Miras Hukuku

MİRAS HUKUKU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

§ 1. Miras Hukuku Kavramı, Miras Hukukunun Medeni Kanun içindeki

yeri ve Miras Hukuku ile ilgili mevzuat ................................................................. 3

I.Miras Hukuku Kavramı ................................................................................. 3

II. Miras Hukukunun Medenî Kanununun sistematiği içindeki yeri ... 5

III. Miras Hukuku ile ilgili mevzuat...................................................................... 7

§ 2. Anayasa ve Hukuk Politikası ile ilgili düşünceler açısından Miras

Hukuku................................................................................................................. 9

I. Miras hakkının Anayasa ile garanti altına alınması .......................................... 9

II. Miras kurumuna yapılan tenkitler ve bazı reform teklifleri ............................ 12

III. Miras kurumu lehine öne sürülen, ona dayanak teşkil eden bazı düşünceler ... 15

1. Miras kurumunun aileye dayandırılması................................................... 15

2. Miras kurumunun kişileri çalışmağa ve kazanmağa itici gücü ... 21

3.Miras kurumunun devlete karşı kişilerin hürriyetlerini teminat altına alması 22

IV. Sovyet Rusyada Miras Hukukunun geçirdiği gelişme .................................... 22

V. Sonuç .............................................................................................................. 26

§ 3. Miras Hukukunun önemli kavramları............................................................................ 30

I.Miras.............................................................................................................. 30

II. Mirasbırakan...................................... .................................................. .'.... 30

III. Tereke ............................................................................................................. 31

1. Genel olarak ............................................... ............................................. 31

2.Malvarlığında yer alıp terekede yer almayan hukuki ilişkiler ... 31

3.Malvarlığında yer almayıp terekede yer alan* Kukukî ilişkiler ... 34

4.Mirasbırakanın ölümü sebebi ile mirasçıların doğrudan doğru­ya kazandıkları haklar 36

IV. Kanuna dayanan (kanunî) mirasçılık ve mirasbırakanın iradesine dayanan (iradî) mirasçılık 38

V. Ölüme bağlı tasarruf........................... ........................................................... 40

S 4. Miras Hukukunun temel prensibi olarak külli halefiyet ............................................ 41

I. Külli halefiyet kavramı..................................................................................... 41

II. Miras Hukukunda cüz'i halefiyet halleri .................................. .................... 47

III. Külli halefiyetle cüz'i halefiyet arasındaki ilgi .................................................. 52

BİRİNCİ KISIM MİRASÇILARBİRİNCİ BÖLÜM KANUNA DAYANAN MİRASÇILIK

§ 5. Kan hısımlarının kanunî mirasçılığına hâkim olan parantel (zümre)

sistemi ve bu sistemin esasları................................................................................. 57

I.Kan hısımlarının mirasç'.lığmda başvurulan çeşitli sistemler içinde parantel (zümre) sisteminin yeri ve anlamı 57

1. Sınıf sistemi ...................................... ........................................................ 58

2. Parantel veya zümre sistemi......................................................................... 58

a)Parantel (zümre) kavramı ................................................................... 58

b)Kanunî mirasçılık açısından çeşitli zümreler ....................................... 58

II.Zümre sistemine hâkim olan prensipler .......................................................... 61

§ 6. Kan hısımlarının kanuni mirasrılığında bazı özel durumlar (Nesebi dü­zeltilen kimiler, yarım kan hısımları, ınirasbırakana birden fazla hısım­lık bağı ile bağlı olanlar)................................................................................................. 69

I. Nesebi düzeltilen kişiler .................................................................................. 69

1. Nesebin düzeltilmesi geçmişe etkili olur mu? ............................................ 70

2. Nesebin düzeltilmesi, nesebi düzeltilen kişinin evlilik dışı fü- ruğuna etkili olur mu? 73

II. Yarım kan hısımlarının kanunî mirasçılığı ...................................................... 74

III.Mirasbırakana birden fazla hısımlık bağı ile bağlı olanlar .............................. 75

§ 7. Evlilik dışı hısımların kanunî mirasçılığı ................................................................... 76

I. Genel olarak..................................................................................................... 76

II. Evlilik dışı çocuğun anasına ve anasının hısımlarına karşı kanunî

mirasçılığı...................................................................................................... 77

III. Evlilik dışı çocuğun babasına ve babasının hısımlarına karşı ka­nunî mirasçılığı . 78

1. Evlilk dışı çocuğun kanunî miras hakkının doğumu .................................. 78

2. Evlilik dışı çocuğun veya füruğunun babasının evlilik içi fü- ruğu ile birlikte kanunî mirasçı olması (MK, 443/11) 80

§ 8. Evlât edinmeden doğan kanuııî mirasçılık ................................................................. 83

I. Evlat edinmeden doğan kanunî mirasçılığın şartlan.......................................... 83

1. Evlât edinenin ölümü anında, kurulmuş ve devam eden bir ev­lâtlık ilişkisi bulunmalıdır 83

2. Evlât edinme sözleşmesinden önce düzenlenen resmî bir senet­le evlâtlık ve füruğunun kanunî .miras hakkı kaldırılmamış olmalıdır (MK. 257/c. 4) ..................................................................................................... 85

II. Evlâtlık ve furuğuna tanınan kanunî mirasçılığın niteliği ................................. 86

1. Genel olarak................................................................................................ 86

2. Evlâtlık ilişkisinden doğan kanunî mirasçılık bir taraflı ve sı­nırlı bir mirasçılıktır 86

III. Evlât edinmeden doğan çift mirasçılık .......................................................... 89

§ 9. Sağ kalan eşin kanunî mirasçılığı ................................................................. 90

I. Genel olarak..................................................................................................... 90

II. Mal rejimleri ile sağ kalan eşin mirasçılığı arasındaki ilgi .................................. 91

III. Sağ kalan eşin kanunî mirasçı sıfatını elde etmesi için gerekli şartlar ............. 91

Mirasbırakanın itfümünde mevcut, gerçekleşmiş bir evlenme bulunmalıdır. 92

Kurulmuş bulunan evlilik bağı mirasbırakanın ölümünde de­vam ediyor olmalıdır 92

IV.Sağ kalan eşin kanuni miras payı ................................................................... 97

Genel olarak......................................... ...................................................... 97

Sağ kalan eşin birinci zümre ile birlikte kanunî mirasçı olma­sından doğan meseleler 99

a)Eşe tanınan seçim hakkının hukukî mahiyeti ..................................... 99

b)Seçim hakkı kimin tarafından kullanılır? ... ....................................... 99

c)Seçim hakkı nasıl kullanılır? .............................................................. 99

ç)Seçim hakkı kime karşı kullanılır? ..................................................... 100

d)Seçim hakkı ne zamana kadar kullanılır? ........................................... 101

e)Seçim hakkı kullanıldıktan sonra geri alınabilir mi?.......................... 106

f)Seçim hakkı eşin mirasçılarına geçer mi? .......................................... 107

g)Mirasbırakan eşinin seçim hakkım kaldırabilir mi? ............................ 110

i ) Miras Hukukundan doğan kanunî intifa hakkı ile Aile Hukuk undan doğan istifade (yararlanma) hakkı arasındaki ilişki .................................................................... 110

3.Birden fazla eşin kanunî mirasçılığı ......................................................... 111

a)Genel olarak ...................................................................................... 111

b)Kanuni miras paylarının hesaplanması .............................................. 111

4.Sağ kalan eşin kanunî intifa hakkı ile ilgili bazı meseleler ... 113

a)Diğer mirasçıların kanunî intifa hakkı sahibi eşten teminat istemeleri (MK. 446) 113

b)Sağ kalan eşin, intifa hakkı yerine, eş değerde yıllık bir

irat istemesi (MK. 445)......................................................................... 117

§ 10. Devletin kanunî mirasçılığı ...................................................................................... 118

I. Genel olarak......................................... ............................................................. 118

II. Devlet Mirası reddedebilir mi? ........................ ................................................ 120

İKİNCİ BÖLÜM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

BİRİNCİ ALTBÖLÜM

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARLA İLGİLİ GENEL BİLGİLER

§ 11. Ölüme bağlı tasarruf kavramı........................................................................... 125

I. Genel olarak............................................................................................ 125

II. Ölüme bağlı bağışlama ile ölüme bağb tasarruflar arasındaki ilgi ... 126

III. Ölüme bağlı tasarruf teriminin çeşitli anlamları ............................................... 127

1.Şeklî anlamda ölüme bağlı tasarruf........................................................... 127

a)Vasiyetname .................... ................................................................ 127

b)Miras sözleşmesi .............................................................................. 128

c)Ortak (müşterek) vasiyetname ........................................................... 129

2.Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruf......................................................... 134

§ 12. Ölüme bağlı tasarruf yapma ehliyeti .................................................... 133

I.Genel olarak ................................. .............................................................. 135

II. Vasiyetname yapma ehliyeti (MK. 449)............................................................. 135

1.Temyiz kudreti ............................................................................................. 135

2.Yaş .................... ......................................................................................... 137

III. Miras sözleşmesi yapma ehliyeti ................................................. ................ 140

IV.Miraşbırakan için mansup mirasçıyı veya vasiyet alacaklısını biz­zat tayin etme zorunluğu 146

İKİNCİ ALTBÖLÜM ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

§ 13. Genel olarak ölüme bağlı tasarruflarda şekle bağlılık prensibi ................................ 156

§ 14. Vasiyetnamenin şekli........................ :.................................................................... 157

I. Genel olarak ................................................................................................... 157

II.Resmî vasiyetname ....................................................................................... 157

1.Kavram .................................................................................................... 157

2.Çeşitleri ................................................................. ................................ 160

a)Genel olarak ..................................................................................... 160

b)Vasiyetçinin okuyarak ve ünzalıyarak düzenlettirdiği resmî

vasiyetname (MK. 480 - 481) ............................................................. 162

aa) Birinci safha................................................................................. 162

bb) İkinci safha ................................................................................. 168

cc) İşlemde birlik (Unitas aetus) kuralı .............................................. 178

dd) Kanunun öngördüğü şekil şartlarına uyulduğunun

doğrudan doğruya vasiyetnamenin metninden anlaşıl­ması zorunluğu 179

ee) Türkçe bilmeyen vasiyetçilerin, Türkiyede düzenletti­recekleri resmî vasiyetnamelerde uygulanacak usul ... 180

c)Vasiyetçinin okumadan ve imzalamadan düzenlettirdiği res­mî vasiyetname (MK. 482) 182

aa) Birinci safha ................................................................................ 182

bb) İkinci safha................................................................. ................. 183

cc) Türkçe bilmeyen vasiyetçinin durumu ......................................... 184

ç)Karma resmî vasiyetnameler ............................................................. 185

aa) Genel olarak................................................................................... 185

bb) Çeşitleri ................................................................................... 185

d)Şekil hükümlerine uymamanın müeyyidesi ................................. 189

m. El yazısı ile vasiyetname (MK. 485) ................................................................ 191

1.Fayda ve mahzurları.................................................................................. 191

a)Mahzurları ......................................................................................... 192

b)Faydaları ................................................................................................. 192

2.Elyazısı ile vasiyetnamenin baştan aşağı vasiyetçinin el yazısı

ile yazılmış ve imzalanmış olması zorunluğu .................................................. 193

a)Genel olarak ......................................... ................................................. 193

b)Üçüncü kişiler tarafından yapılan eklerin vasiyetname üze­rindeki etkisi ... 195

aa) Üçüncü kişinin müdahalesi, vasiyetçinin bilgisi ve rı­zasına dayanıyorsa 195

bb) Üçüncü kişinin müdahalesi, vasiyetçinin bilgisi ve rı­zası dışında gerçekleşmişse 199

3.Düzenleme yeri ve tarih ............................................................................. 199

a)Genel olarak............................................................................................. 199

b)Tarih ve düzenleme yerinin doğruluğu .............................................. 201

aa) Tarihin doğruluğu ........................................................................ 201

bb) Düzenleme yerinin doğruluğu ..................................................... 211

4.Vasiyetnamede yer alan (bizzat vasiyetçi tarafından yapılmış) ekler ve düzeltmeler 216

5.Tevdi ........................................................................................................ 217

IV. Sözlü (= şifahi) vasiyetname (MK. 486 - 488) ................................................ 219

1.Uygulama alanı ........................................................................................ 219

2.Sözlü vasiyetnamenin düzenlenmesi ......................................................... 222

a)Birinci safha ...................................................................................... 222

b)İkinci safha ....................................................................................... 222

3.Sözlü vasiyetnamenin geçici karakteri ...................................................... 227

§ 15. Miras sözleşmesinin şekli ......................................... ............................................ 227

I. Genel olarak ......................................................................................................... 227

II. Resmî memur tarafından saklama (hıfz) ............................................................ 230

§ 16. Vasiyetnamenin geri alınması ve yok olması .................................................... 231

I.Vasiyetnamenin geri alınması ............................................................................. 231

1.Genel olarak............................................................................... .............. 231

2.Sonraki ölüme bağlı tasarrufla geri alma (MK. 489) .................................. 231

3.Vasiyetnameyi yok ederek geri alma ... ..................................................... 233

4.Vasiyetname ile yapılan vasiyetin, vasiyet olunan şeyde sağ- lararası tasarruf ederek geri alınması (MK. 491/c. 2) (Ademptio legati) 236

II. Vasiyetnamenin yok olması (MK. 490) ............................................................ 237

§ 17. Miras sözleşmesinin sona ermesi ve miras sözleşmesi ile bağdaşmayan

ölüme bağlı veya sağlararası tasarrufların durumu ................................................. 241

I. Kanun gereğince (kendiliğinden) sona erme ........................................................ 241

1.Miras sözleşmesi ile mirasçı n as bolun an veya vasiyet alacaklısı tâyin edilen kişinin mirasbırakandan önce ölmesi (MK. 495) ... 241

2.Boşanma (MK. 146/11) ........................................................................... 242

II. Tarafların karşılıklı rızaları ile sona erme (MK. 493/1) ....................................... 242

III. Bir taraflı irade beyanı ile sona erme (MK. 493/11, 494) ............................... 243

1. Miras sözleşmesinin mirasbırakan tarafından ortadan kaldırıl­ması (MK. 493/11) 243

2. Sağlararası edim alacaklısının miras sözleşmesinden dönmesi (MK. 494).. 244

IV.Mirasbırakan tarafından yapılan ve miras sözleşmesine aykırı dü­şen tasarruflar 245

1. Genel olarak ........................................................................................... 245

2. Miras sözleşmesi ile bağdaşmayan ölüme bağlı tasarruflarVe bağışlamalar 24G

a)Miras sözleşmesine aykırı düşen ölüme bağlı tasarruflar ... 246

b)Miras sözleşmesine aykırı düşen bağışlamalar .................................. 247

aa) Miras sözleşmesi ile mirasçı nasbedilmesi hali ............................ 247

bb) Miras sözleşmesi ile vasiyet yapılması ........................................ 249

c)Müeyyide........................................................................................... 249

3. Miras sözleşmesine aykırı düşen diğer tasarruf ve davranışlar 251

a)Mirasbırakanın ivazlı tasarrufları ................................................... 251

aa) Mirasçı nasbında ............................................................................. 251

bb) Vasiyet halinde................................................................................ 252

b)Mirasbırakanın miras sözleşmesi ile bağdaşmayan diğer davranışları 253

c)Karşı taraf, 'mirasbırakanın sağlığında, miras sözleşmesin­den dönebilir mi? ... 253

ÜÇÜNCÜ ALTBÖLÜM MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

§ 18. Maddi anlamda iilüme bağlı tasarruflarla ilgili genel bilgiler .......................... 255

I. Maddî anlamda ölüme bağlı tasarrufların çeşitleri ........................................... 255

1. Miras Hukuku ile ilgili ölüme bağlı tasarruflar ............................................ 256

2. Miras Hukuku ile ilgili olmayan ölüme bağlı tasarruflar .............................. 256

II. Maddî anlamdaki ölüme bağlı tasarrufların hepsi, hem vasiyetna­menin hem de miras sözleşmesinin konusunu teşkil edebilirler mi? 257

§ 19. Mirasçı nasbi .......................................................................................................... 258

§ 20. Vasiyet..................................................................................................................... 259

I. Kavram ve terminoloji ..................................................................................... 259

1. Kavram ......................................... ..................................... .......... ......... 259

2. Terminoloji................................................................................................. 261

II. Vasiyetin bazı özel çeşitleri ............................................................................ 262

1. Alt vasiyet (veya ikinci derecede vasiyet) ................................................... 262

2. Ön vasiyet .................................................................................................. 262

3. Seçimlik vasiyet ......................................................................................... 262

4. Çeşit (nev'i) vasiyeti.................................................................................... 263

5. Alacak vasiyeti.................................................................................. ......... 263

6. İbra vasiyeti ................................................................................................ 264

7.İntifa vasiyeti ............................................................................................ ²⁶⁴

8.İrat vasiyeti............................................................................................... 265

9.Tedarik vasiyeti......................................................................................... 265

III. Vasiyetin hükümleri ......................................................................................... 266

1. Vasiyet borçlusu sıfatı kime aittir? ........................................................... 266

2.Vasiyet borcunun doğumu ve yerine pctirilmesi ...................................... 267

3. Vasiyet borcunun tenkisi........................................................................... 270

IV.Kanünî vasiyet kavramı ................................................................................. 271

§ 21. Şart ve mükellefiyet.................................................................................... 272

I. Şart ............................................................................................. .................... 272

1. Genel olarak .............................................................................................. 272

2.Kanuna veya ahlâka aykırı şartlar ............................................................... 274

a)Genel olarak ......................................................................................... 274

b)Özel bazı durumlar ............................................................................... 275

aa) Evlenmeye ilişkin şartlar ............................................................... 275

bb) Ceza kaydı (mirastan yoksun bırakma kaydı) ............................... 279

3.Anlamsız veya tedirgin edici (müziç) şartlar .............................................. 280

II. Mükellefiyet ........................................................................................................ 281

1. Kavram ... .................................................................................................. 281

2.Hükümleri.................................................................................................. 282

3.Kanuna, ahlâka aykırı veya anlamsız, tedirgin edici mükelle­fiyetler .......... 284

§ 22. Vakıf kurma........................................................................................................... 284

I.Genel olarak .................................................................................................... 284

II.Ölüme bağlı olarak kurulan vakfın hukukî durumu ........................................ 285

1. Tüzel kişiliğin kazanılması ......................................................................... 285

2. Vakıf kendisine ölüme bağrlı olarak yapılan kazandırmayı nasıl

ve ne zaman iktisap eder? .......................................................................... 286

§ 23. İkameli ölüme bağlı tasarruflar ............................................................................. 289

I. Âdi (alelade) ikame.......................................................................................... 289

II. Fevkalâde ikame............................................................................................. 290

1. Kavram ..................................................................................................... 290

2.Fevkalâde ikame yolu ile mirasçı nasbi...................................................... 290

a)Hukukî mahiyeti ................................................................................... 290

b)Hükümleri ......................................................................................... 292

3.Fevkalâde ikame yolu ile vasiyet ... .......................................................... 294

III. Âdi ikame ve fevkalâde ikame bir arada bulunabilir ....................................... 295

§ 24. Vasiyeti tenfiz memuru tâyini.................................................................................. 295

I. Kavram............................................. ............................................................... 295

II. Görevi ve hukukî durumu.................................................................................... 296

§ 25. Mirastan feragat ............................................................................................ 300

I. Kavram ve çeşitleri ............................................................................................... 300

1. Kavraın ....................................................................................................... 300

2. Çeşitleri....................................................................... ............................. 301

IX. Feragatin hükümleri ........................................................................................ 302

1. Feragatin feragat eden kişi ve füruğu üzerindeki etkisi ................................... 3-02

2. Feragatin hükümsüz kalması ........................................................................... 302

a.Feragatin belirli mirasçılar lehine yapılmış olması ............................... 302

b.Feragatin ortak kanunî mirasçılar lehine olması .................................. 303

3. Feragatin mirasbırakanın tasarruf nisabı üzerinedeki etkisi ......................... 305

4. İvazlı feragat halinde alacaklıların korunması .............................................. 305

§ 26. Mirastan ıskat .......................................................................................... 305

I.Cezaî ıskat ...................................................................................................... 306

1. Kavram............................................................................................. 306

a. Genel olarak ........................................................................................ 306

b. Iskat sebepleri......................................................................................... 308

2. Iskatın hükümleri ............................................................................................. 315

II. Aciz sebebi' ile mirastan ıskat (Koruyucu ıskat) ............................................... 318

DÖRDÜNCÜ ALTBÖLÜM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA YORUM VE HÜKÜMSÜZLÜK

§ 27. Ölüme bağlı tasarruflarda yorum .................................................................... 321

I. Genel olarak .................................................................................................... 321

II. Vasiyetnamenin yorumlanması ................................................................... 321

1.Ana prensip .............................................................................................. 321

2.Özel bazı yorum kuralları ......................................................................... 323

3.Tamamlayıcı yorum ............... ................................................................. 326

III. Miras sözleşmesinin yorumlanması .............................................................. 327

§ 28 Ölüme bağlı tasarruflarda hükümsüzlük ................................................................ 328

L Genel olarak .................................................................................................... 328

II. Ölüme bağlı tasarrufların iptali......................................................................... 328

1. İptal sebepleri ............................................................................................ 328

a.Ehliyetsizlik ....................................................................................... 328

b.Hata, hile ve ikrah( korkutma) ............................................................ 328

aa. Genel olarak ................................................................................. 328

aaa. Hata (yanılma) ..................................................................... 328

bbb. Hile ..................................................................................... 331

ccc. ikrah (korkutma) ..................................................................... 332

bb. Mirasbırakanın, sağlığında hata ve hileyi öğrenmesi

veya korkunu etkisi altından çıkması ............................................. 332

c.Ölüme bağlı tasarrufun muhtevasının veya ona eklenen şart veya mükellefiyetlerin kanuna yahut ahlâka aykırı olması 333

ç.Şekil noksanı....................................................................................... 338

2. İptal dâvası ............................................................................................. 341

a. Hukukî mahiyeti ............................................................ .. .............. 341

b. Tarafları............................................................................................ 343

c. Süre ................................................................................................... 344

III. Yokluk, mutlak butlan ve kendiliğinden hükümsüz kalma ............................... 348

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MAHFUZ HİSSE, TASARRUF NİSABI, TENKİS VE İADE BİRİNCİ ALTBÖLÜM

MAHFUZ HİSSE, TASARRUF NİSABI VE TENKİS

§ 29. Genel olarak mahfuz hisse, tasarruf nisabı ve tenkis kavramları ................................ 355

L Mahfuz hisse (saklı pay) ................................................................................. 355

II. Tasarruf nisabı ................................................................................................ 360

IIL Tenkis.............................................................................................................. 360

§ 30. Mahfuz hisseli mirasçılar ........................................................................................... 360

I.Genel olarak ... .............................................................................................. 360

U. İndirimli mahfuz hisseler ..................................................................... ......... 361

III. Mal rejimine ilişkin mahfuz hisse kavramı ..................................................... 369

IV.Sağ kalan eşin mahfuz hisseli miraşçı sıfatına bağlı bazı problemler.............. 373

§ 31. Tasarruf nisabının hesaplanması ............................................................................. 376

L Genel olarak ............... .................................................................................. 376

H. Çıkarılacak değerler (MK. 454/11) ................................................................. 376

1. Mirasbırakanm borçlan ............................................................................. 376

2. Cenaze masrafları ....................................................................................... 377

3. Terekeyi mühürleme ve defter tutma masrafları .......................................... 377

4. Mirasbırakan ile bir arada yaşayan kişilerin bir aylık bakım

ve iaşe masrafları ................................................................. ................ 377

HL Eklenecek değerler ........................................................................................... 379

1.İadeye (denkleştirmeye) tâbi kazandırmalar .............................................. 379

2. Sağlararası tenkise tâbi kazandırmalar (MK. 455,507) .............................. 380

a. Genel olarak.......................................................................................... 380

b. MK. 507 gereğince tenkise tâbi sağlararası kazandırmalar ... 381

aa. Genel olarak ................................................................................... 381

bb. MK.507.de sayılan tenkise tâbi sağlararası

kazandırmalar ............................................................................... 385

3.Hayat sigortası iştira (alım) bedeli (MK. 456, 509) .................................. 403

§ 32. Red, ıskat, feragat ve mahrumiyetin tasarruf nisabı üzerindeki

etkileri .................................................................................................................. 407

I. Reddin tasarruf nisabı üzerindeki etkisi........................................................... 407

II.Is takın tasarruf nisabı üzerindeki etkisi ........................................................ 408

IH. Feragatin tasarruf nisabı üzerindeki etkisi ....................................................... 409

1. İvazlı feragat ............................................................................................. 409

2. İvazsız feragat ............................................................................................. 410

IV. Mahrumiyetin tasarruf nisabı üzerindeki etkisi................................................................. 411

XIV Miras Hukuku

§ 33. Tenkis dâvası ............................................................................................................ 411

I. Tenkis dâvası ile ilgili genel bilgiler ...................................................................... 411

1. Hukuki mahiyeti ......................................................... ........................... 411

2.Tarafları .................................................................................................... 413

a. Dâvacı ............................................................................................ 413

aa. Mahfuz hisseli mirasçılar ................................................................ 413

bb. Mahfuz hisseli mirasçıların alacaklıları .......................................... 416

b. Dâvâlı .................................................................................................. 416

3. Süre........................................................................................................... 418

II. Tenkiste tertip (MK. 512) ............................................................................... 420

1. Genel olarak .............................................................................................. 420

2. Ölüme bağlı kazandırmaların tenkisi ......................................................... 421

a. Genel prensip ........................................................................................... 421

b. Mahfuz hisseli mirasçılara yapılan kazandırmaların tenkisi ... 422

3. Sağlararası kazandırmaların tenkisi ........................................................... 423

4. Kamu yararına bağışlama veya vakıf kazandırmaları ile alelade kazandırmaların bir arada bulunması halinde ten­kiste tertip 424

a. Genel olarak ........................................................................................................ 424

b. Çeşitli ihtimaller ................................................................................. 425

aa. Mirasbırakan tarafından yapılmış alelâde ve kamu

yararına kazandırmaların hepsi ölüme bağlıdır ................................... 425

bb. Mirasbırakan tarafından yapılmış alelâde ve kamu yara­rına kazandırmaların hepsi sağlararasıdır 426

cc. Mirasbırakan tarafından yapılmış alelâde ve kamu yara­rına kazandırmaların bazıları ölüme bağlı, bazıları ise sağ­lararasıdır '........................................................................................................ 427

c. Sonuç ................................................................................................... 428

III. Tenkisi özel olarak düzenlenen bazı kazandırmalar ....................................... 429

1. Değerinde bir azalma olmaksızın paylaştırılması mümkün olmayan belirli bir eşyanın vasiyeti (MK. 506) 429

2. İntifa ve irat kazandırmaları (MK. 510) .............................................. ... 431

3. Ön mirasçının mahfuz hissesi üzerinde fevkalâde ikame

(MK. 511)................................................................................................ 431

4. İvazlı feragat halinde, feragat edene ödenen karşılık

(MK-515, 516) ... ..................................................................................... 432

5. Kendisine bir vasiyet borcu veya mükelefiyet yüklenmiş ölüme bağlı kazandırma lehdannın tenkis talebi

(MK. 505/11) ............................................................................... ........... 432

IV.Tenkis dâvasına eklenen edim dâvasında dâvâlının sorumluluğu ... 433

1. Genel olarak ............................................................................................. 433

2. İvazlı miras sözleşmesi ile lehine ölüme bağlı kazandırma yapılan kişinin durumu 434

İKİNCİ ALTBÖLÜM MİRASTA İADE (=DENKLEŞTİRME)

§ 34. Mirasta iade (=denkleştirme) kavramı .................................................................... 43f>

I. Genel olarak ......................... ......................................................................... 436

II. Terminoloji..................................... .-............................................................. 438

m. Mirasta iadenin hukuki mahiyeti ...................................................................... 439

§ 35. İadenin tarafları (İade alacaklısı ve iade borçlusu olan kişiler) ................................ 441

I. Genel olarak ................................................................................................. 441

II.İade borçluları ............................................................................................... 443

1. Genelolarak.............................................................................................. 443

2. Mirasbırakanın füruğunun iade borcu ....................................................... 444

3. Fürudışındaki kanunî mirasçıların iade borcu (iradi iade) ... 44C

4. Mirasbırakandan iadeye tâbi bir kazandırma almamış kişiler

de iade borcu altına girebilir mi? ...................................... '............................. 447

III. İadealacaklıları............................................................................................ 450

IV.Mirasta iade mükellefiyetini koyan veyakaldıran beyanların hukukî niteliği ve şekli ... 454

1. Genel olarak ................................................................ ........................... 454

2. Mirasta iade mükellefiyetini koyan veya kaldıran beyanlar maddî anlamda bir ölüme bağlı tasarruf teşkil eder mi? 454

3. Bu gibi beyanların geçerli olması için ölüme bağlı tasarruf şekillerine uyulması zorunlu mudur? 455

4. F"üruğa yapılan ve kanun icabı iadeye tabi olan kazandırma­ları, iadeden kurtarmak için ihtiyaç bulunan açık beyandan

ne anlaşılacaktır? ...................................................................................... 456

5. İade mükelefiyetini emreden veya kaldıran beyanlar, sadece Miras Hukukuna ilişkin bir taraflı işlemler midir, yoksa sözleşmesinin muthevasına giren iki taraflı işlemler mi söz

konunusdur?.............................................................................. .......... 458

§ 36. Mirasta iadeye tâbi kazandırmalar........................................................................... 464

I. Genel olarak.................................................................................................... 464

H. Kanunî iadeye tâbi kazandırmalar (MK. 603/11) ............................................ 463

1. MK.603/n'nin öngördüğü kazandıma çeşitleri .......................................... 469

a. Tesis masrafı («techizat> «donatım gideri>) ........................................ 469

b. Cihaz ................................................................................................ 470

c. Malvarlığının devri veya «mal terki....................................................... 471

ç.Borçtan ibra .............................................................................................. 471

2. MK. 603/H'de sözü edilen diğer benzer kazandırmalardan ne anlaşılacaktır? 472

III. Kanunun tamamen veya kısmen iadeden muaf tutuğu kazan­dırmalar .............. 474

1. Öğrenim (talim) ve terbiye masrafları (MK. 608/1) ................................... 474

2. Mutat hediyeler (MK. 609) ....................................................................... 477

3. Miras payını aşan kazandırmalar (MK 606) .............................................. 478

i; 37. Mirasta iadenin gerçekleşmesi .................................. ............................. ................. 482

I. Genel olarak .................................................................................................... 482

II. iade dâvası ................................................... '................................................... 483

III. İade borçlusu mirasçının hukuki durumu, özelikle sorumluluğu ... 486

1. İade konusu mallar, hangi andaki değer üzerinden iade edilir? ... 486

2. MK. 905 - 908 hükümlerinin kıyas yolu ile uygulanması .......................... 48d

§ 38. Mirasta iade ile tenkisin mukayesesi ....................................................................... 491

J 39. Mirasın paylaştırılmasında terbiye ve öğrenimleri tamamlanmamış

çocuklarla malûl çocuklara verilen ön bedel ........................................................... 492

I. Genel olarak.................................................................................................... 492

II. Mirasbırakanın ölümünde terbiye ve öğrenimleri henüz tamam­lanmamış çocuklara verilecek ön bedel 493

III. Malûl (sakatı çocuklara verilecek ön bedel....................................................... 493

S 40. Ana baba ile birlikte yaşayıp emeğini veya gelirini aileye tahsis

etmiş reşit evlâdın alacak hakkı ............................................................................. 494

I. Genel olarak .................................................................................................... 494

II. MK. 610'dan doğan talep hakkının hukuki niteliği .......................................... 503

1. Miras Hukukuna ilişkin talep hakkı görüşü .............................................. 504

2. Borçlar Hukukuna