Sınai Mülkiyet Hukuku Dersleri

İçindekiler

Giriş

Sınai Mülkiyet HukukununKonusu Kapsamı ve Hususiyetleri

I. Malvarlığı ve Haklar Sınıflandırılmasındaki Yeri.......................................................................1

II. Fikri Mülkiyet (Haklar) Hukukunun Alt Dalları.........................................................................3

III. Bilgi Çağının Hukuku....................................................................................................................................5

IV. “Mülkiyet” Nitelemesinin Yerindeliği?................................................................................................6

V. Kavram (Başlık) Önerimiz.........................................................................................................................15

VI. Ortak Özellikleri.........................................................................................................................................16

VII. Hakkın Oluşumu.............................................................................................................................................18

VIII. Hakların Tabi Olduğu İlkeler................................................................................................................21

1. Tescil İlkesi........................................................................................................21

2. Tükenme İlkesi (=İlk Satış Hakkı)...................................................................22

3. Kullanma Külfeti (Yükümlülüğü?)..................................................................24

IX. Rekabet ve Haksız Rekabet Hukuku İle İlişkisi...................................................................................25

Marka Hukuku

I. Markanın Kısa Tarihçesi............................................................................................................................29

II. Mevzuat Tarihçesi.........................................................................................................................................30

1. Ulusal Mevzuat.................................................................................................30

2. Uluslararası Mevzuat........................................................................................31

III. Marka Tanımı, Türleri, Fonksiyonları...............................................................................................34

1. Marka Kavramı.................................................................................................34

2. Unsurları...........................................................................................................34

2.1. İşaret olması..............................................................................................34

2.2. Ayırt edicilik...............................................................................................39

2.3. Sicilde gösterilebilir olma/Grafik olarak temsil edilebilme.....................42

3. Marka Üzerindeki Hakkın (Bazı) Özellikleri...................................................43

4. Markanın Türleri..............................................................................................44

5. Markanın Fonksiyonları...................................................................................47

IV. MARKANIN TESCİLİ.......................................................................................................................................47

1. Genel Olarak....................................................................................................... 47

2. Tescil Sürecinde İdari Aşamalar........................................................................ 48

2.1. Tescil başvurusunda bulunabilecek kişiler.............................................. 48

2.2. Başvuru usulü............................................................................................ 48

2.3. Başvurunun incelenmesi.......................................................................... 49

2.4. Başvurunun esastan incelenmesi............................................................. 51

2.4.1. Mutlak ret nedenleri bakımından incelenmesi............................ 51

2.5. Başvurunun (veya ret kararının) yayımlanması, yayımlanmasının sonuçları...................................................................... 59

2.6. İtiraz usulü................................................................................................ 69

2.7. İtirazın incelenmesi.................................................................................. 69

2.8. Tescil sürecinde yargı yolu........................................................................ 72

2.9. Markanın tescili ve yayımı........................................................................ 73

2.10. Tescilin (ve yayımın) hüküm ve sonuçları............................................... 73

2.11. Tescilden sonraki şeklî değişiklik talepleri.............................................. 75

3. Markanın Kullanılması...................................................................................... 77

3.1. Markanın kullanılması ile ilgili esaslar.................................................... 77

3.2. Markanın kullanılmamasına bağlanan hukuki sonuçlar........................ 79

4. Marka Tescilinden Doğan Haklar ile Tescil Başvurusuna Bağlı Tescili Talep Hakkı Üzerindeki Borçlandırıcı veya Tasarrufi Nitelikteki Hukuki İşlemler............................................................................... 81

4.1. Genel olarak............................................................................................... 81

4.2. Markanın el değiştirme şekilleri............................................................... 83

4.3. Marka lisansı............................................................................................. 85

5. Markanın Sağladığı Korumanın Kapsamı........................................................ 88

5.1. Genel olarak............................................................................................... 88

5.2. Markanın koruma kapsamının sınırları.................................................. 89

6. Marka Hakkına Tecavüz Hâlinde Koruma........................................................ 92

6.1. Genel olarak............................................................................................... 92

6.2. Marka hakkına tecavüz teşkil eden fiiller................................................ 93

6.3. Marka hakkına tecavüz hâlinde açılabilecek hukuk ve ceza davaları (ileri sürebilecek talepler).......................................................... 96

6.4. Marka hakkına tecavüz nedeniyle açılacak davalarda özellikli savunma imkanları................................................................................. 104

6.5. Marka hakkına tecavüz nedeniyle açılacak davalarda usul hükümleri........................................................................................ 106

7. Marka Hakkının Sona Ermesi......................................................................... 108

7.1. Markanın yenilenmemesi....................................................................... 109

7.2. Vazgeçme (Feragat)................................................................................. 110

7.3. Markanın hükümsüzlüğü ve iptali......................................................... 111

7.3.1. Markanın hükümsüzlüğü............................................................ 111

7.3.2. Markanın iptali............................................................................ 117

7.3.3. Hükümsüzlük ve iptal kararlarının etkileri................................ 121

Coğrafi İşaretler ve Geleneksel Ürün Adları

I. Kavramsal Altyapı...................................................................................................................................... 125

1. Coğrafi İşaretin Unsurları.............................................................................. 127

2. Doğal Bağ........................................................................................................ 127

3. Beşeri Bağ....................................................................................................... 128

4. Objektif Olarak Ölçülebilir, Denetlenebilir, Belgelenebilir Olma................. 128

II. Menşei Adı ve Mahreç İşareti Ayrımı................................................................................................ 129

1. Menşei Adı....................................................................................................... 129

2. Mahreç İşareti................................................................................................. 130

III. Coğrafi İşaretlerin İşlevleri, Diğer Sınai Haklar ve Ayırt Edici şaretlerden Farkları.............................................................................................................................. 131

1. İşlevleri............................................................................................................ 131

2. Diğer Sınai Haklar ve Ayırt Edici İşaretten Farkları..................................... 131

IV. şaret Üzerindeki Hakkın Doğuşu ve Hukuki Niteliği............................................................ 132

1. Doğal ve Beşeri Unsurların Yarattığı Ürün ve/veya Üretim Bilgisi............. 132

2. Tescilin Açıklayıcı İşlevi Sağladığı Özel Koruma.......................................... 133

3. Kollektif İşaret/İnhisari Olmayan Hak.......................................................... 133

4. Ayırt Edicilik................................................................................................... 134

5. Sınai Hak/Mutlak Hak.................................................................................... 134

V. Tescil Esasları............................................................................................................................................. 134

1. Menfaatler Dengesi Sorunu........................................................................... 134

2. Ürünlerin Öz Adlarının (Jenerik İsimlerin) Mahreç İşareti Olarak Tescili Sorunu................................................................................................. 138

3. Coğrafi İşaretlerin Markalarla İlişkisi............................................................ 140

3.1. Tescilli bir coğrafi işaret için marka olarak tescil başvurusu yapılması.................................................................................................... 140

3.2. İyi niyetle kazanılan önceki tarihli markanın coğrafi işarete etkisi....... 142

3.3. Garanti markası-Coğrafi işaret ilişkisi-Coğrafi işaretin marka olarak tescil edilebilirliği tartışması............................................. 144

4. Tescil Süreci...................................................................................................... 146

5. Tescilin Sağladığı Haklar................................................................................. 150

Tasarım Hukuku

I. Genel Olarak................................................................................................................................................. 155

1. Tarihçe............................................................................................................... 155

2. Uygulamadaki Önemi...................................................................................... 156

3. Diğer Haklarla İlişkisi...................................................................................... 156

II. Koruma Konusu Ve Kapsamı..................................................................................................................... 162

1. Tasarım Kavramı.............................................................................................. 162

2. Korumanın Kapsamı........................................................................................ 164

III. Koruma Koşulları........................................................................................................................................ 169

1. Tasarım Vasfının Olması.................................................................................. 170

2. Yenilik ve Ayırt Edicilik.................................................................................... 170

2.1. Yenilik........................................................................................................ 172

2.2. Ayırt edicilik............................................................................................... 175

3. Teknik Zorunluluk Olmaması.......................................................................... 181

4. Hukuka ve Genel Ahlaka Aykırı Olmama........................................................ 183

IV. Tasarıma Bağlı Haklar.............................................................................................................................. 184

1. Hakkın İçeriği................................................................................................... 185

2. Hakkın Sahibi................................................................................................... 186

3. Hakkın Edinilmesi............................................................................................ 190

4. Hakkın Devren İktisabı veya Kullanılmasına Müsaade Edilmesi (Lisans)... 191

4.1. Devren iktisap............................................................................................ 191

4.2. Lisans......................................................................................................... 198

5. Hakkın Sona Ermesi........................................................................................ 205

5.1. Hükümsüzlük............................................................................................ 206

5.2. Sürenin dolması?...................................................................................... 208

5.3. Haksız rekabet ve taklit yasağı................................................................. 209

5.3. Vazgeçme................................................................................................... 219

V. Tasarım Hakkına Tecavüz........................................................................................................................ 219

VI. Tasarımın Tescili.......................................................................................................................................... 224

1. Genel olarak...................................................................................................... 224

2. Tarifname.......................................................................................................... 225

3. Kapalı tescil...................................................................................................... 226

4. İtiraz.................................................................................................................. 227

Patent Hukuku

I. Patent Kavramı.............................................................................................................................................. 231

II. Patent Hukukunun Tarihsel Gelişimi................................................................................................ 232

III. Patent Hukukunun Kaynakları............................................................................................................ 237

1. Ulusal Mevzuat................................................................................................. 237

2. Uluslararası Mevzuat....................................................................................... 239

IV. Patentin Konusu: Buluş............................................................................................................................ 242

1. Kavram.............................................................................................................. 242

2. Nitelikleri/Kavramın Maddi Unsurları............................................................ 244

2.1. Teknik karaktere sahip olma.................................................................... 244

2.2. Soruna çözüm getirme.............................................................................. 245

2.3. Uygulanabilir olma................................................................................... 245

3. Ürün ve Usul Buluşları..................................................................................... 246

4. Buluş Niteliği Bulunmayan Konular............................................................... 248

V. Patent ve Patentlenebilirlik Şartları.............................................................................................. 250

1. Patent: Genel Açıklamalar............................................................................... 250

2. Patentlenebilirlik Şartları................................................................................ 251

2.1. Yenilik........................................................................................................ 253

2.2. Buluş basamağı......................................................................................... 258

2.3. Sanayiye uygulanabilir olma.................................................................... 262

3. Patent Verilemeyecek Buluşlar........................................................................ 263

3.1. Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı olan buluşlar............................. 263

3.2. Bitki çeşitleri ve hayvan ırkları ile bunların üretimine yönelik işlemler......................................................................................... 264

3.3. İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak teşhis yöntemleri ile cerrahi yöntemler dahil tüm tedavi yöntemleri....................................... 265

3.4. İnsan bedeninin öğelerinden birinin sadece keşfi................................... 266

3.5. Kamu düzenine ve ahlaka aykırılığın özel bir görünümü olarak bazı biyolojik işlemler............................................................................... 268

3.6. Patent verilemeyecek buluşlar bağlamında istisnanın istisnası sayılan hâller............................................................................................. 269

VI. Buluş Sahipliği ve Patent İsteme Hakkı............................................................................................ 272

1. Buluş Sahipliği................................................................................................. 272

1.1. Genel açıklamalar..................................................................................... 272

1.2. Buluş Sahibinin Buluş Üzerindeki Hakları............................................. 273

2. Patent İsteme Hakkı......................................................................................... 274

2.2. Gerçek buluş sahibi ve önce başvuranın korunması ilkesi..................... 274

2.3. Birlikte buluş sahipliği.............................................................................. 276

2.4. Patent isteme hakkının ve patentin gaspı................................................ 280

3. Çalışanların Buluşları...................................................................................... 287

VII. Patent Başvurusu......................................................................................................................................... 290

1. Ulusal Başvuru................................................................................................. 290

1.1. Başvurunun şekli....................................................................................... 290

1.2. Buluş bütünlüğü ve bölünmüş başvuru................................................... 299

1.3. Rüçhan hakkı............................................................................................ 300

2. Uluslararası Başvuru........................................................................................ 303

VIII. Patent Verilmesi ve Patent Sürecine İlişkin İşlemler............................................................... 305

1. Patent Verilmesi................................................................................................ 305

1.1. Başvurunun incelenmesi.......................................................................... 305

1.2. Araştırma raporu....................................................................................... 306

1.3. Başvurunun yayımlanması....................................................................... 307

1.4. İnceleme raporu ve patentin verilmesinin hukuki sonuçları.................. 309

1.5. İtiraz........................................................................................................... 310

2. Ek Patent........................................................................................................... 312

3. Gizli Patent....................................................................................................... 313

4. Patent Sürecine İlişkin İşlemler...................................................................... 315

IX. Patent Hakkının Kapsamı......................................................................................................................... 318

1. Giriş................................................................................................................... 318

1.1. Patent hakkının özellikleri........................................................................ 318

1.2. Patent hakkının patent başvurusuyla ilişkisi........................................... 320

2. Patent Hakkının Sağladığı Koruma ya da Patent Hakkından Doğan Yetkiler.............................................................................................................. 321

2.1. Patent hakkından doğan yararlanma yetkileri........................................ 322

2.2. Patent hakkından doğan önleme yetkileri............................................... 323

X. Patent Hakkının Sınırlandırılması.................................................................................................... 330

1. Patent Hakkının Özelliklerinden Kaynaklanan Sınırlamalar........................ 330

2. Patent Hakkının Tükenmesi............................................................................ 332

3. Patent Hakkının Genel Sınırları...................................................................... 335

3.1. Sınai veya ticari bir amaç taşımayan ve özel maksatla sınırlı kalan fiiller................................................................................................. 336

3.2. Patent konusu buluşu içeren deneme amaçlı fiiller................................ 337

3.3. İlaçların ruhsatlandırılması ve buna ilişkin fiiller (Bolar istisnası)......................................................................................... 337

3.4. Eczane istisnası......................................................................................... 340

3.5. Paris Sözleşmesine taraf devletlerin kara, hava, deniz ve uzay araçlarına ilişkin istisna............................................................................ 340

3.6. Uluslararası sivil havacılık istisnası......................................................... 341

3.7. Bitki ve hayvan yetiştiriciliğine ilişkin çiftçi istisnaları.......................... 341

3.8. Genel ahlak, kamu düzeni ve kamu sağlığına ilişkin istisna.................. 342

4. Patent Hakkının Özel Sınırları........................................................................ 343

4.1. Önceki kullanımdan doğan hak............................................................... 344

4.2. Kanuni tekel.............................................................................................. 346

4.3. Zorunlu lisans............................................................................................ 348

XI. Patent Lisans Sözleşmeleri..................................................................................................................... 365

1. Lisans Türleri.................................................................................................... 366

1.1. Basit lisans-İnhisari lisans........................................................................ 366

1.2. İradi lisans-Zorunlu lisans........................................................................ 368

2. Lisans Sözleşmesinin Konusu ve Özellikleri.................................................. 368

3. Lisans Sözleşmesinin Kurulması.................................................................... 369

4. Lisans Sözleşmesinin Hükümleri.................................................................... 372

XII. Patent Hakkına Tecavüz........................................................................................................................... 375

1. Genel Açıklamalar............................................................................................ 375

2. Doğrudan ve Dolaylı Tecavüz.......................................................................... 376

3. Tecavüzün Belirlenmesi................................................................................... 377

3.1. Tecavüzün belirlenmesinde istemler ve bire bir tecavüz........................ 377

3.2. Tecavüzün belirlenmesinde eşdeğerler doktrini...................................... 381

4. Patent Hakkına Tecavüz Teşkil Eden Fiiller................................................... 383

5. Patent Hakkına Tecavüzün Sonuçları ve Bu Bağlamda İleri Sürülebilecek Talepler...................................................................................... 389

5.1. Patent hakkına tecavüz sonucunda ileri sürülebilecek talepler............. 389

5.2. Talepler bakımından patent başvurusunun yayımlanması ve önceki tarihli hakların etkisi..................................................................... 394

5.3. Tecavüzün mevcut olmadığına ilişkin dava ve şartları........................... 395

6. Tecavüz Davalarında Usule İlişkin Düzenlemeler.......................................... 396

6.1. Taraflar, lisans alanın dava açması ve tecavüze dayalı olarak dava açılamayacak kişiler......................................................................... 396

6.2. Patent konusunun usul buluşu olması durumunda ispat yükü............. 397

6.3. Görevli ve yetkili mahkeme...................................................................... 398

6.4. Zamanaşımı............................................................................................... 399

XIII. Patent Hakkının Sona Ermesi................................................................................................................. 400

1. Patentin Hükümsüzlüğü.................................................................................. 400

1.1. Hükümsüzlük sebepleri............................................................................ 400

1.2. Hükümsüzlük davası................................................................................. 405

1.3. Hükümsüzlük kararının etkisi ve sonuçları............................................. 407

2. Koruma Süresinin Dolması............................................................................. 412

3. Vazgeçme.......................................................................................................... 412

4. Ücretlerin Ödenmemesi................................................................................... 413

Seçilmiş Kaynakça................................................................................................................................................. 415