Tarım Ekonomisi ve Avrupa Birliği

İÇİNDEKİLER


GİRİŞ    1
TARIMIN tarihsel GELİŞİMİ VE AŞAMALAR
A - Eski Yunanistan'da tanm    5
B - Eski Romalılarda tanm    6
C - Onaçağda tanm    8
DOsmanlı imparatorluğunda tanm    8
E - Merkantİlist düşüncede tanm    10
F - Fizyokratik düşüncede tanm    10
G - Klâsik düşüncede tanm    13
H - Zamanımızda tanm    14
t-Tanmm artan Önemi    15
J -Üç kesim aymmı    16
I-Allan Fisher'in kesimlerayınmı    16
2 - Colin Clark'ın kesimler ayırımı    17
3 - Jean Fourastie'nin kesimler ayınmı    17

TARIM REFORMU
A - Tarım reformunun sanayi reformundan önce başlaması    19
B - Sanayi reformunun tanmı modernleştirmesi    19
1 - Makineleşme ile    19
2 - Kimyasal ve biyolojik faktörlerle ....
3 - Demiryolları ve denizyollannın gelişmesile    20
C - Tarımın genel ekonomideki yerinin smırtanma-sı    21
1 - İngiltere'de    21
a - Şehirlerin büyümesi ve zenginleşmesi    21
b - Ticaretin gelişmesi ve yeni piyasaların açılması    22
2 - Fransa'da    !.....
a - Kapitalizmin etkisi    23
b - Fransız devrimi    23
3 - ABD'nde    .    26
a - 1929 dünya ekonomik krizi    �6
b - New Deal Politikası    27
4-Türkiye'de    ....31
A - I ve 11. Beş Yıllık Kalkınma Plunları    32
B - 111, Beş Yıllık Kalkınma Planı    35
C - IV, Beş Yıllık Kalkınma Planı    36
D - V. Beş Yıllık Kdkmma Planı    37
E -VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı    40
F-Vll.Beş Yıllık Kalkınma Planı    42
TARIMSAL FAALİYETLER
1 - Tarımsal faaliyetin amaçları    43
A - Tarımsal ürünlerin özellikleri    45
B - Tarım üreticisi    49
II - Tarımsal faaliyetin sınırlan    50
I - Çevre    50
2 - Teknik yenilikler ve tarımsal gelişme    51
111 -Tarımsal faaliyetin sonuçları    52
A — Besin maddelerinin birincıi derecede zaruri olmasından ötürü meydana
gelen sonuçlar.......
1 ~ Beslenme zorunluluğu    .    52
2 -Tanmın ilk ekonomik faaliyet olması...    52
3 - Tarımın her yerde görülmesi    52
B - Ulaşımın veya taşımacılığın gelişmesinden doğan sonuçlar    52
C - Elastikiyetin zayıflığından ortaya çıkan sonuçlar    53
I - Engel Kanunlan    ..53
2 - Besin maddeleri talep elastikiyeti    54
3 - Gelir elastikiyeti    56
4 - İnançlantı (dinin) etkisi    59
TARIMSAL GELİŞMEDE GÖRÜLEN ÇELİŞİK DURUMLAR
A - Üretim arttıkça tarımsal nüfusun azalması    61
1 ~ iktisadi faktörler ....
2 - Sosyal faktörler    62
3 - Psikolojik faktörler    62
B - Tarımsal gelirlerin düşüşü    62
C - Tarım mı sanayi mi?    63
D-Tarım sanayi ilişkileri....
E - İki kesim arasında dengesizlik    .    66
1 - Sanayi kesiminin, tarım kesimini geliştirmesi    66
2 - Sanayi kesiminin, tan m kesimini rekabete zorlaması    66
3 - İnançlar ve zihniyet    68
4 - Paralı ekonomiye geçiş    68
5 - Bireycilik (ferdiyetçilik)    69
6 - İkili yapılar (strüktürler)    69
a - Mübadeleye girmeyen aynî ekonomi    70
b - Mübadeleye giren paralı ekonomi    . 70

ÜRETİM FAKTÖRLERİ VE FONKSİYONU
I - ÜRETİM FAKTÖRLERİ    71
A - Tarım kesiminde toprak    71
B - Toprağın fiyatını yükselten faktörler    72
a - Doğal faktörler    72
b - Ulaşım ve taşıma imkânları    73
c - Nüfus    73
d - Fiyatlar genel düzeyi    73
e - Toprağın sabit olması    73
f - Toprağın gelirleri    73
g - Faiz oranlan    73
h - Enflâsyon    .    73
i - Sanayileşme    73
j - Vergiler    74
k-Toprak kirası    74
C - Tanm kesiminde emek    74
a - Tarımsal işgücünün transferi    75
b - Gizli işsizlik    78
c - Gizli işsizlerin transferi ve sanayi kesimi ile tanm kesiminin
mübadele oranlan    80
d - Öz tüketim (oto-konsomasyon)    82
i - öz tüketim kanunları    82
ii - öz tüketime etki yapan faktörler    83
— Ekonomik faktörler    83
— Parasal faktörler    83
— Malî faktörler    83
— Teknik faktörler    84
— Sosyal faktörler    84
e - Elastikiyetlere göre kesimler arasında işgücü transferi ve
verimlilik    84
— Tüketim elastikiyeti    84
— Emeğin verim elastikiyeti    84
g-Verimi arttırmamn yollan    87
h - Gelişmiş ve az gelişmiş (İlkelerde verimlilik    89
i -Türkiye tanırımda verim artışı    91
D - Tarım kesiminde sermaye    .    92
1 - Sermaye miktarını etkileyen faktörler    92
2-Sermayenin sımflandıniması    92
a - Fonksiyon bakımından    92
b - Nitelik bakımmdan    93
c - Kullanma bakımından    93
3 - Tarım kesiminde yatırımlar    94
D - Tarım kesiminde ihtisaslaşma    !    94
1 - Bölgesel ihtisaslaşma    95
2 - Kabiliyetlere göre ihtisaslaşma    96
E - Tarım kesiminde makineleşme    96
1 - Mekanik aletlerin geleneksel aletler yerine geçmesi    97
2 - Makinenin insan ve hayvan kuvveti yerine geçmesi    97
3 - Makineleşmenin sınırlan    97
4 - tki kesimde makineleşmenin farklan    97
5 - Makineleşmenin etkileri    96
a - Geliştirme yönünde ....
b - Gedkdrme yönünde    99
6 - Üretim strüktürünun değişmesi    100
a - Teknik faktörler .    100
b - Ekonomik faktörler    101
e - Sosyal faktörler    101
d - Doğal faktörler    101
7 - Makineleşmenin fayda ve sakıncalan    101
a-Faydalan    101
b-Sakıncalan    103
II-ÜRETÎM FONKSİYONU    104
A-Tanmda üretim fonksiyonu    104
B - Üretim tekniğinde gelişmeler    110
1 - Biyolojik gelişmeler    110
2 - Yönetimle ilgili gelişmeler .    HO
3-Teknik gelişmeler    111
C — Teknolojik ikameler    .    112
TARIM PİYASALARI VE FİYATLARI
I - TARIM PİYASALARI    115
A - Kısa dönemde tarım piyasalan    115
B - Uzujı dönemde tarım piyasaian    115
C - Monopol piyasaları    115
D - Monopol piyasalarını doğuran faktörler    116
a - Büyük şehirlere akın ve kitle tüketiminin başlaması    116
b - Hayat düzeyi yükseldikçe bazı besin maddeleri talebinin artması
ve daha kolay taşınabilir maddelerin aranması    116
c - Sermaye artışının klasik aracılann etkisini azaltması    117
d-Tanmpiyasalanndaki organizasyon eksikliği    117
e - Entegrasyon olayının üretim ve dağılım tekniğini değiştirmesi ....     117
f-İşbölümü ve ihtisaslaşmanın gelişmesi    117
E - Çeşitli monopol durumları    118
F - Monopollerin hâkimiyeti    118
1 - Firmaların baskısı    119
2-Üreticilerintepkileri    119
G - Tanm ürünleri arzı    120
1 -Kısa dönemde arz    120
2 - Uzun dönemde arz    121
H - Tanm ürünleri talebi    121
1 - Kısa dönemde talep    122
2— Uzun dönemde talep    124
a - Nicel (kantitatiO faktörler    124
b - Nitel (kalitatif) faktörler    125
II-TARIM ÜRÜN FİYATLARI    126
A - Kısa dönemde fiyatlar    127
B - Uzun dönemde fiyatlar    128
a-Tanm ürün fiyatlarının düşmesi    129
i - Üreticiler üzerine etki    129
ii - Sanayi firmaları üzerine etki    130
İÜ - Tüketiciler üzerine etki    131
iv - İhracat üzerine etki    131
V - İthalat üzerine etki    131
b-Tanm ürün fiyatlannın yükselmesi    132
i-Tanm üzerine etki    132
ii - Sanayi üzerine etki    132
İÜ - Tüketiciler üzerine etki    132
iv - İhracat üzerine etki    133
V - İthalat üzerine etki    133
C - Pür rekabette üretici ve tüketici fiyatları    134
D - Fiyat dalgalanmalan ve krizler    136
1 - Harpler    136
2 - İktisadi yapının değişmesi    136
3 - Kapalı ekonomiden açık ekonomiye geçiş    136
4 - Teknik gelişmeler    136
5 - Piyasalann darlığı    137
6 - Devletin sebep olduğu dengesizlikler    137
7 - Doğal koşular    137
E - Rekabetin imkânsızlığı    137
F - Devletin tanm piyasalarına müdahalesi    138
1 - Üretimle ilgili tedbirler    139
a - Arz üzerine müdahale    139
b-Talep üzerine müdahale    140
i - Karne sistemi    .    140
ü - Narh fiyatları    140
— Minimum f'ıyatlar-taban fiyatlar    141
— Maksimum fiyaüar-tavan fiyatlar    143
—■ Tek alıcı ve tek satıcı monopolünde fiyatların
belirlenmesi    146
2 - Piyasayı düzenleyen sert tedbirler    148
3 - Piyasayı düzenleyen yumuşak tedbirler    148
4 - Rekabeti kolaylaştıran tedbirler    149
G - Taban fiyatlan ve destekleme alımları    149
H - Tanm kesiminde ücretler    153
1 - King Kanunu    157
J - Örümcek ağı (Cobweb) teoremi    157
1 - Arz ve talep doğrularının aynı eğimde olmaları    160
2 - Talebin arza oranla daha elâstik olması    160
3 - Arzın talebe oranla daha elâstik (daha yatık, eğimi az olması)    160
TARIM İŞLETMELKRİ VE KOOPERATİFLERİ
1-TARİM İŞLETMELERİ    163
A-Geleneksel işletmeler    165
1 - Daha fazla üretmek    166
2 - Daha iktisadi üretmek    167
3-Talebi karşılamak için üretmek    167
B-Tanm kesiminde temerküz    168
i - Büyük işletmelerin üstünlüğü    169
ii - Küçük işletmelerin mukavemeti ve direnmeleri    170
iii - Türkiye tarımında temerküz ve tanm işletmeleri    171
11-TARIM KOOPERATİFLERİ    171
A - Kooperatiflerin iktisadî gelişmeye yardım eden araçlar oluşu    173
B - Kooperatiflerin başarı koşullan    174
1 - Cesamet    174
2 - İhtisaslaşma    174
3 - Eğitim    174
4 - Kâr anlayışı    174
5-Hür düşünce    .    175
C - Devletin rolü    175
D - Bazı ülkelerde kooperatif denemeleri    -    175
1 - israil'de    175
a) Moskova    176
b) Kibboutz    176
c) Moshavovdim (Moşav)    176
2-Türkiye'de    176
a) Tanm kredi kooperaHfleri    176
b) Tanm satış kooperatifleri    .    178
E - Kalkınma plânlannda kooperatifler    .    178
F-Tanm kredileri    179
1 -Tanm kredilerinin özellikleri    .    180
a - Süre bakımından    180
b - Cesaret bakımından    180
c - Risk bakımından    .    180
d - Garanti bakımından    180
e - Rantabilite bakımından    181
f - Faiz bakımından    181
g - Arazi edindirme bakımından    181
h - Sürüm ve satış bakımından    .    181
2 - Türkiye'de tanm kredileri    181
G-Tanm gelirleri    182
1 -Destekleme ahmlan    184
2 - Üretim faktörlerine sübvansiyonlar    184
3 - Özel sübvansiyonlar    .    186
H-Tanm vergileri    186
1 - Toprak ve tanm reformu    188
1-Toprak reformunun kısa bir tarihsel gelişimi    189
a - İngiltere'de    189
b - Fransa'da    189
c - Rusya'da    İ90
d - Çin Halk Cumhuriyeti'nde    190
e-Türkiye'de    190
i - 1071-1858 dönemi    190
ii - 1858-1926 dönemi    191
İÜ - Cumhuriyet dönemi    192
f - Beş Yıllık Kalkınma Planlarında    194
2-Toprakreformunu gerekli kılan başlıca faktörler    195
3-Toprak reformunun şekilleri    196
a - İhtilalci anlamda    196
b - Reformcu anlamda    196
4 - Toprak reformunun milli gelir üzerindeki etkisi    196
5-Toprak reformunun başarı koşullan    197
6 - Toprak reformunun bazı sakmcalan    198
DIŞ TİCARET VE TAREVI POLİTİKASI
I - DIŞ TİCARETTE TARIMIN ÖNEMİ    201
A-Tanm pazarlarının genişlemesi    202
B - İhracat ürünlerinin çeşitlendirilmesi    203
C - Dünya ürün pazarlan    .    204
D - Gelişmiş ülkelerin himayeci politikaları    205
E - Ayrıcahklı (imtiyazlı) ve özel durumlar    205
1 - Ayncahkh ülkeler    206
2 - Özel durumu olan ülkeler    206
F-Ürün fazlalığı veren ülkelerin karşılaştıkları güçlükler    207
II - DIŞ TİCARET HADLERİ    208
III - AZ GELİŞMİŞ ÜLKELERİN DIŞ TİCARETİNDE TARİM ÜRÜNLERİ
YÖNÜNDEN GÖRÜLEN İSTİKRARSIZLIKLAR    211
A - Dünya ham madde talebinde değişmeler    211
B - Az gelişmiş ülkelerin ihraç maddeleri arzındaki değişmeler    212
C-Tanmsal himayecilik    212
1 - Gelişmiş kapitalist ülkelerin alınması gereken tedbirler    212
2 - Sosyalist ülkelerin alması gereken tedbirler    213
3 - Az gelişmiş ülkelerin alınması gereken tedbirler...    213
IV - TARIM POLİTİKASI    213
A-Tarım politikasının amaçlan    .    214
1 -Tanm kesimini genel ekonomi içine sokmak    214
2 - Geleneksel üretim biçimini modem üretim biçimine dönüştürmek ....     215
3 - Parite ile verimi uzlaştırmak    215
B - Tarım politikasının araçları    216
1 - Fiyat politikası    216
2 - Strüktürler politikası    217
3 - Sosyal politika    218
AVRUPA BİRLİĞİ TARIM POLİTİK\SI
I-AVRUPA BİRLİĞİ TARIM POLİTİKASININ GERÇEKLEŞMESİ İÇİN
gerekli KOŞULLAR    221
II - STREZA TARIM KONFERANSI    221
III - ORTAK TARİM POLİTİKASI    .    222
A - Ortak tarım politika.smm amaçlan    224
1 -Tanm kesimini .genel ekonomi içine sokmak    224
2 - Geleneksel üretim biçimini, modem kapitalist üretim biçimine
dönüştürmek    224
3 — Parite ile verim arasında uyum sağlamak    225
4-Tanm pazarlannda istikrar sağlamak    225
B - Ortak tanm politikasının araçlan    226
I - Fiyat politikası ve FEOGA    226
a) Temel gösterge fiyatlan    226
i) Maksimum gösterge fiyatlan    227
ii) Minimum gösterge fiyatları    227
b) Ortak gösterge fiyatlan    228
c) Müdahale fiyatlan    228
i) Eşik fiyat    228
ii) Prelevman (prdtövement)    229
a - Yön verme bölümü    231
b - Garanti Bölümü    231
— FEOGA'mn gelirleri    232
— FEOGA'nın giderleri    232
2 - Pazar politikası    233
3 - Strüktür politikası    233
C - Ortak tanm politikasındaki güçlükler    234
D - Mansholt plânı    236
1 - Üye ülkelerin tarım poliıikatannda yapılması gereken reformlar    236
2 - Ortak bir (an m politikası için gerekli hükümler    237
3 - Ortak bir tarım politikasının başarısı için ortaya atılan öneriler    237
E - Ortak bir dış ticaret politikası    .    237
IV - İNGİLTERE    238
A - İngiltere'nin başlangıçta ortak pazara katılmamasının sebepleri    238
B - ingiltere'nin tarım politikası    239
V - YUNANİSTAN'IN ORTAK PAZARA KATİLMA GİRİŞİMİ VE BU
GİRİŞİMİ ZORUNLU KİLAN FAKTÖRLER    241
VI - TÜRKİYE'NİN ORTAK PAZARA KATİLMA GİRİŞİMİ    241
A - Türkiye'yi Ortak pazara girmeye zorlayan faktörler    242
B - Ankara anlaşması    242
! - Hazırlık dönemi    243
2 - Geçiş dönemi    243
3 - Son dönem    243
C-Türkiye'nin tarım politikası    .    245
1 - Fiyat politikası    243
2 - Pazar politikası    247
3 - Gelir politikası    248
D-Türkiye'nin Avrupa Birliğinden sağlıyabileceği avantajlar    249
E - Türkiye'nin Avrupa Birliğinde uğrayabileceği kayıplar (zararlar)    250
F- Avrupa Birliğine katılmada dikakte alınması gereken bazı tanmsal
sorunlar    .    251
G - Tanm ürünleri ihracatını arttıran yollar    252
H - Avrupa Birliği Tarımı ile Türkiye Tanmı Arasındaki Yapısal Belli
Başlı Farklar    253
1 - ABD-AB arasındaki tanm pazarlan savaşı    254
J - Avrupa Birliği (AB) ortak tanm politikasında son gelişmeler    256