SÖZLEŞMENİN YORUMU

TAKDİM ..................................................................................................... III

İÇİNDEKİLER ............................................................................................. VII

KISALTMALAR LİSTESİ ............................................................................... XIII

1. BÖLÜM

SÖZLEŞME YORUMUNUN TEMELLERİ: YORUM KAVRAMI VE İRADE BEYANI

1. Kavramsal Olarak Yorum ve Sözleşmenin Yorumu ......................................... 4
2. Sözleşme Yorumunun Kanunların Yorumundan Farklılığı..............................13
3. Sözleşmenin Yorumuyla Mukayese Edilebilir Kavram ve Kurumlar ..............16
4. Sözleşmenin Yorumuyla Birlikte Düşünülmesi Gereken Kavram ve Kurumlar...16

1. Sözleşme İçeriği........................................................................................17
2. Sözleşmenin Nitelendirilmesi...................................................................19
3. Sözleşmenin Yorumundan Ayırt Edilmesi Gereken Kavram ve Kurumlar..23
4. Sözleşmenin Tamamlanması ....................................................................24
5. Sözleşmenin Değiştirilmesi ......................................................................30
6. Sözleşmenin Uyarlanması.........................................................................32
7. Çevirme (Tahvil) ......................................................................................35
8. Yorumun Diğer Hukukî Kurumlarla Bağlantısı ...........................................36
9. Yorum Uyuşmazlığı .........................................................................................37
10. Hukukî İşlem ...........................................................................................46
11. İrade Beyanı..................................................................................................52
12. İrade Beyanının Unsurları.........................................................................55
13. Beyan Kavramı Çerçevesinde İrade Beyanının Görünüm Şekilleri..........63
14. Hukukî İşlemin Bir Türü Olarak “Sözleşme”...............................................65
15. İrade Beyanının Yorumu...................................................................................75
16. İrade Beyanının Yorumunda Tercih Edilebilir Yöntemler ...........................76
17. Güven Teorisi (Prensibi) ..............................................................................78
18. Teorinin Tercih Edilme Sebebi .................................................................78
19. Teorinin Dayanağı ....................................................................................82
20. Teorinin Uygulama Alanı .........................................................................84
21. Teorinin Esasları.......................................................................................87
22. Teorinin Değerlendirme Kıstası................................................................95
23. İrade Serbestisi ve Güven Teorisi............................................................ 101
24. Meram Anlatma Teorisi.......................................................................... 104

(1) Teorinin Esasları ............................................................................... 104

(2) Teorinin Doktrinde Karşılanış Şekli ................................................. 106

(3) Değerlendirme................................................................................... 106

1. Hukuken Korunan (Açıklanan) İrade ............................................................. 112
2. Teorik İzahı ................................................................................................ 113
3. Yorum Sonucunun Pozitif Olması .......................................................... 113
4. Yorum Sonucunun Negatif Olması......................................................... 116
5. Somutlaştırılması ........................................................................................ 118
6. Güven Teorisi Çerçevesinde İrade Beyanı Olgusunun Yeniden Değerlendirilmesi .... 120
7. İrade Beyanı Olgusunun Objektifleştirilmesi ............................................. 120
8. Ara Sonuç ve Değerlendirmeler ................................................................. 129

İ. İrade Faaliyeti Kavramı ve Eleştirisi ............................................................... 131

1. Açık İrade Beyanı – Örtülü İrade Beyanı Ayrımı............................................ 134
2. BÖLÜM

SÖZLEŞME YORUMUNUN İKİLİ YAPISI: SÜBJEKTİF YORUM VE OBJEKTİF YORUM

1. Sözleşmenin Yorumuna İlişkin Kanuni Düzenlemenin (TBK m. 19/I) İncelenmesi........ 141
2. Hükmün Düzenlenmesine İlişkin İlk Tespitler ........................................... 141
3. Uygulama Alanı.......................................................................................... 144
4. Hükmün İçerik Bakımından İncelenmesi ................................................... 147
5. Sözleşmenin Kurulması ve Yorumu............................................................... 152
6. Genel Olarak............................................................................................... 152
7. Sözleşmenin Kurulmasına İlişkin Prensipler .............................................. 155
8. Sözleşmenin Kurulmasına İlişkin Prensiplerden Yorum İçin Ulaşılan

Genel Neticeler ............................................................................................ 158

1. Sözleşmeyi Kuran İrade Beyanlarının Yorumu.............................................. 163
2. Önerinin Yorumu........................................................................................ 163
3. Kabulün Yorumu ........................................................................................ 165
4. Genel Olarak ........................................................................................... 165
5. Örtülü Kabul ........................................................................................... 168

(1). Susma Yoluyla Kabul...................................................................... 168

(2). İrade Faaliyeti Yoluyla Öneri Kabul Edilebilir Mi? ........................ 170

3. Öneriye Davetin Sözleşme Yorumuna Etkisi ............................................. 173
4. Akdi Uyuşma ................................................................................................. 175
5. İnceleme Sırası ........................................................................................... 176
6. Tabii (Fiili) Uyuşma ................................................................................... 178
7. Normatif (Hukukî) Uyuşma........................................................................ 182
8. Akdi Uyuşmazlık (Dissens) ............................................................................ 184
9. Genel Olarak............................................................................................... 184
10. Taraflar Arasındaki Yorum Uyuşmazlığının Gizli (Akdi) Uyuşmazlığı Ortaya Çıkarması ...... 188
11. Tamamlama Yoluyla Sözleşme Ayakta Tutulabilir Mi?......................... 188
12. Sırf Yorum Uyuşmazlığı Teorisi ............................................................ 190

(1). Teorinin Esasları.............................................................................. 190

(2). Teorinin Eleştirisi ............................................................................ 191

(3). Teorinin Değerlendirilmesi.............................................................. 192

1. Sözleşmenin Kurulmasına İlişkin Ara Sonuç ve Değerlendirmeler ................ 205
2. Sözleşme Yorumunun İkili Yapısı ................................................................. 207
3. Sübjektif Yorum ......................................................................................... 208
4. Temel İzahı ............................................................................................. 208
5. Özel Olarak Falsa Demonstratio Non Nocet .......................................... 211

(1). Genel Özellikleri ............................................................................. 211

(2). Görünüm Şekilleri ........................................................................... 215

(3). Ayırt Edilmesi Gereken Durumlar................................................... 219

2. Objektif Yorum .......................................................................................... 222
3. Temel İzahı ............................................................................................. 222
4. Özel Olarak Örtülü İçeriğin Belirlenmesi ............................................... 231

(1) Temel İzahı....................................................................................... 231

(2). İşlem Alışkanlıkları Ve Teamüller ................................................. 237

(3). Yan Edim Yükümlülüklerinin Tespit Edilmesi .............................. 239

1. Yorum ve Yanılma (Hata) İlişkisi .................................................................. 241
2. Sözleşmenin Kurulmaması Durumu ........................................................... 243
3. Sözleşmenin Kurulması Hâlinde Yanılma Durumları ................................ 245
4. Sözleşmenin Tabii Uyuşma Çerçevesinde Kurulması Hâlinde............... 245
5. Sözleşmenin Normatif Uyuşma Çerçevesinde Kurulması Hâlinde ........ 246
6. Yanılma Durumlarına İlişkin Ara Sonuç ve Değerlendirmeler .................. 247

İ. Sözleşmenin Yorumuna İlişkin İkili Yapının Değerlendirilmesi..................... 249

III. BÖLÜM

SÖZLEŞME YORUMUNDA YÖNTEM

1. Yorum İlke ve Araçları .................................................................................. 251
2. Sözleşme Yorumunun Genel Çerçevesi ..................................................... 251
3. Yorum Araçları........................................................................................... 257
4. Genel Olarak .......................................................................................... 257
5. Sözleşmenin Lafzı ................................................................................... 258

(1). Gramatik Yorumun Konusu Olarak Lafız: Sözleşmenin Lafzi Anlamı ................. 264

(2). Hukukî Yorumun Aracı Olarak Lafız: Lafzi Anlamın Kontrol Edilmesi.................. 266

1. Sözleşme Öncesi Görüşmeler .................................................................... 271
2. Taraflar Arasındaki Önceki Sözleşme İlişkileri............................................... 272
3. Tarafların Sözleşmenin Kurulmasından Sonraki Davranışları........................... 273
4. Sözleşmenin Amacı.................................................................................. 275
5. Teamüller................................................................................................ 281
6. Sözleşmeyi Çevreleyen Diğer Koşullar ........................................................ 285
7. Yardımcı Yorum Kuralları .......................................................................... 286
8. Kanunda Düzenlenen Özel Yorum Kuralları................................................... 286

(1). Genel Olarak .................................................................................... 286

(2). Kanuni Karinelerin Mahiyet ve İşlevi .............................................. 288

(3). Yorum Kurallarının Kanuni Karine Vasfı........................................ 290

(4). Yorum Kurallarının Görünüm Şekilleri ........................................... 292

(5). Yorum Kurallarının Yorum Faaliyetine Etkisi................................. 294

1. Genel Yorum Kuralları ........................................................................... 298

(1). Kanuna Uygun Yorum İlkesi........................................................... 300

(2). İşlemin Geçerliliği Yönünde Yorum İlkesi ..................................... 303

(3). Düzenleyen Aleyhine Yorum İlkesi ................................................ 305

(4). Borçlu Lehine Yorum İlkesi ............................................................ 308

1. Sözleşmenin Yorumunda Özellik Arz Eden Durumlar .................................. 309
2. Şekle Tabi İşlemlerin Yorumu................................................................... 310
3. Genel İşlem Koşullarının Yorumu.............................................................. 315
4. Yorum Anlaşmaları ................................................................................. 327
5. Sözleşmede Yorum Yöntemi Kararlaştırılması ............................................. 327
6. Sözleşmede Yorum Kuralı Kararlaştırılması ................................................ 330
7. Yorum Sonucu ....................................................................................... 332
8. Sözleşmenin Yorumu ve Hükümsüzlük Değerlendirmesi ............................... 337
9. Sözleşmenin Yorumunda Yargılama Hukukuna İlişkin Özellikler ..................... 338
10. Yorum Uyuşmazlığı Çerçevesinde İspat Ve Esas Bakımından Sonuca Ulaşılması ... 339
11. Sözleşme Yorumunda Temyiz İncelemesi ................................................... 348
12. Görüşlerin İzahı ...................................................................................... 348
13. Değerlendirme ........................................................................................ 349

SONUÇ .......................................................................................................... 353

KAYNAKÇA...................................................................................................... 377