi Durumu Meydana Getiren Unsurlar .......................................... 109</div> <div>3 – Siyasi Durumu Meydana Getiren Unsurlar .......................................... 109</div> <div>II – KİŞİNİN ADI ............................................................................................. 110</div> <div>1 – Genel Bilgiler ....................................................................................... 110</div> <div>2 – Adın Çeşitleri ....................................................................................... 111</div> <div>a) Soyadı ............................................................................................... 111</div> <div>b) Öz ad ................................................................................................ 111</div> <div>c) Müstear ad (takma ad, mahlâs, pseudonyme) ................................... 111</div> <div>d) Lâkap ............................................................................................... 112</div> <div>e) Ticaret unvanı ................................................................................... 112</div> <div>f) Diğer mesleki, soyluluk işareti vb. unvanlar...................................... 112</div> <div>3 – Adın Kazanılması ................................................................................. 113</div> <div>a)Soyadının kazanılması ...................................................................... 113</div> <div>aa) Soy bağı yoluyla ......................................................................... 113</div> <div>bb) Evlenme yoluyla ........................................................................ 116</div> <div>cc) Evlât edinilme yoluyla ............................................................... 118</div> <div>dd) İdarî karar ile ............................................................................. 119</div> <div>ee) Soyadı seçme yoluyla ................................................................. 119</div> <div>b) Öz adın kazanılması ......................................................................... 119</div> <div>aa) Evlilik içi çocuk için .................................................................. 119</div> <div>bb) Evlilik dışı doğan çocuk için ..................................................... 120</div> <div>cc) Ana-babası bilinmeyen çocuklar için ......................................... 121</div> <div>c)Müstear adın kazanılması ................................................................. 121</div> <div>d)Lâkab'ın kazanılması ........................................................................ 121</div> <div>4 - Adın Değiştirilmesi .............................................................................. 121</div> <div>a)Adın değişmezliği kuralı .................................................................. 122</div> <div>b)Ad değişikliğini haklı kılan sebepler ................................................ 122</div> <div>c)Usul .................................................................................................. 127</div> <div>d)Adın değiştirilmesine itiraz .............................................................. 129</div> <div>e)Adın değiştirilmesinin sonuçları ....................................................... 130</div> <div>5 - Ad Üzerindeki Hakkın Korunması ....................................................... 130</div> <div>a)Adın kullanılmasının çekişmeye meydan vermesi halinde koruma .. 131</div> <div>b)Adın haksız kullanılması halinde koruma ........................................ 131</div> <div>c)Kişiliği koruyan davalardan yararlanma ........................................... 132</div> <div>III – HISIMLIK .................................................................................................. 132</div> <div>1 – Kavram ................................................................................................ 132</div> <div>2 – Kan Hısımlığı ....................................................................................... 132</div> <div>a) Anlamı .............................................................................................. 132</div> <div>aa) Üstsoy-altsoy hısımlığı ............................................................... 133</div> <div>bb) Yansoy hısımlığı ........................................................................ 133</div> <div>b) Hısımlık derecesi ............................................................................. 134</div> <div>c) Kan hısımlığına bağlanan hukukî sonuçlar ...................................... 134</div> <div>3 - Kayın Hısımlığı ................................................................................... 135</div> <div>a) Anlamı .............................................................................................. 135</div> <div>b) Kayın hısımlığının derecesi .............................................................. 136</div> <div>c) Kayın hısımlığının hukuki sonuçları ................................................ 136</div> <div>4 – Evlât Edinmeden Doğan Hısımlık ....................................................... 136</div> <div>IV – YERLEŞİM YERİ ............................................................................................ 137</div> <div>1 – Kavram ve Önemi ................................................................................ 137</div> <div>2 – Yerleşim Yerinin Gerekliliği İlkesi ve Yerleşim Yerinin Çeşitleri ...... 138</div> <div>a) İsteğe bağlı yerleşim yeri ................................................................. 139</div> <div>b) İtibari yerleşim yeri .......................................................................... 143</div> <div>c) Yasal yerleşim yeri ........................................................................... 144</div> <div>aa) Velâyet altındaki çocuklar .......................................................... 144</div> <div>bb) Vesayet altındaki kimseler ......................................................... 146</div> <div>3 – Yerleşim Yeri Adresi ........................................................................... 147</div> <div>4 – Yerleşim Yerinin Tekliği İlkesi ........................................................... 148</div> <div>V – KİŞİSEL DURUM SİCİLLERİ ........................................................................ 148</div> <div>1 – Anlamı ve Düzenleniş Tarzı ................................................................ 148</div> <div>2 – Nüfus Hizmetleri Teşkilatı ................................................................... 149</div> <div>3 – Nüfus Kütükleri ve Tutulması .............................................................. 150</div> <div>a) Aile kütüğü ....................................................................................... 150</div> <div>b) Özel kütükler .................................................................................... 151</div> <div>aa) Doğum kütüğü ............................................................................ 151</div> <div>bb) Ölüm kütüğü .............................................................................. 151</div> <div>cc) Evlenme kütüğü ......................................................................... 152</div> <div>dd) Boşanma kütüğü ........................................................................ 152</div> <div>ee) Kayıt düzeltmeleri kütüğü .......................................................... 152</div> <div>ff) Diğer kişisel durum değişiklikleri kütüğü ................................... 152</div> <div>4 – Sicili Tamamlayıcı Kayıtlar ile Kişisel Durum Değişikliklerinin Kütüğe</div> <div>İşlenmesi .............................................................................................. 153</div> <div>5 – Özellikle Cinsiyet Değişikliğinin Kütüğe İşlenmesi ............................ 153</div> <div>6 - Kütükteki Yanlışın Düzeltilmesi ........................................................... 155</div> <div>7 – Nüfus Kütüklerine İlişkin İlkeler ......................................................... 157</div> <div>a) Sicil kayıtlarının bütünlüğü ilkesi ..................................................... 157</div> <div>b) Kamuya kapalılık (gizlilik) ilkesi ..................................................... 158</div> <div>c) Nüfus kayıtlarının ispat gücü ............................................................ 158</div> <div>8 – Kişisel Durum Kütüklerini Tutan Memurların Sorumluluğu ............... 159</div> <div>§ 5. KİŞİLİĞİN KORUNMASI</div> <div>I – GENEL OLARAK KİŞİLİK VE KİŞİLİĞİN KORUNMASI ......................... 160</div> <div>II – KİŞİLİK HAKLARININ NİTELİKLERİ ......................................................... 162</div> <div>III – KİŞİLİK HAKKININ KAPSAMI .................................................................... 164</div> <div>1 – Kişilik Hakkının Konusu Olan Değerler .............................................. 166</div> <div>a) Ad ..................................................................................................... 166</div> <div>b) Hayat, sağlık ve vücut tamlığı .......................................................... 166</div> <div>aa) Tıbbi müdahaleler ...................................................................... 169</div> <div>bb) Organ ve doku nakli .................................................................. 170</div> <div>cc) Cinsel faaliyete ilişkin müdahaleler ........................................... 173</div> <div>aaa) Üreme faaliyetleri ............................................................... 173</div> <div>bbb) Cinsiyet değişikliği ............................................................ 174</div> <div>c) Faaliyet ve yaşamını düzenleme özgürlüğü ...................................... 176</div> <div>d) Haysiyet ve onur .............................................................................. 177</div> <div>e) Resim ve ses .................................................................................... 185</div> <div>f) Kişinin sırları ................................................................................... 187</div> <div>g) Özel hayat ......................................................................................... 188</div> <div>IV – KİŞİLİĞİN KORUNMASI YOLLARI ............................................................ 195</div> <div>1 – Kişiliğin Hukuki İşlemle Saldırıya Karşı Korunması ................................. 195</div> <div>a) MK. m. 23'ün kapsamı .......................................................................... 195</div> <div>b) MK. m. 23 hükmüne ilişkin uygulama halleri ....................................... 198</div> <div>aa) MK. m. 23/1 .................................................................................... 198</div> <div>bb) MK. m. 23/2 .................................................................................... 199</div> <div>aaa) Genel olarak ........................................................................... 199</div> <div>bbb) Ekonomik özgürlüğe ilişkin kişilik hakkının MK. m. 23/2</div> <div>ile korunması .......................................................................... 200</div> <div>ccc) MK. m. 23/2'ye aykırılığın yaptırımı ..................................... 203</div> <div>2 – Kişiliğin Haksız Fiil Teşkil Eden Saldırılara Karşı Korunması ................. 206</div> <div>a – İlke ....................................................................................................... 206</div> <div>b – Hukuka Aykırılık ................................................................................ 207</div> <div>c – Hukuka Aykırılığı Kaldıran Sebepler ................................................... 208</div> <div>aa) Kişilik Hakkı Zedelenen Kimsenin Rızası (Mağdurun rızası) ........ 208</div> <div>bb) Üstün nitelikte özel yarar ............................................................... 214</div> <div>cc) Üstün nitelikte kamu yararı ............................................................ 217</div> <div>dd) Kanunun verdiği yetki .................................................................... 232</div> <div>d – Kişilik Haklarına Saldırılan Kişiye Tanınan Dava Hakları .................. 235</div> <div>aa) Genel olarak ................................................................................... 235</div> <div>bb) Davacı ve davalı sıfatı .................................................................... 236</div> <div>cc) Davalar ........................................................................................... 239</div> <div>aaa) Saldırıya son verilmesi davası ................................................ 239</div> <div>bbb) Saldırı tehlikesinin önlenmesi davası ..................................... 242</div> <div>ccc) Saldırının hukuka aykırılığının tespiti davası ......................... 244</div> <div>ddd) Maddi tazminat davası ........................................................... 247</div> <div>eee) Manevi tazminat davası .......................................................... 249</div> <div>fff) Saldırıdan elde edilen kazancın verilmesi davası ..................... 255</div> <div>dd) Kişilik hakkına hukuka aykırı saldırı sebebiyle açılacak davalarda</div> <div>yetkili mahkeme ............................................................................. 256</div> <div>BÖLÜM II</div> <div>TÜZEL KİŞİLER</div> <div>§ 1. GİRİŞ</div> <div>I – TÜZEL KİŞİ KAVRAMI ................................................................................. 261</div> <div>II – TÜZEL KİŞİLİK KAZANILMASININ KOŞULLARI .................................... 262</div> <div>1 – Örgütlenme Unsuru .............................................................................. 262</div> <div>2 – Sürekli Amaç Unsuru ........................................................................... 263</div> <div>3 – Bağımsızlığa Hukuken İmkân Verilmesi ............................................. 263</div> <div>III – TÜZEL KİŞİLİĞİN NİTELİĞİ ........................................................................ 264</div> <div>1 – Farazi Kişilik Teorisi ........................................................................... 265</div> <div>2 – Gerçek Kişilik Teorisi .......................................................................... 265</div> <div>3 – Amaç (Gaye) Kişiliği Teorisi ve Soyutlama Teorisi ............................ 266</div> <div>IV – TÜZEL KİŞİLERİN ÇEŞİTLERİ .................................................................... 267</div> <div>1 – Kamu Hukuku Tüzel Kişileri ............................................................... 267</div> <div>2 – Özel Hukuk Tüzel Kişileri ................................................................... 268</div> <div>a) Kazanç paylaşmak amacı güden tüzel kişiler ................................... 268</div> <div>b) Kazanç paylaşmak amacı gütmeyen tüzel kişiler ............................. 269</div> <div>3 – Kamu İktisadi Teşebbüsleri ................................................................. 269</div> <div>V – TÜRKİYE'DE TÜZEL KİŞİLERİN DÜZENLENİŞ TARZI ........................... 270</div> <div>VI – TÜZEL KİŞİLERDE "ARADAN SIZMA” VEYA "PERDENİN</div> <div>KALDIRILMASI” TEORİSİ............................................................................. 272</div> <div>§ 2. TÜZEL KİŞİLERE İLİŞKİN GENEL KURALLAR</div> <div>I – TÜZEL KİŞİNİN KURULUŞU ........................................................................ 274</div> <div>1 – Çeşitli Kuruluş Sistemleri .................................................................... 274</div> <div>a) Serbest kuruluş sistemi ..................................................................... 274</div> <div>b) İzin sistemi ....................................................................................... 274</div> <div>c) Tescil sistemi .................................................................................... 275</div> <div>2 – Türkiye'de Yürürlükte Olan Sistem ...................................................... 275</div> <div>II – TÜZEL KİŞİLERİN HAK EHLİYETİ ............................................................. 278</div> <div>1 – Sadece Gerçek Kişilere Özgü Olan Haklar .......................................... 279</div> <div>2 – Sadece Tüzel Kişilere Özgü Olan Haklar ............................................. 279</div> <div>3 – Hem Gerçek Kişilerin Hem Tüzel Kişilerin Yararlanacağı Haklar ..... 279</div> <div>a) Malvarlığı haklarında ....................................................................... 280</div> <div>aa) İntifa hakkı ................................................................................. 280</div> <div>bb) Oturma hakkı ............................................................................. 281</div> <div>cc) Miras .......................................................................................... 281</div> <div>dd) Alacak ve borç ........................................................................... 281</div> <div>b) Zilyetlik ............................................................................................. 281</div> <div>c) Kişisel haller bakımından ................................................................. 281</div> <div>aa) Ad ............................................................................................... 281</div> <div>bb) Yerleşim yeri (İkametgâh) ......................................................... 282</div> <div>cc) Uyruğu ....................................................................................... 283</div> <div>dd) Kişiliğin korunması ................................................................... 283</div> <div>III – TÜZEL KİŞİLERİN FİİL EHLİYETİ .............................................................. 285</div> <div>1 – Genel Bakış .......................................................................................... 285</div> <div>2 – Tüzel Kişilerde Fiil Ehliyetinin Başlangıcı ve Fiil Ehliyetsizliği ......... 285</div> <div>3 – Tüzel Kişilerin Organları ..................................................................... 286</div> <div>a) Organ kavramı ................................................................................. 286</div> <div>b) Organ, temsilci ve yardımcı kişi ...................................................... 288</div> <div>c) Organ çeşitleri ................................................................................. 290</div> <div>aa) Karar organı – Yürütme organı .................................................. 290</div> <div>bb) Zorunlu organ – İhtiyarî organ ................................................... 290</div> <div>cc) İç organ – Dış Organ .................................................................. 291</div> <div>dd) Fert organ – Kurul organ ........................................................... 291</div> <div>ee) Resmi organ – Fiili organ – Görünüşte organ ............................. 291</div> <div>4 – Organın Fiilinin Tüzel Kişiye İzafesi ................................................... 292</div> <div>a) Hukuki işlemler açısından ................................................................ 292</div> <div>b) Hukuka aykırı fiiller açısından ......................................................... 293</div> <div>aa) Organın borca aykırı davranışı ................................................... 293</div> <div>bb) Organın haksız fiili .................................................................... 294</div> <div>IV – TÜZEL KİŞİLERİN SONA ERMESİ .............................................................. 297</div> <div>1 – Tasfiye ................................................................................................. 297</div> <div>2 – Tahsis (Özgüleme) ................................................................................ 298</div> <div>§ 3. DERNEKLER</div> <div>I – GİRİŞ ....................................................................................................... 301</div> <div>II – DERNEK KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ ........................................................... 303</div> <div>1 – Kavram ................................................................................................ 303</div> <div>2 – Çeşitleri ................................................................................................ 304</div> <div>a) Ticari işletme işleten ve işletmeyen dernekler .................................. 304</div> <div>b) Alelâde dernekler – Kamuya yararlı dernekler ................................ 306</div> <div>c) Dernekler–Üst Kuruluş (Dernek birlikleri: federasyonlar,</div> <div>konfederasyonlar) ............................................................................ 308</div> <div>III – DERNEKLERDE ÜYE UNSURU ................................................................... 308</div> <div>1 – Dernek Üyeliği ..................................................................................... 308</div> <div>2 – Üyelik Şartları ...................................................................................... 311</div> <div>a) Normal üyelik için aranan şartlar .................................................... 311</div> <div>aa) Kamu hizmeti görevlilerinin derneklere üye olmaları</div> <div>açısından .................................................................................. 311</div> <div>bb) Çocuk derneklerine üyelik açısından .......................................... 311</div> <div>cc) Yabancıların derneklere üye olmaları açısından ......................... 312</div> <div>dd) Tüzükte belirlenmiş olan şartlar ................................................. 312</div> <div>b) Kurucu üyelik için aranan şartlar ..................................................... 313</div> <div>aa) Fiil ehliyetine sahip olmak ......................................................... 313</div> <div>bb) Dernekler Kanunu m. 3/2'de sayılanlardan olmamak ................ 313</div> <div>cc) Çocuk Derneklerinde ................................................................. 313</div> <div>3 – Üyelik Sıfatının Kazanılması ............................................................... 313</div> <div>4 – Üyeliğe Bağlı Hak ve Yükümlülükler .................................................. 316</div> <div>a) Üyelik hakları ................................................................................... 316</div> <div>aa) Katılma hakları ........................................................................... 317</div> <div>aaa) Oy hakkı ............................................................................ 317</div> <div>bbb) Genel kurulu toplantıya davet ettirmek hakkı ................... 319</div> <div>ccc) Genel kurul toplantısında gündeme ek madde koydurma</div> <div>hakkı .................................................................................. 319</div> <div>bb) Yararlanma hakları .................................................................... 319</div> <div>cc) Koruma hakları .......................................................................... 320</div> <div>aaa) Derneğin amacını koruma hakkı ....................................... 320</div> <div>bbb) Şikâyet hakkı .................................................................... 320</div> <div>ccc) İstifa (dernekten çekilme) hakkı ........................................ 321</div> <div>ddd) İtiraz hakkı ........................................................................ 321</div> <div>b) Üyelik yükümlülükleri ..................................................................... 325</div> <div>aa) Sadakat yükümlülüğü ................................................................. 325</div> <div>bb) Ödenti (aidat) ödeme borcu ....................................................... 326</div> <div>cc) Derneğin amacına uygun davranmak ve derneğin amacını</div> <div>korumak ..................................................................................... 328</div> <div>5 – Üyelik Sıfatının Sona Ermesi ............................................................... 328</div> <div>a) Üyelik sıfatının kendiliğinden sona ermesi ...................................... 328</div> <div>b) Üyenin dernekten çekilmesi (istifa) ................................................. 329</div> <div>c) Üyenin dernekten çıkarılması (ihraç) .............................................. 330</div> <div>aa) Çıkarma sebepleri ....................................................................... 331</div> <div>aaa) Çıkarma tüzükte düzenlenmişse ......................................... 331</div> <div>bbb) Çıkarma hakkında tüzükte hiçbir hüküm</div> <div>öngörülmemişse ................................................................ 331</div> <div>bb) Dernekten çıkarılan üyenin itiraz hakkı ..................................... 332</div> <div>d) Üyelik sıfatının sona ermesinin sonuçları ........................................ 334</div> <div>IV – DERNEKTE AMAÇ (GAYE) UNSURU ........................................................ 335</div> <div>1 – Kavram ................................................................................................ 335</div> <div>2 – Amacın, Kanuna ve Ahlâka Aykırı Olmaması ..................................... 336</div> <div>a) Genel olarak ..................................................................................... 336</div> <div>b) Çocuk dernekleri için sınırlandırılmış amaçlar ................................ 337</div> <div>c) Amacın imkânsız olmaması ............................................................. 337</div> <div>V – DERNEĞİN TÜZEL KİŞİLİĞİ ........................................................................ 337</div> <div>1 – Derneğin Kuruluşu ............................................................................... 337</div> <div>a) Tüzüğün hazırlanması ...................................................................... 338</div> <div>aa) Tüzük kavramı ........................................................................... 338</div> <div>bb) Tüzüğün içeriği .......................................................................... 339</div> <div>b) Tüzüğün idareye verilmesi ............................................................... 340</div> <div>c) Kurulmaları ve faaliyetleri izne bağlı dernekler ............................... 341</div> <div>d) Kuruluşa etkili olmayan düzen hükümleri ....................................... 342</div> <div>aa) Kuruluş bildirisi ve tüzüğün incelenmesi .................................. 342</div> <div>bb) İlk genel kurul toplantısı ............................................................ 343</div> <div>cc) Dernek kütüğüne kayıt ............................................................... 343</div> <div>2 - Derneğin Organları .............................................................................. 343</div> <div>a) Genel kurul ....................................................................................... 344</div> <div>aa) Genel kurulun toplanması .......................................................... 345</div> <div>aaa) Olağan toplantı .................................................................. 345</div> <div>bbb) Olağanüstü toplantı ........................................................... 345</div> <div>bb) Çağrı usulü ................................................................................. 346</div> <div>cc) Toplantı yeter sayısı ................................................................... 347</div> <div>dd) Toplantı yeri .............................................................................. 348</div> <div>ee) Toplantının yapılış usulü ............................................................ 348</div> <div>ff) Gündem ve genel kurulun yetkileri ............................................. 348</div> <div>gg) Genel kurulda karar alınması ..................................................... 349</div> <div>b) Yönetim kurulu ................................................................................ 350</div> <div>aa) Yönetim kurulunun oluşumu ve sona ermesi ............................. 350</div> <div>bb) Yönetim kurulunun görev ve yetkileri ....................................... 351</div> <div>c) Denetim kurulu ................................................................................. 352</div> <div>3 – Derneğin Faaliyeti ................................................................................ 353</div> <div>a) Faaliyeti kısıtlayıcı ve yasaklayıcı hükümler ................................... 353</div> <div>b) Kolluk Kuvvetlerinin Dernek Faaliyetlerine Müdahale Yetkisi ....... 356</div> <div>4 – Derneğin Devlet Tarafından Denetlenmesi ......................................... 357</div> <div>5 – Derneğin Sona Ermesi ......................................................................... 358</div> <div>a) Sona erme şekli ................................................................................ 358</div> <div>aa) Derneğin kendi kendini feshetmesi ............................................ 358</div> <div>bb) Derneğin kendiliğinden sona ermesi (infisah; kendiliğinden</div> <div>dağılmış sayılma) ...................................................................... 358</div> <div>aaa) Derneğin aciz haline düşmesi ............................................ 359</div> <div>bbb) Yönetim kurulunun tüzüğe göre kurulmasına imkan</div> <div>kalmaması ......................................................................... 359</div> <div>ccc) Genel kurulun toplanması için gerekli yeter sayının</div> <div>bulunmaması yüzünden olağan genel kurul toplantısının</div> <div>üst üste iki defa yapılamaması .......................................... 359</div> <div>ddd) Derneğin amacının gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin</div> <div>imkansızlaşması veya şartların kaybolması ....................... 360</div> <div>eee) İlk genel kurul toplantısının yapılmaması ve zorunlu</div> <div>organların kurulmaması .................................................... 360</div> <div>fff) Sürenin dolması .................................................................. 360</div> <div>cc) Derneğin mahkeme kararı ile feshedilmesi ............................... 360</div> <div>aaa) Derneğin amacının kanuna yahut ahlâka aykırı hale</div> <div>gelmesi (MK. m. 89) .......................................................... 361</div> <div>bbb) Kuruluştaki kanuna aykırılık ve eksikliklerin</div> <div>giderilmemesi .................................................................... 361</div> <div>ccc) Suç sebebiyle derneğin kapatılması ................................... 363</div> <div>b) Sona ermenin sonuçları .................................................................... 364</div> <div>§ 4. VAKIF</div> <div>I – GİRİŞ ......................................................................................................... 365</div> <div>II – VAKIF KAVRAMI .......................................................................................... 367</div> <div>III – VAKFIN ÇEŞİTLERİ ...................................................................................... 369</div> <div>1 – Yeni Vakıflar ....................................................................................... 369</div> <div>2 – Kamuya Yararlı Vakıflar ..................................................................... 369</div> <div>3 – Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları ........................................ 372</div> <div>a) İki taraflı (katılmalı), çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları .... 373</div> <div>b) Tek taraflı, çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları .................... 374</div> <div>c) Ortak esaslar ..................................................................................... 375</div> <div>4 – Aile Vakıfları ....................................................................................... 375</div> <div>5 – Mazbut Vakıflar ................................................................................... 375</div> <div>6 – Mülhak Vakıflar ................................................................................... 377</div> <div>7 – Cemaat Vakıfları .................................................................................. 378</div> <div>8 – Esnaf Vakıfları ..................................................................................... 379</div> <div>IV – VAKIFTA MAL UNSURU .............................................................................. 380</div> <div>V – MALIN USULÜNE GÖRE BELİRLİ VE SÜREKLİ BİR AMACA TAHSİSİ</div> <div>(VAKIF KURMA İŞLEMİ) ............................................................................. 383</div> <div>1 – Amaç (Gaye) ........................................................................................ 384</div> <div>a) Amaç kanuna, ahlâka ve millî menfaatlere aykırı olmamalıdır ........ 386</div> <div>b) Amaç imkânsız olmamalıdır ............................................................ 387</div> <div>c) Amaç belirli olmalıdır ...................................................................... 390</div> <div>d) Amaç devamlı olmalıdır ................................................................... 390</div> <div>2 – Tahsis Usulü ........................................................................................ 391</div> <div>3 – Vakıf Kurma İşlemi ............................................................................. 391</div> <div>a) Vakıf kurma işleminin şekli .............................................................. 392</div> <div>b) Vakıf kurma işleminde ehliyet ......................................................... 392</div> <div>c) Vakıf kurma işleminin içeriği ........................................................... 393</div> <div>d) Vakıf kurma işleminin geri alınması ................................................ 395</div> <div>e) Mirasçıların ve alacaklıların itiraz hakkı .......................................... 396</div> <div>VI – VAKIFTA TÜZEL KİŞİLİK UNSURU ........................................................... 396</div> <div>1 – Tüzel Kişiliğin Kazanılması ................................................................. 396</div> <div>a) Tescil ................................................................................................ 396</div> <div>b) Mahkeme siciline tescilin hukuki sonuçları ..................................... 399</div> <div>aa) Tüzel kişiliğin kazanılması ......................................................... 399</div> <div>bb) Vakfın tahsis olunan malları ve hakları kazanması .................... 400</div> <div>2 – Vakfın Yönetimi ve Örgütü .................................................................. 402</div> <div>a) Genel olarak ....................................................................................... 402</div> <div>b) Örgütün tamamlattırılması .................................................................... 404</div> <div>c) Yönetimin değiştirilmesi ........................................................................ 404</div> <div>d) Yönetim organlarının görevleri ............................................................... 406</div> <div>e) Vakıf yöneticilerinde aranan nitelikler ve yöneticilerin yönetimden</div> <div>uzaklaştırılmaları ..................................................................................... 408</div> <div>f) Görevden alınmanın sonuçları ................................................................ 410</div> <div>3 – Vakıf Senedinin Değiştirilmesi .............................................................. 411</div> <div>4 - Vakıfların Uluslararası Faaliyetleri ve Şube, Temsilcilik ve İrtibat</div> <div>Bürosu Açmaları ...................................................................................... 413</div> <div>5 – Yurtdışındaki Vakıfların Türkiye'deki Faaliyetleri ...................................... 413</div> <div>6 – Vakfın Denetimi ................................................................................. 414</div> <div>a) Genel olarak ....................................................................................... 414</div> <div>b) İktisadi işletme ve iştiraklerin denetimi ................................................... 418</div> <div>7 – Vakfın Sona Ermesi ............................................................................ 419</div> <div>a) Vakfın kendiliğinden sona ermesi (vakfın dağılması) ................................. 419</div> <div>aa) Vakıf senedindeki hüküm dolayısıyla sona erme ..................................... 420</div> <div>bb) Kanun gereğince sona erme ................................................................ 420</div> <div>b) Vakfın mahkeme kararı gereği sona ermesi (vakfın dağıtılması) ................. 421</div> <div>c) Alacaklıların veya saklı pay sahibi mirasçıların itirazı üzerine sona</div> <div>erme ..................................................................................................... 422</div> <div>8 – Vakfın Sona Ermesinin Sonuçları .......................................................... 423</div> <div>a) Tasfiye ............................................................................................... 423</div> <div>b) Tahsis ................................................................................................ 423</div> <div>c) Sona eren vakfın kaydının silinmesi ve ilân edilmesi ................................. 424</div> <div>Yararlanılan Eserler ................................................................................. 425</div> </div> </div>