Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Sebepleri

Taşıyanın mutlak sorumsuzluk sebepleri, koşulları oluştuğunda taşıyanın meydana gelen zarardan zararın miktarına bakılmaksızın tamamen sorumsuz olması sonucunu doğurabildiğinden, deniz ticareti hukukunun en önemli konularından birini oluşturmaktadır. Günümüz denizde eşya taşıma hukukunun temelini oluşturan 1924 tarihli Lahey Kuralları, taşıyanın sorumluluğuna dair kuralların düzenlendiği ilk uluslararası konvansiyon niteliğinde olup, TTK'da yer alan mutlak sorumsuzluk sebeplerinin de temel kaynağını oluşturmaktadır. Lahey Kuralları m. 4/2 ile laundry list şeklinde de anılan, taşıyanın sorumsuzluk sebeplerine ilişkin bir listeye yer verilmiştir. 1978 tarihli Hamburg Kuralları ile böyle bir liste düzenlenmemiş olduğu gibi teknik kusur ve yangın mutlak sorumsuzluk sebebi olmaktan çıkarılmıştır. Henüz yürürlüğe girmemiş olan 2008 tarihli Rotterdam Kuralları'nda ise Hamburg Kuralları'nın aksine taşıyanın sorumsuzluk sebepleri Lahey Kuralları'nda olduğu gibi tekrar liste halinde belirlenmiştir (RK m. 17/3). Bununla birlikte taşıyanın veya RK m. 18'de sayılmış olan kişilerin kusurlu olması halinde taşıyanın RK m. 17/3'te düzenlenmiş olan sorumsuzluk sebeplerine dayanması mümkün olmadığından, bunlar mutlak sorumsuzluk sebebi niteliğinde değildir. Bu çalışmada evleviyetle deniz ticareti sözleşmeleri ve taşıyanın navlun sözleşmesinden doğan sorumluluğu incelenmiştir. Akabinde taşıyanın mutlak sorumsuzluk sebepleri detaylı bir şekilde ve tarihsel gelişimleriyle birlikte sistematik olarak ele alınmış, bu bağlamda uluslararası düzenlemeler de incelenmiştir. Çalışmada özellikle Alman hukuku gerek 2013 deniz ticareti reformu öncesi gerek sonrasındaki dönem bakımından Türk hukukuyla karşılaştırmalı bir incelemeye tabi tutulmuştur. Neticeten taşıyanın mutlak sorumsuzluk sebeplerinin hakkaniyet ve güncelliği sorgulanmış ve de lege ferenda bakımından değerlendirmelerde bulunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
A. KONUNUN TAKDİMİ
B. ÇALIŞMANIN KAPSAMI VE ÇALIŞMA PLANI

BİRİNCİ BÖLÜM
DENİZ TİCARETİ SÖZLEŞMELERİ
I. GEMİ KİRA SÖZLEŞMESİ
II. ZAMAN ÇARTERİ SÖZLEŞMESİ
III. DENİZ YOLUYLA YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ
IV. NAVLUN SÖZLEŞMESİ
A. Tanımı
B. Unsurları
C. Hukuki Niteliği
D. Sözleşmenin Kurulması ve Belgelenmesi
E. Navlun Sözleşmesinin Türleri
F. Asıl Navlun-Alt Navlun Sözleşmeleri
G. Sözleşmenin Tarafları ve İlgilileri
H. Uygulanacak Hukuk ve Kurallar

İKİNCİ BÖLÜM
TAŞIYANIN NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞU
I. GENEL OLARAK
II. TAŞIYANIN SORUMLULUĞUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
A. Çeşitli Düzenlemeler ve Konvansiyonlarda Taşıyanın Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi
B. Türk Hukukunda Taşıyanın Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi
III. SORUMLULUK SEBEPLERİ
A. Geminin Başlangıçta Denize, Yola veya Yüke Elverişsiz Olması
B. Eşyanın Zıya veya Hasara Uğraması ya da Geç Teslimi
C. Eşyanın İzinsiz Olarak Başka Bir Gemiye Yüklenmesi veya Aktarılması
D. Eşyanın İzinsiz Olarak Güvertede Taşınması
E. Haklı Sebep Olmaksızın Rotadan Sapma

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAŞIYANIN MUTLAK SORUMSUZLUK SEBEPLERİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
I. ULUSLARARASI KONVANSİYONLAR ÖNCESİNDEKİ DÖNEM
II. ULUSLARARASI KONVANSİYONLARDA TAŞIYANIN MUTLAK SORUMSUZLUK SEBEPLERİ
A. Lahey Kuralları
B. Lahey/Visby Kuralları
C. Hamburg Kuralları
D. Rotterdam Kuralları

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TAŞIYANIN MUTLAK SORUMSUZLUK SEBEPLERİ NEDENİYLE NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞUNDAN KURTULMASI
I. TEKNİK KUSUR
A. Genel Olarak
B. Teknik Kusur Kavramı
C. Kusurun Derecesi ve Taşıyanın Şahsi Kusurunun Sonucu
D. Teknik Kusurun Diğer Bazı Kavramlardan Ayırt Edilmesi
E. İspat Sistemi
F. Teknik Kusur Mutlak Sorumsuzluk Sebebinin Hakkaniyet ve Güncellik Bakımından Değerlendirilmesi
II. YANGIN
A. Genel Olarak
B. Yangın ve Yangın Zararı Kavramları
C. Kusurun Derecesi ve Taşıyanın Şahsi Kusurunun Sonucu
D. Geminin Başlangıçta Sefere Elverişsiz Olmasının Yangın Mutlak Sorumsuzluk Sebebi Bakımından Sonuçları
E. İspat Sistemi
F. Yangın Mutlak Sorumsuzluk Sebebinin Hakkaniyet ve Güncellik Bakımından Sorgulanması
III. DENİZDE KURTARMA
A. Genel Olarak
B. Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Sebebinden Yararlanmasının Şartları
C. Taşıyanın Sorumluluktan Kurtulması
D. İspat Sistemi
IV. EŞYANIN CİNS VEYA DEĞERİNİN KASTEN GERÇEĞE AYKIRI BİLDİRİLMESİ
A. Genel Olarak
B. Düzenlemenin Amacı
C. Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Sebebinden Yararlanmasının Şartları
D. Taşıyanın Sorumluluktan Kurtulması
E. İspat Sistemi
V. HAKLI SEBEPLE ROTADAN SAPMA
A. Genel Olarak
B. Sapma Kavramı
C. Haklı Sapma Türleri
D. Taşıyanın Sorumluluktan Kurtulması
E. İspat Sistemi
SONUÇ