Türk Vergi Hukukunda "İlişkili İşlem" Tanımı ( GÜNDÜZ )

Vergi hukukunda ilişkili işlem kavramı ve bu kavram etrafında sürdürülen tartışmalar çok uzun zamandır önemli bir gündem maddesidir ve bundan sonra da önemliliğini sürdüreceğe benzemektedir. Üzerinde onlarca tez, kitap, yüzlerce makale yazılmış bir konuda, Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı müessesesinin tanımında geçen önemli bir kavram olan ilişkili işlem tanımına, Türkiye Muhasebe Standardı 24 dışında yer verilmediği görülmüştür. İlişkili işlemlerin odağında olan, Kurumlar Vergisi Kanunu 13. maddesinde düzenlenen, en ayrıntılı ikincil düzenlemelere, uluslararası çalışma, düzenleme ve anlaşmalara konu olan, "Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı" müessesesinde en fazla tartışma, sorun, emsal bedelin tespiti konusunda çıkmaktadır. Sermaye Piyasası Kanunu uygulamalarına dönük olarak, çalışmanın farklı bölümlerinde, değişik başlıklar altında dikkatimize gelen birtakım konuları, kendi bakış açımız çerçevesinde dile getirmeye çalıştık. Çalışmada, bir bütün olarak kavramı tanımlama, bu kavramın geçtiği düzenlemeleri bir araya getirme, birlikte ele alma gayretinde bulunulmuştur. Tüm çalışma boyunca hukuk uygulamasında ortaya çıkan aksaklıklara işaret edilmiş, bu konulardaki değerlendirme, görüş ve önerilerimize yer verilmiştir. Bu kapsamda, Türkiye'de de ilişkili işlemler konusunun Sermaye Piyasası Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Gümrük Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu boyutlarıyla ele alabilmek için, ilgili tüm idarelerin bir araya gelerek, bir bütünlük içinde, tüm yönleriyle ele alınmasında fayda mülahaza ediyoruz.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
İlişkili İşlem Tanımı
1. İlişkili İşlem
1.1. Tanım
1.2. Temel Bazı Kaynak ve Düzenlemelerde İlişkili İşlem
1.3. İlişkili İşlem Düzenlemelerinin Tarihçesi
İkinci Bölüm
Gelir Üzerinden Alınan Vergilere İlişkin Kanunlarda İlişkili İşlem Düzenlemeleri
1. Gelir Vergisi Kanununda İlişkili İşlem Düzenlemeleri
1.1. Vergiden Muaf Esnaf Sayılmada İlişkililik (Gruplama) Etkisi
1.2. Zirai İşletme Büyüklüklerinin Topluca Dikkate Alınması
1.3. İşletmeden Çekme Şeklinde İlişkili İşlemler
1.4. İlişkili İşlem Mahiyetinde Olup Kabul Edilmeyen Giderler
1.5. Emsal Kira Bedeli Esası Bazı İlişkili Kişilere Yapılacak Kiralama Şeklindeki İlişkili İşlemler
2. Kurumlar Vergisi Kanunu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Müessesesi Özelinde İlişkili İşlemler
2.1. Transfer Fiyatlandırması Kapsamında İlişkili İşlemlere Dair Unsurlar
2.2. KVK Uygulamasında İlişkili İşlemler Bakımından Örnek İncelemeler
3. Transfer Fiyatlandırılması Dışında Kurumlar Vergisi Kanunu'nda Yer Alan İlişkili İşlem Düzenlemeleri
3.1. Müteahhitlikle İlişkili Yapı Kooperatifleri Bakımından İlişkili İşlemler
3.2. Fonun İşletmeden Çekilmesi Şeklinde İlişkili İşlemler
3.3. Yabancı Fonlara Hizmet Veren Portföy Yönetim Şirketlerinin Hizmetlerinde İlişkili İşlem
3.4. Nakit Sermaye Artışı İndiriminde İlişkili İşlem
3.5. Örtülü Sermaye (KVK Madde 12) Müessesesi Kapsamında İlişkili İşlemler
3.6. Dar Mükellefiyette İlişkili İşlemler
3.7. Vergi Cennetleriyle Ticari İlişkide İlişkili İşlem
Üçüncü Bölüm
Diğer Vergi Kanunlarında İlişkili İşlem Düzenlemeleri
1. Katma Değer Vergisi Kanunu
1.1. İlişkili Kişilerin İşletmeden Çektikleri Değerler
1.2. İlişkili Kişilere Verilen Hizmetler
1.3. Örtülü Kazanç Dağıtımı Kapsamında Değerlendirilen İşlemlerle İlgili Ödenmiş KDV'nin İndirimi Meselesi Hakkında
2. Vergi Usul Kanunu
2.1. İlişkili İşlemden Doğan Müteselsil Sorumluluk Düzenlemesi (VUK Md. 11)
3. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
3.1. Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun Bakımından İlişkili İşlem
3.2. İvazsız Tasarrufların (Karşılıksız İşlemlerin) Hükümsüzlüğü
3.3. Hükümsüz Sayılan Diğer Tasarruflar
3.4. Amme Alacağının Tahsiline İmkân Bırakmamak Maksadıyla Yapılan Tasarruflar
4. Gümrük Kanunu
4.1. İlişkili İşlem Tanımı
4.2. İlişkili Kişiler
4.3. İlişkinin Satış Fiyatını Etkilememesi
4.4. Dönem Sonu Düzeltmelerinin Gümrük Kıymetine Etkisi
4.5. İlişkili İşlemlerde Gümrük Kıymeti ve Transfer Fiyatlandırması Müesseseleri Kapsamında Fiyatlandırma Yöntemlerinin Benzer ve Farklı Yönleri
Dördüncü Bölüm
Diğer Mevzuatta İlişkili İşlem Düzenlemeleri
1. Türk Ticaret Kanunu'nda İlişki İşlemlere İlişkin Düzenlemeler
1.1. Şirketler Topluluğu
1.2. Hakim Şirketin Hakimiyetini Hukuka Aykırı Kullandığı İşlemlerin Sonuçları
1.3. Bağlı Şirket Yöneticilerinin Sözleşmeyle Korunması
1.4. Tam Hakimiyet Halinde Sorumluluk
1.5. Şirketler Topluluğu Şirketi Aynı Zamanda HAAŞ ise: Özel-Genel Düzenleme Tartışması
1.6. Şirketler Topluluğuna Tabi Kapalı Bir Şirket Örtülü Kazanç Dağıtmışsa Vergi Kanunlarının Uygulanması Bakımından Yapılabilecek Sıralama
1.7. Bağlı Şirkete Yapılan Örtülü Kazanç Tarhiyatları Nedeniyle Hakim Şirkete veya Bağlı Şirketin Ortaklarına Gidilebilme İhtimali
1.8. Örtülü Kazanç Dağıtımı Tarhiyatı Yapılması Halinde Denkleştirmenin Kapsamı
1.9. Şirketler Topluluğunda Denkleştirmenin veya Bir İstem Hakkı Tanınmasının Vergi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi
1.10. Şirketler Topluluğunda Denkleştirmemenin veya Bir İstem Hakkı Tanınmamasının Vergi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi
1.11. Vergi İncelemesi Öncesinde Denkleştirme Yapılmış veya Bir İstem Hakkı Tanınmışsa
1.12. Örtülü Kazanç Dağıtımı İddiasının Şirketler Topluluğu Dışındaki Şirketler için TTK Açısından Sonuçları
2. Sermaye Piyasası Kanunu'nda Düzenlenen Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağı Kapsamında İlişkili İşlemler
2.1. Kanuni Düzenlemeler
2.2. Genel Düzenleyici İşlemler
2.3. Sermaye Piyasası Kanunu'nun Örtülü Kazanç Dağıtımı Hükümleri ile KVK'nın Örtülü Kazanç Dağıtımı Düzenlemesinin Karşılaştırılması
3. Sigortacılık Kanunu'nda Düzenlenen İlişkili İşlemler
3.1. İlişkili Kişiler
3.2. İzin Verilen Ödemeler
3.3. Yasaklanan İlişkili İşlemler
3.4. Yönetmelikte Getirilmiş Topluluk, Finansal Holding ve Sigorta Grubu Tanımları
3.5. İlişkili İşlem Yasakları
4. Bankacılık Kanunu'nda Düzenlenen İlişkili İşlemler
4.1. Tanımlar
4.2. Yasak İşlemler ve Yasaklı İşlem Kapsamındaki Kişiler
4.3. Nitelikli Paya Sahip Ortaklarla Yapılan İşlemler
4.4. Bankanın Ortaklıklar ile Yapılan İşlemler
4.5. Piyasa Koşullarında (Emsale Uygun) İşlem Zorunluluğu
5. 24 No'lu Türk Muhasebe Standardında İlişkili İşlem
Beşinci Bölüm
Çeşitli İlişkili İşlem Meseleleri ve Önerilerimiz
1. Giriş
2. Gelir Düzenlemeleri Meseleleri
2.1. Emsal Kira Bedelinin Uygulanması Kapsamının İç Genelge ile Genişletilmesinin Yasallık İlkesi Karşısındaki Durumu
2.2. Kar Dağıtımı Sonrası Nakdi Sermaye Artışı İşleminin Öz Sermaye Kaleminin Sermayeye Eklenmesi Olarak Değerlendirilmesinin Yasanın Lafzı ile Uyumu
2.3. Düşük Vergili Ülkelerle Yürütülen İşlemlerde Gerçek Faydalanıcı Bildirimi
2.4. Transfer Fiyatlandırması Tarhiyatının Hazine Zararını Aşması Meselesi
2.5. Transfer Fiyatlandırması Tarhiyatlarında Mevcut Stopaj Uygulamasında Yanlışlık
3. Vergi Denetimi Meseleleri
3.1. Transfer Fiyatlandırması Tarhiyatlarında VUK 3/B Açısından İlave Uygunluk Testi İhtiyacı
3.2. İlişkili İşlem İddiası Yerine Sahte Belge İddiasında Bulunulması
3.3. Matrah Artırımında Bulunan Şirketlerde Yapılacak Transfer Fiyatlandırması Konulu İncelemede Kar Payı Stopajı Uygulaması
3.4. Grup İçi Hizmetlerin Kategorik Olarak Know-How Olduğu İddiası
3.5. Vergi İnceleme Elemanlarının Örtülü Kazanç Dağıtımı ile İlgili Bulgularını Bir Başka Kuruma İhbar veya Bildirim Zorunluluğu
4. Türk Ticaret Kanunu Meseleleri
4.1. Bağımsız Denetçilerin İlişkili İşlemlerle İlgili Bulguları İhbar Yükümlülüğü
4.2. Ticaret Bakanlığı Denetçilerinin Örtülü Kazanç Dağıtımı Tespiti Üzerine İhbar Yükümlülükleri
4.3. Türk Ticaret Kanunu'nun 376. Maddesi Çerçevesinde Sermayenin Tamamlanması Konusunda Mali İdarenin Görüşü
5. Sermaye Pİyasası Kanunu Meseleleri
5.1. SPK Kapsamında Örtülü Kazanç Aktarımına İlişkin Kavramlardaki Belirsizlikler
5.2. SPKUR'un ve Vergi İdaresinin Örtülü Kazanç Aktarımına İlişkin Yaptırımlarındaki Uyumsuzluk
5.3. HAAŞ'ın Örtülü Kazanç Aktarımı Durumunda Tüm Zararının Karşılanması Gerekliliği
5.4. Dostane Çözüm Yöntemine Hukuki Zemin Kazandırılması
Sonuç
Kaynakça
Yararlanılan Çevrimiçi Kaynaklar