Ticari İşletme Hukuku

İ Ç İ N D E K İ L E R

ÖNSÖZ III

İÇİNDEKİLER V

KISALTMALAR CETVELİ XXXIII

Birinci Kitap

TEMEL KAVRAMLAR

TİCARİ İŞLETME, TİCARİ İŞ, TİCARİ DAVA, TACİR VE TACİR

OLMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI

GİRİŞ, TİCARET HUKUKU VE TÜRK TİCARET KANUNU’NUN

TANITIMI 1

BİRİNCİ BÖLÜM: TİCARİ İŞLETME

§1.TİCARİ İŞLETME KAVRAMI VE TİCARİ İŞLETMENİN UNSURLARI 3

I.İŞLETME KAVRAMI, TİCARİ İŞLETME, ESNAF İŞLETMESİ,

SERBEST MESLEK FAALİYETLERİ, ECZANELERİN VE

ECZACILARIN İSTİSNAİ DURUMU 3

II.TİCARİ İŞLETME KAVRAMI VE ANLAMI 15

III.TİCARİ İŞLETMENİN UNSURLARI 16

A.İŞLETME UNSURU 16

B.DEVAMLILIK 17

C.BAĞIMSIZLIK 17

D.ESNAF İŞLETMESİ İÇİN ÖNGÖRÜLEN SINIRI AŞAN

DÜZEYDE GELİR SAĞLAMAYI HEDEF TUTMA 18

1.İşletmenin Gelir Sağlamayı Hedeflemesi 18

2. Ticari İşletmenin Belirlenmesinde Objektif Ayırıcı

Unsur: Esnaf Faaliyeti Sınırlarını Aşma 19

3. Esnaf ve Tacirin Ayrılması Amacıyla Çıkarılan

Kararname 20

IV. BİR İŞLETMENİN TİCARİ İŞLETME VEYA ESNAF İŞLETMESİ

OLMASININ ÖNEMLİ OLDUĞUNA İLİŞKİN YARGITAY

KARARLARINDAN ÖRNEKLER 22

A.ÖN AÇIKLAMALAR 22

B.TİCARET SİCİLİNE TESCİL BAKIMINDAN İŞLETMENİN

NİTELİĞİNİN TESPİTİNİN ÖNEMİ 23

C.YETKİ SÖZLEŞMELERİNİN GEÇERLİLİĞİ BAKIMINDAN

TACİR VE ESNAF SIFATININ ÖNEMİ 24

D. GERÇEK KİŞİLERİN İFLASININ TALEP EDİLMESİ HALİNDE

GERÇEK KİŞİNİN TACİR SIFATININ BELİRLENMESİ

ZORUNLULUĞU 29

E. İŞLETME DEVİRLERİNDE DEVREDENİN TİCARİ İŞLETMEYE

SAHİP OLMASININ ÖNEMİ 30

V. TİCARİ İŞLETME STATÜSÜNÜN ELDE EDİLMESİ BAKIMINDAN

YUKARIDA BELİRTİLEN TÜM UNSURLARIN BİRLİKTE

GERÇEKLEŞMESİNİN ZORUNLU OLMASI 36

§ 2.TİCARİ İŞLETMENİN YAPISI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 36

I.TİCARİ İŞLETMENİN YAPISI 36

A.TİCARİ İŞLETMENİN MALVARLIĞI 36

B.TİCARİ İŞLETMENİN AKTİF VE PASİFTEN OLUŞMASI 37

1.Duran Malvarlığı 37

2.İşletme Değeri 37

3.Kiracılık Hakkı 39

4.Ticaret Unvanı 40

5.Fikri Mülkiyet Hakları 40

6.Sürekli Olarak İşletmeye .zgülenen Diğer Malvarlığı

Unsurları 40

II.TİCARİ İŞLETMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 40

§ 3.TİCARİ İŞLETMEDE MERKEZ VE ŞUBE KAVRAMI VE ÖNEMİ 41

I.TİCARİ İŞLETMENİN “MERKEZİ” KAVRAMI ve ANLAMI 41

A. MERKEZ KAVRAMI 41

B. GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ TACİRLER BAKIMINDAN

MERKEZİN BELİRLENMESİ 42

1. Gerçek Kişi Tacirlerde Merkezin Belirlenmesi 42

2. Tüzel Kişi Tacirlerde Merkezin Belirlenmesi 43

II.ŞUBENİN KURULMA NEDENLERİ, ŞUBEYİ DÜZENLEYEN

KURALLAR, ŞUBENİN TANIMI VE UNSURLARI 44

A.ŞUBELERİN KURULMA NEDENLERİ 44

B. ŞUBEYİ DÜZENLEYEN HÜKÜMLER 44

1.5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve

Borsalar Kanunu’nun 9. Maddesindeki Şube Tanımı ve Satış

Mağazalarının Şube Olarak Nitelenip Nitelenmeyeceği

Sorunu 45

a. 5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile

Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 9. Maddesindeki

Şube Tanımı 45

b. Satış Mağazalarının Şube Olarak Nitelenip

Nitelenmeyeceği Sorunu 46

2.Ticaret Sicili Yönetmeliğinin 118. Maddesindeki Şube

Tanımı 48

3. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’nun 3. Maddesindeki

Şube Tanımı 49

C. ŞUBENİN TANIMI, UNSURLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE

YARGITAY UYGULAMASININ ORTAYA KONULMASI 49

1. Şubenin Tanımı 49

2. Şubenin Unsurları 50

a. Merkeze Bağlı Olma 50

b. Dış İlişkilerde Bağımsızlık 51

c. Yer ve Yönetim Ayrılığı 53

3.Şube Niteliğinin Belirlenmesinde Yargıtay Uygulamasının

Ortaya Konulması 58

a. Ön Açıklamalar 58

b.Bir Yerin Şube Olup Olmadığının Belirlenmesinde

Araştırma Usulü ve Dikkate Alınması Gereken

Deliller 58

aa. Keşif ve Bilirkişi İncelemesi 58

bb. Davalı Tacirin Ticari Defterleri Üzerinde İnceleme

Yapılması 59

c.Yargıtay Kararları Çerçevesinde Bir Yerin Şube Olarak

Belirlenmesinde Dikkate Alınacak Kıstaslar 60

III. BİR YERİN ŞUBE OLARAK NİTELENMESİNİN SONUÇLARI 71

A.TİCARET SİCİLİNE TESCİL BAKIMINDAN ŞUBENİN ÖNEMİ 71

B.TİCARET UNVANI BAKIMINDAN ŞUBENİN ÖNEMİ 73

C.TEMSİL YETKİSİNİN SINIRLANDIRMASI BAKIMINDAN

ŞUBENİN ÖNEMİ 73

D.TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİNDE ŞUBENİN ÖNEMİ 74

E. ŞUBELERİN ODALARA KAYDI 74

F. ŞUBENİN YETKİLİ MAHKEMENİN BELİRLENMESİ

BAKIMINDAN ÖNEMİ 74

§ 4.TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ 79

I.TİCARİ İŞLETMENİN BİR VEYA BİRKAÇ UNSURUNUN VEYA

TAMAMININ DEVREDİLMESİ 79

II. İŞLETMELERİN DEVRİ, ORTAKLIKLARIN BİRLEŞMESİNDEN

FARKLI YÖNLERİ ve BİR İŞLETMENİN BİR TİCARET

ORTAKLIĞI TARAFINDAN DEVRALINMASI 80

III.TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİNİN KOŞULLARI 81

A.TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİNDE TEMEL KURAL: TİCARİ

İŞLETMENİN BÜTÜN OLARAK DEVRİ 81

B.TİCARİ İŞLETMENİN AKTİF VE PASİFLERİNİN BİRLİKTE

DEVRİNİN ZORUNLU OLMASI 83

C. REKABETİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN’A GÖRE

REKABET KURULUNDAN İZİN ALINMASI GEREKEN

HALLER 83

D. DEVİR SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ, İÇERİĞİ, TİCARET SİCİLİNE

TESCİL VE İLANI 84

1.Devir Sözleşmesinin Şekli ve İçeriği 84

2.Devir Sözleşmesinin Ticaret Siciline Tescil ve İlanı 84

E. TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİNİN TESCİLİNİN DİĞER

SİCİLLERE BİLDİRİLMESİ 86

F. TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ SÖZLEŞMESİNİN TEMSİLEN

YAPILMASI 86

IV. İŞLETMENİN DEVRİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 88

A. İŞLETME DEVRİNİN İŞLETME BORÇLARI DIŞINDAKİ

SONUÇLARI 88

B.TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİNİN İŞLETMENİN BORÇLARINA

İLİŞKİN SONUÇLARI 89

1.Borcun Üstlenilmesi Kavramı ve Anlamı 89

2.İşletmenin Devrinde İşletmenin Borçlarının Durumu

Bakımından Getirilen Özel Kural ve Yargıtay

Uygulamasından Örnekler 90

a.İşletmenin Devrinde İşletmenin Borçlarının Durumu

Bakımından Getirilen Özel Kural 90

b.Yargıtay Uygulamasından Örnekler 91

3.İç İlişkide Hukuki Durum 97

4.Rücu İlişkileri 98

5.İşletmenin Devrinde Kefalet Sözleşmelerinin Önemi 100

§5. TİCARİ İŞLETME REHNİ 101

I.TİCARET HAYATINDA REHNİN ÖNEMİ VE TİCARİ İŞLEMLERDE

TAŞINIR REHNİ KANUNU’NUN VE İKİNCİL MEVZUATIN

TANITILMASI 101

II.TAŞINIR REHNİNİN TESLİME BAĞLI REHİN OLMASI,

TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ KANUNU’NA GÖRE

KURULAN REHNİN TESLİMSİZ KURULMASI ve

TAŞINMAZ REHNİNİN BAZI HALLERDE TİCARİ İŞLETME

REHİNLERİNDE FONKSİYON GÖSTERMEMESİ 103

III. TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ KANUNU KURALLARINA

GÖRE REHNİN KURULMASI 105

A.REHİN SÖZLEŞMESİ 106

1.Rehin Sözleşmesinin Tarafları 106

a. Rehinli Alacaklılar 106

b. Rehin Verenler 107

c. Rehin Sözleşmesinin Taraflarına İlişkin Özellikli

Durumlar 107

d. Alacağın Temliki ve Rehinli Taşınırın Devrinde

Hukuki Durum 109

2. Rehin Sözleşmesinin Şekli 109

3.Rehin Sözleşmesinin İçeriği 110

4.Rehin Sözleşmesinin Temsilen Yapılması 112

B.TİCARİ İŞLETME REHNİNİN TESCİLİ 113

IV.TİCARİ İŞLETME REHNİNİ KAPSAMI 114

A.TİCARİ İŞLETMENİN BÜTÜNÜ ÜZERİNDE REHNİN

KURULMASI 114

1.Ticari İşletmenin Tamamı Üzerinde Rehin Kurulmasının

Ön Koşulu 114

2.Ticari İşletmenin Bütünü Üzerinde Rehnin Kurulması 116

B.TİCARİ İŞLETMENİN BİR VEYA BAZI UNSURLARI ÜZERİNDE

REHİN KURULMASI 119

V. REHİN KONUSU ÜZERİNDE BİRDEN FAZLA REHİN

KURULMASI 121

VI.REHNEDENİN MERHUN DEĞERİNİ KORUMA YÜKÜMÜ,

BU YÜKÜMÜN İHLALİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 123

VII. REHİNLİ ALACAKLININ HAKLARI 124

A. REHİNLİ ALACAKLININ TAŞINIRIN MÜLKİYETİNİ

TALEP HAKKI 124

B. REHİNLİ ALACAKLININ ALACAĞINI VARLIK YÖNETİM

ŞİRKETİNE DEVRİ 125

C. REHİNLİ ALACAKLININ ZİLYETLİĞİN DEVRİNE KONU

OLMAYAN VARLIKLARDA KİRALAMA VE LİSANS HAKKININ

KULLANILMASI 126

D. GENEL HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE REHİNLİ ALACAKLININ

TAKİP HAKKI 126

VIII.DEĞER TESPİTİ 126

IX.REHNİN SONA ERMESİ 127

A. ALACAĞIN SONA ERMESİ 127

B. REHİN HAKKININ GEÇERLİLİK SÜRESİNİN DOLMASI 128

C.REHİNLİ VARLIĞIN YOK OLMASI 128

X. TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ KANUNU’NDA HÜKÜM

BULUNMAYAN HALLERDE UYGULANACAK KURALLAR 128

XI. TİCARİ İŞLERDE TAŞINIR REHNİ KANUNUNDAN

KAYNAKLANAN DAVALARDA GÖREVLİ MAHKEME 129

İKİNCİ BÖLÜM: TİCARİ İŞ

§ 6. TİCARİ İŞ KAVRAMI 131

I.TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENEN HUSUSLAR 131

II.TİCARİ İŞLETMEYİ İLGİLENDİREN FİİL VE İŞLER 136

III.TİCARİ İŞ KARİNESİ 142

IV.BİR TARAF İÇİN TİCARİ İŞ SAYILAN SÖZLEŞMELER 151

§ 7. BİR İŞİN TİCARİ İŞ OLMASININ HÜKÜM VE SONUÇLARI 157

I.TİCARİ İŞLERDE ZAMANAŞIMININ DEĞİŞTİRİLEMEMESİ 157

A. ZAMANAŞIMI KAVRAMI VE ANLAMI 157

B.TİCARİ İŞLERDE ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN

DEĞİŞTİRİLEMEMESİ 158

II.TİCARİ İŞLERDE TESELSÜL KARİNESİ 164

A. MÜTESELSİL BORÇLULUK BAKIMINDAN TESELSÜL

KARİNESİ 164

1. Adi İşlerde Kısmi ve Müteselsil Borçluluk Ayrımı

ve Ayrımın Önemi 164

2.Türk Ticaret Kanunu’nun 7. Maddesinde Ticari

İşlerde Müteselsil Borçluluk Karinesinin .ng.rülmesi 166

B. KEFALET BAKIMINDAN TİCARİ BORÇLARDA MÜTESELSİL

KEFALET KARİNESİNİN ÖNGÖRÜLMESİ 167

1. Kefalet Sözleşmelerinin Feri Teminat Niteliği,

Şekli ve Eşin Rızası 168

a. Kefaletin Feri Teminat Niteliği 168

b. Kefalet Sözleşmesinin Şekle Bağlı Olması 175

aa. Kefalet Sözleşmesinin Yazılı Şekle Tabi Olması 175

bb. Kefalet Sözleşmesinde Kefalet Limitinin Yer

Alması Zorunluluğu 181

cc. Kefalet Sözleşmesinde Kefalet Tarihinin Kefil

Tarafından Yazılması Zorunluluğu 184

dd. Eşin Rızası 192

aaa. Kefalette Eşin Rızasının Gerekliliği 192

bbb. Sonradan Yapılan Değişikliklerde Eşin Rızasını

Gerektiren Durumlar 197

ccc. Eşin Rızasının Gerekli Olmadığı Durumlar 198

2.Ticari İşlerde Kefalet Halinde Müteselsil Kefaletin Geçerli

Olması, Kefilin Kefaletinin Müteselsil Kefalet Olarak

Belirtilmesine Gerek Bulunmaması ve Bazı Özel

Kanunlarda Müteselsil Kefalet İlkesinin Uygulanmaması 203

a. Ticari İşlerde Kefalet Halinde Müteselsil Kefaletin

Geçerli Olması ve Kefilin Kefaletinin Müteselsil

Kefalet Olarak Belirtilmesine Gerek Bulunmaması 203

b. Bazı Özel Kanunlarda Müteselsil Kefalet İlkesinin

Uygulanmaması 215

3. Ticari Borçlarda Müteselsil Kefalet Karinesinin

Uygulanmasının Hüküm ve Sonuçları 220

4. Müteselsil Kefalet ve Rücu İlişkileri 225

5. Bir Borca Birden Fazla Kişinin Kefil Olması Halinde

Hukuki Durum 229

6. Kefilden Temerrüt Faizi İstenebilmesi İçin Asıl Borçluya

İhbar Yapılması 229

III.TİCARİ İŞLERDE FAİZ 230

A.KAPİTAL FAİZİ VE TEMERRÜT FAİZİ 230

1.Kapital Faizi 230

2.Temerrüt Faizi 231

a. Temerrüt Faizinin Tanımı ve Özellikleri 231

b. Temerrüt Faizinin İşlevleri 231

c. Borçlunun Temerrüde Düşmesine İlişkin Özellikler 232

aa. Borçlunun İhtar Yoluyla Temerrüde Düşmesi 232

bb. Temerrüt İhtarında Alacaklının Borçluya Hoşg.rü

Süresi (Atıfet Mehili) Tanıması ve Sonuçları 234

cc. Temerrüt İçin İhtara Gerek Olmayan Durumlar 235

dd. Haksız Fiil ve Sebepsiz Zenginleşmede Temerrüt

Faizinin İşlemeye Başlaması 238

ee. Temerrüt Faizinin Talep Edilmesi Zorunluluğu 240

3. Kapital Faizi ve Temerrüt Faizi Ayrımında Önemli

Bazı Noktalar 241

B. FAİZİN FERİ NİTELİĞİ, ASIL BORÇTAN AYRI BİR ŞEKİLDE

DAVA EDİLMESİ VE ISLAH İLE FAİZ ARASINDAKİ

BAĞLANTI 244

1. Faizin Feri Niteliği ve Türk Borçlar Kanunu’nun

131. Maddesinin Önemi 244

2.Faizin Asıl Borçtan Ayrı Bir Şekilde Dava Edilmesi 250

3.Davanın Islahı ile Faiz Arasındaki Bağlantı 254

C.ÖNGÖRÜLMESE BİLE TİCARİ NİTELİKTEKİ TÜKETİM ÖDÜNCÜ

SÖZLEŞMELERİNDE FAİZE HAK KAZANILMASI 260

D.FAİZİN ANAPARAYI GEÇMESİ 261

E.BİLEŞİK FAİZ 261

1. Bileşik Faiz Yasağı 261

2. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Bileşik Faizin Serbest

Olduğu Haller 264

a. Sözleşenlerinin Tacir Olduğu ve Her İki Taraf İçin de

Ayrı Ayrı Ticari İş Niteliğine Sahip Üçer Aylık Hesap

Devreleri Benimsenmiş Cari Hesap Sözleşmeleri 265

b. Sözleşenlerin Tacir Niteliğini Haiz Olduğu ve Her İki

Taraf İçin de Ticari İş Niteliğindeki Tüketim .düncü

Sözleşmeleri 267

c. Bileşik Faiz Uygulamasının Basiretli İş Adamı Gibi

Davranma Yükümüyle Bağlantısı 268

3.Türk Borçlar Kanunu’nun 121. Maddesindeki Sınırlı

İstisna ve Temerrüt Faizinde Bileşik Faiz 268

F.TİCARİ İŞLERDE FAİZ ORANLARI 282

1.Kapital Faizinde 283

2.Temerrüt Faizinde 287

a. Ticari İşlerde Temerrüt Faizi Oranının Sözleşmeyle

Belirlenmesi ve Türk Ticaret Kanunu’nun 8.

Maddesindeki Serbestlik İlkesinin Uygulanması 287

b. Temerrüt Faizi Oranının Sözleşmede Belirlenmemesi

Halinde Ticari İşlerde Temerrüt Faizinin 3095 sayılı Faiz

Kanunu’nun 2. Maddesine Göre Belirlenmesi 298

aa. Adi İşlerde Temerrüt Faizi Oranı 298

bb. Ticari İşlerde Kanuni Temerrüt Faizi Oranı 299

cc. Ticari İş Niteliğindeki Sözleşmeden Doğan

Alacağı Temlik Alanın Avans Faizi

Talep Edebilmesi 309

dd. Dava Dilekçesinde Uyuşmazlığa Konu Alacak İçin

“Ticari Faiz” Talep Edilmesinin “Avans Faizi”

Olarak Nitelenip Nitelenmeyeceği Sorunu 309

ee. Culpa in Contrahendo ve Temerrüt Faiz Oranının

Belirlenmesi 316

ff. Sözleşmede Kapital Faizi Kararlaştırılmasının

Temerrüt Faizi Bakımından Önemi 319

gg. Haksız Fiilde Ticari Temerrüt Faizinin Belirlenmesi 319

hh. Adi İşlerde ve Tüketici İşlemlerinde Temerrüt Faizi

Oranı 329

aaa. Adi İşlerde Temerrüt Faizi Oranı 329

bbb. Tüketici İşlemlerinde Temerrüt Faizi Oranı 330

3.Yabancı Para Borçlarında Faiz Oranı 334

IV.TİCARİ İŞLERDE TİCARİ HÜKÜMLERİN UYGULANMASI 340

A.“TİCARİ HÜKÜM” KAVRAMI VE ANLAMI 340

B.TİCARİ İŞLERE UYGULANACAK HÜKÜMLERİN SIRASI 341

1.Emredici Hükümler 342

2. Sözleşme Hükümleri 343

3. Tamamlayıcı ve Yorumlayıcı Nitelikteki Ticari

Hükümler 344

4. Ticari Örf ve Adet 345

a. Ticari Örf ve Adet Kurallarının Konumu, Gelişimi,

Önemi ve Unsurları 345

aa. Ticari Örf ve Adet Kurallarının Dikkate Alınması,

Gelişimi ve Önemi 345

bb. Ticari Örf ve Adet Kuralının Unsurları 349

b. Hakimin Kendiliğinden Ticari Örf ve Adet Kuralını

Dikkate Alması 352

c. Özel Örf ve Adet Kuralının Genel Örf ve Adet Kuralına

Tercih Edilmesi ve Yer Bakımından Örf ve Adet Kuralının

Uygulanması 355

d. Ticari Örf ve Adet Kuralının Tacirler Arasında Mutlak

Uygulama Alanı Bulması 356

e. İki Önemli Örf ve Adet Kuralına İlişkin Açıklamalar 357

aa. Bononun Yırtılmasının Ödeme Varsayımı

Niteliği 357

bb. Kapalı ve Açık Fatura 358

5. Teamül 359

6. Genel Hükümler 360

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: TİCARİ DAVA

§ 8. TİCARİ UYUŞMAZLIKLARDA TİCARET MAHKEMELERİNİN

GÖREV ALANI 363

I.ÇEKİŞMELİ VE ÇEKİŞMESİZ YARGI, GENEL VE ÖZEL MAHKEME

AYRIMI, ASLİYE TİCARET MAHKEMELERİNİN ÖZEL MAHKEME

NİTELİĞİ 363

A.ÇEKİŞMELİ YARGI 363

B. GENEL VE ÖZEL MAHKEMELER 363

1. Genel Mahkemeler 363

2. Özel Mahkemeler ve Asliye Ticaret Mahkemesinin Özel

Mahkeme Niteliği 364

C. ÇEKİŞMESİZ YARGI 366

II. TİCARİ DAVA VE TİCARİ NİTELİKTEKİ ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ 366

A.ÖN AÇIKLAMALAR VE GÖREV KURALLARI 366

B. TİCARİ DAVALAR 367

1. Mutlak Ticari Davalar 367

a. Türk Ticaret Kanunu’nun 4. Maddesinin I. fıkrasında

Bentler Halinde Sayılan Ticari Davalar 368

aa. Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenen

Hususlardan Kaynaklanan Davalar 368

aaa. Ticaret Unvanının Korunması Amacıyla

Açılacak Davalar 369

bbb. Haksız Rekabet Hallerinde Açılacak Davalar 371

aaaa.Haksız Rekabet Davalarında Kural Olarak

Görevli Mahkemenin Asliye Ticaret

Mahkemesi Olması 371

bbbb.Haksız Rekabet Davalarında Diğer

Mahkemelerin Yetkisi 376

ccc. Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan

Davalar 377

ddd. Anonim Ortaklığın Önemli Miktardaki

Varlığının Satışı 377

eee. Anonim Ortaklık Hisse Senetlerinden Ortaya

Çıkan İhtilaflar 379

fff. Limited Ortaklık Pay Devir Sözleşmesinden

Kaynaklanan Davalar 380

ggg. Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Davalar 386

aaaa.Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan

Davaların Asliye Ticaret Mahkemesinin

Görev Alanına Girmesi ve Bu Yönde

Verilen Yargıtay Kararları 386

bbbb.Yargıtay’ın Temel İlişkiye Gittiği Kararların

Değerlendirilmesi 398

cccc. Kambiyo Senedinin Şekil Eksikliğinde ve

Zamanaşımına Uğramasında Hukuki

Durum 402

aaaaa. Kambiyo Senedinin Şekil Eksikliğinde

Dava Açılacak Mahkeme 402

bbbbb. Kambiyo Senedinin Zamanaşımına

Uğraması Halinde Dava Açılacak

Mahkeme 408

hhh. Taşıma ve Sigorta Hukukundan Kaynaklanan

Davalar 411

aaaa. Ön Açıklamalar ve Tüketici Mahkemelerinin

Görev Alanı 411

bbbb.Taşıma Hukukundan Kaynaklanan Davalar 422

aaaaa.Taşıma Hukukundan Kaynaklanan

Davalarda Asliye Ticaret Mahkemesinin

Görevli Olduğu Hallere Örnekler 422

bbbbb.Taşıma Sözleşmelerinden Kaynaklanan

Uyuşmazlıklarda Tüketici

Mahkemelerinin Görevli Olduğu

Hallere Örnekler 425

cccc.Sigorta Hukukundan Kaynaklanan Davalar 430

aaaaa. Ön Açıklamalar ve Tüketicilerle

Sigorta Ortaklıkları Arasındaki

İhtilafların Tüketici Mahkemesinde

G.rülmesi 430

bbbbb. Ticaret Ortaklıklarıyla Sigorta

Ortaklıkları Arasındaki İhtilaflar 435

ccccc. Trafik Kazalarında Tüketici

Mahkemesinin Görevli Olmaması

ve Görevli Mahkemenin Belirlenmesi

Bakımından Ortaya Çıkan Olasılıklar 436

a. Zarara Uğrayanın Sadece Sigorta

Ortaklığı Hakkında Dava Açması 437

ß. Zarara Uğrayanın Hem Haksız Fiil

Failine Hem de Kazaya Karışan Aracı

Sigortalayan Sigorta Ortaklığına

Başvurması 438

ddddd. Halefiyete Dayalı Rücu Davalarında

Görevli Mahkemenin Belirlenmesi 443

eeeee. Güvence Hesabıyla İlgili Davaların

G.rüleceği Mahkemeler 447

bb. TMK’nun Rehin Karşılığı .dün. Verme İşi İle

Uğraşanlar Hakkındaki 962 ila 969 uncu

Maddelerinden Kaynaklanan Davalar 457

cc. TTK 4/I c’de Sayılan TBK’nun Hükümlerinden

Kaynaklanan Davalar 458

aaa. Malvarlığının veya İşletmenin Devri ve

Birleşmesine İlişkin Türk Borçlar Kanunu’nun

202-203. maddesinden Kaynaklanan

Davalar 458

bbb. Rekabet Yasağına İlişkin TBK 444 ve (ila)

447’den Doğan Davalar 464

ccc. Yayım Sözleşmesine İlişkin TBK 487 ila 501’den

Doğan Davalar 487

ddd. Kredi Mektubu ve Kredi Emrini Düzenleyen

TBK 515 ila 519’dan Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 488

eee. Komisyon Sözleşmesine İlişkin TBK 532 ila

545’den Doğan Davalar 489

aaaa. Komisyonculuğa İlişkin Davalar ve Taşıma

İşleri Komisyonculuğu 489

bbbb. Diğer Komisyon İşlerinden Kaynaklanan

Davalar 489

cccc. Simsarlık Sözleşmesinden Kaynaklanan

Davaların Mutlak Ticari Dava Niteliğinde

Bulunmaması 491

fff. Ticari Temsilciler, Ticari Vekiller ve Diğer Tacir

Yardımcıları İçin .ng.rülmüş Bulunan TBK 547

ila 554’den Doğan Davalar 497

dd. Fikri Mülkiyet Hukukuna İlişkin Mevzuattan

Doğan Davalar 499

ee. Borsa, Sergi, Panayır ve Pazarlar İle Antrepo ve

Ticarete .zgü Diğer Yerlere İlişkin Özel

Hükümlerden Doğan Davalar 500

ff. Bankalara, Diğer Kredi Kuruluşlarına, Finansal

Kurumlara ve .dün. Para Verme İşlerine İlişkin

Düzenlemelerden Doğan Davalar 501

aaa. Bankacılık Kanunu ve Diğer Özel Kanunlar 501

bbb. Banka ve Kredi Kartları Kanunu 507

ccc. Sermaye Piyasası Kanunu Çerçevesinde

Aracı Kurumlarla Yapılan Sözleşmelerden

Kaynaklanan Davalar 514

ddd. Finansmanla İlgili Diğer Özel Kanunlar 515

b. Özel Kanunlar Gereğince Mutlak Ticari Sayılan

Davalar 515

aa. Kooperatifler Kanunu 515

bb. İcra ve İflas Kanunu 522

cc. Diğer Özel Kanunlar 523

2. Nispi Ticari Davalar 523

a. Her İki Tarafın Ticari İşletmesiyle İlgili Hususlardan

Doğan Hukuk Davaları 524

aa. Türk Ticaret Kanunu’nun 4. Maddesinin

I. Fıkrasının Tanıtımı 524

bb. Ticari İşletme Niteliğinin ve Tacir Sıfatının

Ön Sorun Olarak İncelenmesi 527

cc. Bir Hususun Her İki Tarafın Ticari İşletmesiyle

İlgili Olup Olmadığının Nasıl Anlaşılacağı Sorunu 533

dd. Her Ticari İşten Kaynaklanan İhtilafın Asliye

Ticaret Mahkemesinde ..zümlenememesi 535

aaa. Hangi Davaların “Ticari Dava” Olduğunun

Belirlenmesinde “Tacir” ve “Ticari İşletme”

Kavramının Önemi 535

bbb. Ticari İşletme İşleten Adi Ortaklıklardan

Kaynaklanan Ortaklık İçi Davaların Nispi

Ticari Dava Niteliği 537

ee. Türk Ticaret Kanunu’nun 4. Maddesinin I.

Fıkrasındaki “Husus” İbaresinin Anlamı ve

Özellikle Haksız Fiillerin Nispi Ticari Dava

Niteliği 542

ff. Her İki Tarafın Ticari İşletmesiyle İlgili Olan veya

İlgili Olmayan Hususlara Uygulamadan

Örnekler 558

aaa. Asliye Ticaret Mahkemesinde G.rülmesi

Gereken Her İki Tarafın Ticari İşletmesiyle

İlgili Hususlara Örnekler 558

aaaa. Simsarlık Sözleşmesi 558

bbbb. Elektrik Abonelik Sözleşmesi 558

cccc. Cep Telefonu Hat Sözleşmeleri 567

dddd. İş Sağlığı ve Güvenliği Danışmanlık

Sözleşmeleri 569

eeee.Bayilik Sözleşmeleri 570

ffff. Fuar Katılım ve Ek Hizmetler Sözleşmesi 575

bbb.Her İki Tarafın Ticari İşletmesiyle İlgili

Olmayan Hususlara Örnekler 578

aaaa.İpoteğin Fekki Davası 578

bbbb.Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi 579

cccc. Araç Tamirinden Kaynaklanan Davalar 592

b. Havale, Saklama (Vedia) Ve Fikir Ve Sanat Eserlerine

İlişkin Haklardan Doğan Ve Bir Ticari İşletmeyi

İlgilendiren Davalar 593

aa.Havale, Saklama Sözleşmesi ve FSEK’ten

Kaynaklanan Davaların Ticari Dava Niteliği 593

bb. Havale, Saklama Sözleşmesi ve FSEK’ten

Kaynaklanan Davalar 594

aaa. Havaleden Kaynaklanan Davalar 594

bbb. Saklama (Vedia) Sözleşmesinden Kaynaklanan

Davalar 595

ccc. Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Haklardan

Doğan Davalar 598

C.TİCARİ NİTELİKTEKİ ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ 599

1.Ticari Nitelikteki Çekişmesiz Yargı İşlerinin Asliye

Ticaret Mahkemesinde G.rülmesi Zorunluluğu 599

2. Yargıtay Kararlarından ve Kanundan Ticari Nitelikteki

Çekişmesiz Yargı İşlerine İlişkin Örnekler 599

a. Zayi Belgesi 599

b. Kıymetli Evrakın Zıyaı Nedeniyle İptali 606

c.Ticaret Ortaklıklarına Kayyım Atanması 613

d. Diğer Örnekler 620

aa.Komisyon Sözleşmesinden Doğan Çekişmesiz

Yargı İşleri 620

bb. Özel Kuralla Asliye Ticaret Mahkemesinin Görevli

Kılındığı Çekişmesiz Yargı İşleri 620

aaa. Konkordatonun Tasdiki 620

bbb. Özel Denetçi Atanması 621

3. Asliye Ticaret Mahkemesi Bulunmayan Yerlerde

Ticari Nitelikteki Çekişmesiz Yargı İşine Asliye Hukuk

Mahkemesinin Bakması 621

III. TİCARİ DAVALARDA ARABULUCULUK, TİCARİ DAVA ve TİCARİ

ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİNİN GÖRÜLECEĞİ MAHKEMELER ve

ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ İLE DİĞER MAHKEMELER

ARASINDAKİ GÖREV İLİŞKİSİ 622

A. TİCARİ DAVALARDA ZORUNLU ARABULUCULUK 622

1. Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A Maddesinin Tanıtılması ve

Zorunlu Arabuluculuğa Tabi Olan ve Olmayan Davalar

ve İşler 622

a. Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A Maddesinin Tanıtılması

ve Zorunlu Arabuluculuğa Tabi Olan İşler 622

b. Zorunlu Arabuluculuğa Tabi Olmayan Davalar ve

İşler 626

2. Zorunlu Buluculuğa Tabi Ticari Davalar Bakımından

Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun

Uygulanması 628

a. Zorunlu Arabulucuya Tabi Davalarda Hukuk

Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A.

Maddesinin Uygulanması 628

b. Zorunlu Arabulucunun Faaliyetlerini Sonuçlandırma

Süresi 628

c. Davacının Dava Açılmadan Önce veya En Geç Dava

Açıldığı Tarihte Arabulucuya Başvurmasının Zorunlu

Olması ve Aksi Takdirde Herhangi Bir İşlem

Yapılmadan Davanın Usulden Reddi 629

d. Davaların Yığılmasında Dava Şartı Arabuluculuk 640

e. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun

18/A Maddesinin Diğer Önemli Hükümleri 645

f. Zorunlu Arabuluculuğun Eleştirilmesi 645

B. TİCARİ DAVA VE TİCARİ ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİNİN

ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNDE GÖRÜLMESİ ve ASLİYE

TİCARET MAHKEMESİ VE DİĞER MAHKEMELER ARASINDA

GÖREV İLİŞKİSİ 646

1.Ön Açıklamalar, Asliye Ticaret Mahkemesi Hakimlerinin

Niteliği, Tek Hakimli ve Toplu Asliye Ticaret Mahkemesi

Ayrımı 646

2. Toplu Asliye Ticaret Mahkemesinin Görev Alanı 647

3.Tek Hakimli Asliye Ticaret Mahkemesinin Görev Alanı 649

4.Tek Hakimli ve Toplu Asliye Ticaret Mahkemesi

Arasındaki İlişkinin Niteliği 650

5. Asliye Ticaret ve Asliye Hukuk Mahkemesi

Arasındaki Görev İlişkisi 653

6. Asliye Ticaret Mahkemeleri Arasındaki İlişki 655

7. Asliye Ticaret Mahkemesi ve Diğer Ticari Davalara

Bakmakla Görevli İhtisas Mahkemeleri, Deniz ve

Denizcilik Sigorta Davalarına Bakmakla Görevli

Asliye Ticaret Mahkemeleri Arasındaki İlişki 656

a. Asliye Ticaret Mahkemesi ve Fikri Sınai Haklar

Hukuk Mahkemesi Arasındaki İlişki 656

b. Asliye Ticaret Mahkemesi ve Tüketici Mahkemesi

Arasındaki İlişki 656

c. Asliye Ticaret Mahkemesi ve Deniz Ticareti ve Deniz

Sigortalarından Kaynaklanan Davalara Bakmakla

Görevli Asliye Ticaret Mahkemeleri Arasındaki İlişki 663

§ 9.TİCARET HUKUKUNUN HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NUN

İSPAT VE DELİL SİSTEMİNE ETKİLERİ 668

I. ÖN AÇIKLAMALAR VE TEMEL KAVRAMLAR 668

A. ÖN AÇIKLAMALAR 668

B. TEMEL KAVRAMLAR 668

1.İspat 669

2. İspat Yükü 670

3. Delil 672

4. Senetle İspat Sistemi 673

II. İŞİN NİTELİĞİ VE TARAFLARIN DURUMUNA GÖRE SENEDE

BAĞLANMAMASI TEAMÜL OLARAK YERLEŞMİŞ BULUNAN

HUKUKİ İŞLEMLER (HMK 203/I b) 677

A. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NUN 203. MADDESİNİN

I. FIKRASININ b. BENDİ DÜZENLEMESİNİN TANITILMASI ve

SÖZ KONUSU KURALIN SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞUNUN

İSTİSNASI OLMASI 677

B. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NUN 203. MADDESİNİN I.

FIKRASININ b BENDİ KURALININ YORUMU VE ÖZELLİKLE

KURALDA GEÇEN “TEAMÜL” İFADESİNİN ANLAMI 678

C. SENEDE BAĞLANMAMA HUSUSUNDA ÖRF VE ADET

KURALININ ARAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YARGITAY

KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 686

1. Ön Açıklamalar, Hakimin Ticaret ve Sanayi Odasına

ve/veya Bilirkişiye Örf ve Adet Kuralının Varlığına

İlişkin Başvurmasının Zorunlu Olması 686

2. Yargıtay’ın Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 203.

Maddesinin I. Fıkrasının b Bendi Gereğince Örf ve Adet

Kuralını Araştırılmasına İlişkin Kararlarının Tasnifi ve

Değerlendirilmesi 687

a. Görevli Mahkemece Örf ve Adet Kuralının Varlığı

Hususunda Yeterli Araştırma Yapılmadan Tanık

Dinlenerek Karar Verilememesi 687

b. Teamül Araştırmasının Yapılma Tarzına İlişkin

Yargıtay Kararlarının Tasnifi ve Değerlendirilmesi 693

§ 10. TİCARİ DAVALARDA YARGILAMA USULÜ 705

I.TÜRK TİCARET KANUNU’NUNDA BASİT YARGILAMA

USULÜNÜN UYGULANDIĞI DAVALAR 705

II.TİCARİ DAVALARDA BASİT YARGILAMA USULÜ KURALLARININ

UYGULANMASINA İLİŞKİN ÖRNEKLER 706

A. SORUMLULUK DAVALARINDA ZAMANAŞIMININ İLERİ

SÜRÜLMESİ 706

B .LİMİTED ORTAKLIKTA PAYIN DEVREDİLDİĞİNİN TESPİTİ

DAVASINDA BASİT YARGILAMA USULÜNÜN

UYGULANMASI 709

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:

TACİR, TACİR OLMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI, ESNAFLAR

HAKKINDA TACİR OLMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARINA

İLİŞKİN BAZI KURALLARIN UYGULANMASI

§ 11. TACİR SIFATINA SAHİP OLAN KİŞİLER, TACİR SIFATININ KAYBI

VE İCRA VE İFLAS KANUNU’NUN 44. MADDESİ 715

I.TACİR SIFATINA SAHİP OLAN KİŞİLER 715

A.GERÇEK KİŞİLERDE TACİR SIFATI 715

1. Gerçek Kişilerde Tacir Sıfatının Koşulları 715

a. Ticari İşletmenin Mevcut Olması 715

b. Ticari İşletmenin Kısmen de Olsa O Kişi Adına

İşletilmesi 717

2. Kü.ük veya Kısıtlının Tacir Sıfatı 727

3.Ticaret Yapmaktan Menedilenlerin Hukuki Durumu 731

4. Ticaret Siciline Tescilin veya Terkinin (Silinmenin)

Tacir Sıfatının İktisabı Bakımından Önemi 735

5. Bir Kimsenin Vergi Mükellefi Olması Ya Da Ticaret ve

Sanayi Odasına Kayıtlı Olmamasının Tacir Sıfatı

Bakımından Öneminin Bulunmaması 742

B.TÜZEL KİŞİLERDE TACİR SIFATI 744

1. Ticaret Ortaklıkları 744

2. Amacına Varmak İçin Ticari İşletme İşleten Dernekler 746

3. Amacına Varmak İçin Ticari İşletme İşleten Vakıflar 753

4. Kuruluş Kanunları Gereğince Özel Hukuk Hükümlerine

Göre Yönetilmek veya Ticari Şekilde İşletilmek Üzere

Devlet ve Diğer Kamu Tüzel Kişileri Tarafından

Kurulan Kurum ve Kuruluşlar 754

a. Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bunlara Ait

Müesseseler 754

b. Özel Hukuk Hükümlerince Yönetilen veya Ticari

Şekilde İşletilen Diğer Kurum ve Kuruluşlar 761

c. Devlet, İl Özel İdaresi, Belediye ve K.yün Tacir

Sıfatı Bulunmaması 768

C.HAKİM TEŞEBBÜSÜN TACİR SIFATI 774

D. DONAT