Know How Sözleşmeleri

İçindekiler .............................................................................................................. IX

Kısaltma Cetveli .................................................................................................. XV

GİRİŞ ......................................................................................................................... 1

I. Know-how sözleşmesini ortaya çıkaran olgular .............................................. 1

II. Know-how sözleşmesinin ekonomik işlevi ve önemi ...................................... 2

III. Konunun seçimindeki etkenler ........................................................................ 3

IV. Konunun Sınırlanması ...................................................................................... 4

§ 1. KNOW-HOW KAVRAMI

I. Kavramı belirleyen unsurlar ............................................................................. 6

1) Know-how üzerinde mutlak hak bulunup bulunmadığı sorunu ................ 12

a) Know-how özel kanuni düzenleme ile korunan sınai hak konusu

değildir .................................................................................................. 12

b) Know-how mutlak hak konusu değildir ................................................ 18

2) Know-how kavramı hem teknik hem de teknik olmayan bilgileri

kapsar ........................................................................................................ 23

3) Know-how sınai alana ilişkin bilgi ve deneyimlerden oluşur ................... 25

4) Know-how sır niteliği taşır ........................................................................ 26

5) Know-how devredilebilir nitelikte bilgi ve deneyimlerden oluşur........... 32

II. Somut olarak know-how konuları ................................................................. 33

§ 2. KNOW-HOW SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

I. Borçlandırıcı işlem niteliği taşıması .............................................................. 35

II. Know-how sözleşmesinin kendine özgü (sui generis) sözleşme niteliği...... 37

1) Satım sözleşmesinden farklılığı................................................................ 37

2) Hasılat kirası sözleşmesinden farklılığı.................................................... 40

3) İşgörme sözleşmelerinden (vekâlet, eser ve hizmet

sözleşmelerinden) farklılığı...................................................................... 42

4) Adi ortaklık sözleşmesinden farklılığı...................................................... 44

5) Karma sözleşme niteliği taşımaması......................................................... 44

6) Sonuç......................................................................................................... 45

§ 3. KNOW-HOW SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK

HÜKÜMLERİN BELİRLENMESİ

I. Genel olarak................................................................................................... 46

II. Dar anlamda know-how sözleşmelerinde..................................................... 47

1) Hasılat kirası sözleşmesine ilişkin unsur açısından.................................. 49

2) İşgörme edimine ilişkin olarak.................................................................. 53

III. Diğer know-how sözleşmelerinde................................................................. 58

1) Satım sözleşmesi hükümlerinin uygulanabileceği know-how

sözleşmeleri............................................................................................... 58

2) Vekâlet sözleşmesine ilişkin hükümlerinin uygulanabileceği

know-how sözleşmeleri............................................................................. 63

3) Adi ortaklık hükümlerinin uygulanabileceği know-how

sözleşmeleri............................................................................................... 66

4) Eser sözleşmesi hükümlerinin uygulanabileceği know-how

sözleşmeleri............................................................................................... 69

§ 4. KNOW-HOW SÖZLEŞMESİNİN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ

I. Sözleşme konusunun yalnızca know-how devrine ilişkiı olup olmaması

açısından........................................................................................................ 73

II. Know-how alana sağlanan yetki açısından.................................................... 75

1) İnhisari know-how sözleşmeleri-Basit know-how sözleşmeleri............... 75

2) Know-how alanın alt know-how sözleşmesi yapma yetkisine sahip

olduğu know-how sözleşmeleri................................................................ 76

3) Know-how alanın gerçek kişi veya tüzel kişi olmasının özelliği.............. 77

III. Know-how transferinin yönü açısından......................................................... 77

IV. Know-how transferinde dikkate alınacak an açısından................................. 78

V. Ani ifalı- sürekli borç ilişkisi niteliğindeki know-how sözleşmeleri............ 78

§ 5 KNOW-HOW SÖZLEŞMESİNİN BENZER SÖZLEŞME

İLİŞKİLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI

I. Genel olarak................................................................................................... 82

II. Know-how Sözleşmesi ve Bilimsel ve Teknik Araştırma Sözleşmesi.......... 82

III. Know-how Sözleşmesi ve Mühendislik Sözleşmesi..................................... 83

IV. Know-how Sözleşmesi ve Öğretim Sözleşmesi............................................ 85

V. Know-how Sözleşmesi ve Yönetim Sözleşmesi............................................ 86

VI. Know-how Sözleşmesi ve Danışmanlık Sözleşmesi..................................... 87

VII. Know-how Sözleşmesi ve İşletme Yönetimi Sözleşmesi............................. 87

VIII. Know-how Sözleşmesi ve Franchise Sözleşmesi.......................................... 88

IX. Know-how Sözleşmesi ve Patent Lisansı Sözleşmesi................................... 89

§ 6. KNOW-HOW SÖZLEŞMESİNİN İÇERİĞİ

I. Know-how verenin yükümlülükleri.............................................................. 94

1) Asli edim yükümlülükleri......................................................................... 94

a) Know-how devretme yükümlülüğü....................................................... 94

b) Know-how sözleşmesi konusu bilgi, deneyim ve uygulama

yöntemlerini sözleşme süresi boyunca know-how alanın

yararlanmasına hazır bulundurma yükümlülüğü.................................. 97

c) Know-how verenin diğer edim yükümlülükleri.................................... 98

2) Yan edim yükümlülükleri......................................................................... 99

a) Bağımlı yan edim yükümlülükleri........................................................ 99

b) Bağımsız yan edim yükümlülükleri...................................................... 99

II. Know-how alanın yükümlülükleri.............................................................. 101

1) Asli edim yükümlülüğü: Know-how bedelini ödeme............................. 101

a) Götürü (pauschal) bedel yöntemi........................................................ 104

b) Ciroya bağlı veya parça başına bedel yöntemi................................... 105

c) Kombine bedel yöntemi...................................................................... 107

d) Know-how bedelinin kazanca katılma tarzında belirlenmesi............. 108

2) Yan edim yükümlülükleri....................................................................... 109

a) Sır saklama yükümlülüğü................................................................... 109

b) Know-how alanın sözleşme konusu bilgi ve deneyimleri kullanma

ve yararlanma yükümlülüğü............................................................... 110

aa- Dayanağı....................................................................................... 110

bb- Kapsamı........................................................................................ 112

cc- Yükümlülüğün ihlâlinin sonuçları................................................ 113

c) Know-how alanın bilgi verme yükümlülüğü...................................... 114

III. Know-how sözleşmesinde özellik arz eden kayıtlar................................... 115

1) En elverişli şartlardan yararlanma kaydı................................................. 115

a) Anlamı ve amacı................................................................................. 115

b) Türleri................................................................................................. 117

c) Etkisi................................................................................................... 118

2) Know-how verenin sorumluluğunun sınırlanmasına ilişkin kayıtlar:

Know-how alanın "Saldırmazlık Yükümlülüğü..................................... 119

a) Know-how sözleşmelerindeki anlamı................................................. 119

b) Know-how verenin sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan

kayıtların geçerli olup olmadığı sorunu.............................................. 122

3) Know-how sözleşmesinde. know-how alanın sözleşme konusu

bilgi ve deneyimleri değerlendirme yetkisinin çeşitli açılardan

sınırlanması............................................................................................ 124

a) Yer açısından...................................................................................... 124

b) Üretim açısından................................................................................. 126

c) Fiyat açısından.................................................................................... 126

d) Know-how alanın hammadde temini yükümlülüğünün

sınırlanmasına ilişkin kayıtlar............................................................ 127

4) Know-how sözleşmesinin süresi............................................................. 127

§ 7. KNOW-HOW SÖZLEŞMELERİNDE ÖZELLİK ARZEDEN İFA

ENGELLERİ

I. Genel Bakış.................................................................................................. 130

II. Know-how sözleşmesinde borçlu temerrüdü.............................................. 132

1) Know-how alanın know-how bedelini ödeme borcunda temerrüdü....... 132

2) Know-how verenin temerrüdü................................................................ 134

III. Know-how verenin know-how devretme borcunun imkânsızlığı............... 135

1) Sözleşmenin kuruluşu anındaki objektif imkânsızlık............................. 135

2) İfa imkânsızlığı....................................................................................... 137

IV. Know-how sözleşmelerinde uyarlama (emprevizyon) sorunları: İşlem

temelinin çökmesi........................................................................................ 141

1) Know-how sözleşmelerinde işlem temelinin çöktüğünün kabul

edilebileceği durumlar............................................................................ 143

2) Know-how sözleşmelerinde işlem temelinin çöktüğünün kabul

edilemeyeceği durumlar.......................................................................... 148

V. Know-how verenin ayıba karşı tekeffül sorumluluğu................................. 149

1) Dar anlamda know-how sözleşmelerinde............................................... 150

a) Uygulanacak hükümler....................................................................... 150

b) Know-how verenin ayıba karşı tekeffül sorumluluğunun kapsamı.... 151

aa- Know-how verenin vaad ettiği niteliklerin bulunmaması............ 152

bb- Bilgi ve deneyimlerin sözleşme amacını gerçekleştirmeye

elverişsizliği................................................................................ 153

c) Know-how alanın ayıbı bildirme yükümü.......................................... 155

d) Know-how alanın hakları................................................................... 156

aa- Know-how bedelinin indirilmesini talep etme hakkı................... 156

bb- Ayıbın giderilmesini talep etme hakkı......................................... 157

cc- Sözleşmeyi feshetme hakkı........................................................... 158

dd- Tazminat talep etme hakkı........................................................... 159

e) Know-how verenin ayıba karşı tekeffül sorumluluğunun

sınırlanması veya kaldırılması........................................................... 162

2) Satım sözleşmesi ayıba karşı tekeffül hükümlerinin uygulanmasının

yaratacağı farklılıklar.............................................................................. 163

VI. Know-how verenin zapta karşı tekeffül sorumluluğu................................. 167

1) Kavram ve uygulanacak hükümler.......................................................... 167

2) Know-how alanın hakları........................................................................ 170

§ 8. KNOW-HOW SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ

I. Genel Bakış.................................................................................................. 175

II. Know-how sözleşmelerinde özellik arz eden sona erme sebepleri............. 175

1) Know-how sözleşmesinin fesih sebebiyle sona ermesi.......................... 176

a) Olağan fesih........................................................................................ 176

b) Olağanüstü fesih (Haklı sebeple fesih)............................................... 178

2) Know-how sözleşmesinin taraflardan birinin iflâsı ile sona ermesi....... 182

3) Ölüm veya tüzel kişiliğin sona ermesinin know-how sözleşmesine

etkisi........................................................................................................ 184

III. Sona ermenin sonuçları............................................................................... 184

SONUÇ................................................................................................................. 190

Yararlanılan Kaynaklar........................................................................................ 195